Την Τετάρτη, 27 Φεβρουαρίου 2013, έγινε στο βιβλιοπωλείο του Ιανού, η παρουσίαση του ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΜΟΥΣΙΚΟΥ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟΥ του Νότη Μαυρουδή (Εκδ. Ιανός). Μίλησαν για το βιβλίο και τον συγγραφέα του οι:
Θεοδόσης Πελεγρίνης Καθηγητής Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Αθηνών
Ευάγγελος Ασημακόπουλος (Σολίστ-Καθηγητής Κιθάρας)
Γιώργος Μονεμβασίτης (Κριτικός-Ιστορικός της Μουσικής)
Γιάννης Μηλιώνης (Υπεύθυνος ομάδας σχεδιασμού ηλεκτρονικής έκδοσης)
Θέλοντας να παρουσιάσουμε την παρουσίαση του Χρονολογίου, πρακτικά "σκοντάψαμε" στο ότι δεν ήταν από γραπτό κείμενο οι ομιλίες των αξιολογότατων κκ Πελεγρίνη-Μονεμβασίτη. Γιαυτό και δημοσιεύουμε μόνον τον γραπτό λόγο του κου Ασημακόπουλου.
Η συνεργάτις μας Τίνα Βαρουχάκη, παρακολούθησε την παρουσίαση και παρακάτω καταγράφει συνοπτικά τα λεγόμενα των ομιλητών.
* * * * * * * * * * * * * * *
ΚΛΙΚ ΣΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ ΓΙΑ ΑΓΟΡΑ ONLINE
Για το Παγκόσμιο Μουσικό Χρονολόγιο
(ομιλία του Ευάγγελου Ασημακόπουλου)
Αγαπητοί φίλοι,
Πολλές φορές κάποια τυχαία ή και ασήμαντα γεγονότα μπορεί να αποδειχθούν καθοριστικής σημασίας για ολόκληρη τη μετέπειτα ζωή μας.
Ένα περιστατικό, ένα επεισόδιο, μια συνάντηση, μια γνωριμία συχνά διαδραματίζουν αποφασιστικό ρόλο στην πορεία μιας ζωής.
Ως ένα τυχαίο ή και ασήμαντο γεγονός μπορεί να χαρακτηρισθεί και η απόφαση της κυρίας Ζωής Μαυρουδή στα τέλη της δεκαετίας του ’50, να γράψει στο Ωδείο της γειτονιάς της στην τάξη της κιθάρας, τον 12χρονο γιό της, τον Παναγιώτη.
Έτσι γινόντουσαν οι εγγραφές στα Ωδεία τότε και έτσι εξακολουθούν να γίνονται ακόμη και στις μέρες μας: χωρίς δηλαδή συστάσεις, χωρίς κάποια έρευνα, χωρίς πληροφορίες για την ικανότητα και το ποιόν του δάσκαλου που θα αναλάβει το παιδί μας. Απλά, πάμε στο Ωδείο της γειτονιάς μας και κάνουμε την εγγραφή.
Εντελώς τυχαίο υπήρξε ακόμη το γεγονός πως στο Ωδείο αυτό, που ήταν το παράρτημα του Εθνικού στην Καλλιθέα, θα δίδασκε για πρώτη χρονιά, η νεαρή Λίζα Ζώη, τελειόφοιτος τότε της κιθάρας, η οποία μάλιστα, κατά μια συγκυρία ευτυχών συμπτώσεων, έμελλε να έχει ως μαθητή της τον μικρό Παναγιώτη. Τον Νότη.
Εκείνη την εποχή θυμάμαι τη Λίζα να μιλάει για έναν ταλαντούχο μαθητή που έπεσε στα χέρια της, για ένα παιδί ξεχωριστό, που με πάθος ξεπέταγε το ένα μετά το άλλο τα κομμάτια και τις Σπουδές της κιθάρας.
Και ήταν τόσο εντυπωσιακή η πρόοδος του Νότη, ώστε μετά από δυόμιση χρόνια, η πρωτάρα στη διδασκαλία Λίζα Ζώη, ένοιωσε βαριά την ευθύνη να συνεχίσει να διδάσκει η ίδια αυτό το ταλέντο, γι’ αυτό και απεφάσισε να το παραδώσει στον έμπειρο δάσκαλό της, τον Δημήτρη Φάμπα.
Κάπως έτσι λοιπόν ξεκίνησε η μουσική περιπέτεια του Νότη Μαυρουδή, κάπως έτσι ξεκίνησε και η δική μου γνωριμία μαζί του. Μια γνωριμία που εξελίχθηκε αργότερα σε δυνατή φιλία που μετράει περισσότερο από μισό αιώνα. Συμμαθητές πρώτα κάτω από τον ίδιο δάσκαλο, μαζί βρεθήκαμε σε συναυλίες και αργότερα μαζί σε διοργανώσεις, σε συνεργασίες, σε προγραμματισμούς, σε διαμαρτυρίες σε μια σειρά από γεγονότα που βιώσαμε όλα αυτά τα χρόνια. Γεγονότα κιθαριστικά, πολιτιστικά, κοινωνικά, γεγονότα συνδικαλιστικά και πολιτικά. Ζήσαμε ένα σωρό καταστάσεις και περιπέτειες μέσα από συνεργασίες και σχέδια για αγώνες αλλά και διαφωνίες με σφοδρές συγκρούσεις.
Ομοϊδεάτες και ομόθυμοι, συμπλέαμε σε πολλά νοιώθοντας εκτίμηση και σεβασμό ο καθένας για τη δουλειά του άλλου, μια και πολύ γρήγορα οι δρόμοι μας χωρίστηκαν. Εγώ συνέχισα την πορεία μου αποκλειστικά με την κλασική κιθάρα, ενώ ο Νότης με βάση την κλασική κιθάρα, ανοίχτηκε από νωρίς και σε άλλους χώρους, ξεδιπλώνοντας το πολύμορφο και πολυποίκιλο ταλέντο του: στη σύνθεση, τη δημοσιογραφία, την οργάνωση, την επικοινωνία, τη δισκογραφία, κι ένα σωρό ακόμη πολιτιστικά και πολιτισμικά.
Ανήσυχο πνεύμα ο Νότης. Δεν τον θυμάμαι "να κάθεται ποτέ στ’ αυγά του", να βολεύεται σε μια μεριά, να περιορίζεται σε μια δραστηριότητα. Εκεί που διάβαζες πως σε μια βδομάδα δίνει μια συναυλία, εκεί μάθαινες πως εκλέχτηκε μέλος σε κάποιο σωματείο, πως συνεργάζεται τώρα με άλλον τραγουδιστή, πως έγραψε ένα νέο άρθρο στο περιοδικό του – το TAR, πως συμμετέχει σε μια επιτροπή, πως ηχογραφεί ένα καινούριο δίσκο, πως είναι υποψήφιος σε κάποιο συνδυασμό, πως διοργανώνει ένα Φεστιβάλ, πως ξεκινάει μια περιοδεία στην επαρχία, και πρόσφατα όπως μαθεύτηκε, πως συλλέγει πολλά ονόματα με χρονολογίες για μια σημαντική έκδοση. Αυτό το τελευταίο μάλιστα για τη σημαντική έκδοση, με λίστες ονομάτων και ημερομηνίες γέννησης μουσικών, μας ακούστηκε στην αρχή τόσο αλλόκοτο και ιδιόρρυθμο, τόσο εξωφρενικό, που μας θύμισε αυτές τις παραξενιές που κάνουν όσοι βρίσκονται σε στάδιο υπαρξιακής αναστάτωσης. Κύριε ελέησον, λέγαμε, τι τον έπιασε πάλι τον αθεόφοβο κι ασχολείται τώρα με λεξικά και καταγραφές ονομάτων? Τι είδους φαεινή ιδέα του ‘ρθε πάλι στο μυαλό και βάλθηκε να καταπιαστεί με μια περιπέτεια που δεν έχει αρχή και τέλος, που θα του αποσπάσει ατέλειωτες ώρες, που θα χάσει το μπούσουλα στο ψάξιμο, που στο κάτω της γραφής δεν θα του αποφέρει και κάποιο όφελος οικονομικό. Λες κι άλλη δουλειά δεν είχε να κάνει ο χριστιανός, λες και του έλλειπε η απασχόληση και επί τέλους βρήκε να καταπιαστεί με κάτι για να σκοτώνει την ώρα του!
Θα έφτιαχνε, λέει, μια μοναδική έκδοση, μοναδική σε όλο τον κόσμο, τέτοια που δεν υπάρχει πουθενά, που δεν υπήρξε ποτέ. Μια καταγραφή όλων των μουσικών ανά τους αιώνες. Με ακριβείς χρονολογίες γέννησης – θανάτου, με εθνικότητες, με ιδιότητες και δεν ξέρω με τι άλλα χαρακτηριστικά. Μια έκδοση σε έντυπη αλλά και σε ηλεκτρονική μορφή. Ένας χρήσιμος, ένας ζωντανός οδηγός με πληροφορίες που κανείς δεν τις βρίσκει αλλού έτσι μαζεμένες. Ένας μπούσουλας για όλους όσοι νοιάζονται να μάθουν με συνοπτικές διαδικασίες δυο τρία στοιχεία από χιλιάδες προσωπικότητες. Θα είναι, λέει, ένας κατάλογος με ονόματα που συνεχώς θα μεγαλώνει και θα ανανεώνεται. Θέλει να είναι ένα από τα πνευματικά του παιδιά τούτη η έκδοση και μια κληρονομιά δική του για τις επερχόμενες γενιές. Ένα έργο ζωής!
Το πάνελ των ομιλητών:
Γιάννης Μυλιώνης, Νότης Μαυρουδής, Θεοδόσης Πελεγρίνης, Ευάγγελος Ασημακόπουλος, Γιώργος Μονεμβασίτης
Μ’ αυτά και μ’ αυτά ξεκίνησε ένα πανδαιμόνιο ψαξίματος και ξεσκαρταρίσματος ονομάτων, τέτοιο που ερχόντουσαν στιγμές που ήταν να απορεί κανείς με τη διάθεση και το κουράγιο αυτού του ανθρώπου. Να, τα τηλεφωνήματα δεξιά κι αριστερά, δωσ’ του και οι ερωτήσεις και η διασταύρωση της πληροφορίας, να και η αντιπαραβολή των νέων στοιχείων που πέσανε στα χέρια του, και δωσ’ του πάλι ξανά-μανά το ψάξιμο και οι ερωτήσεις: Γιατί άραγε εκείνο το λεξικό το γράφει διαφορετικά από το άλλο που είναι πιο έγκυρο, και τι μπέρδεμα ειν’ αυτό πάλι με τις διαφορετικές χρονολογίες που γράφει το καθένα, άσε πια που τώρα μόλις έμαθε το θάνατο του ξένου συνθέτη και πρέπει να προλάβει να συμπληρώσει τη χρονολογία θανάτου του γιατί δεν τον παίρνει ο χρόνος, αφού τον άλλο μήνα πρέπει να παραδώσει στον ‘Ιανό’ όλα τα στοιχεία για να κυκλοφορήσει η έκδοση. Και ύστερα πάλι κάτι γίνεται και κολλάει το πράγμα, κι έρχεται ο άλλος ο μήνας κι ο παρ’ άλλος κι ο επόμενος και ο μεθεπόμενος, μια και συνέχεια προκύπτουν καινούρια στοιχεία που προστίθενται στη λίστα, γιατί όλο και κάποιος σημαντικός έχει ξεχασθεί, όλο και κάποιο λάθος διαπιστώθηκε με τη δεύτερη ματιά, όλο και κάποιος εν τω μεταξύ πέθανε, ένας απέραντος κατάλογος που διευρύνεται, που συμπληρώνεται ακατάπαυστα, που τελειωμό δεν έχει.
Τώρα πια όμως βρίσκεται στην τελευταία φάση το λεξικό και τυπώνεται τον άλλο μήνα, αλλά πάλι έχουμε αλλαγές κι αυτός ο περίφημος ο άλλος ο μήνας δεν λέει να έλθει ποτέ για να ησυχάσουμε κι εμείς, γιατί ο Νότης που το ‘χει στο αίμα του να μην ησυχάζει με τίποτε, συνεχίζει να μαζεύει καινούρια ονόματα, γιατί δεν θέλει να αφήσει καμιά προσωπικότητα απέξω αλλά ούτε και να του ξεφύγει κάποια χρονολογία που δεν θα είναι ακριβής. Κι όταν περνούσε και κάποιο διάστημα σιωπής “πάει” λέγαμε, “φαίνεται τα παράτησε ο Νότης με εκείνο το λεξικό”, ώσπου χτυπούσε κάποια ώρα το τηλέφωνο και άντε πάλι απ’ την αρχή, μήπως και μπορούμε εμείς να βοηθήσουμε, μήπως έχουμε πληροφορίες ή κάποια πηγή τέλος πάντων, για έναν πιανίστα και συνθέτη που δεν τον ήξερε κανείς, αλλά ωστόσο ήταν σημαντικός στον τόπο του. Για να μη τα πολυλογούμε αγαπητοί φίλοι, τελικά σε ένα κατάλογο που χάνει η μάνα το παιδί και το παιδί τη μάνα, συγκεντρώθηκαν μέχρι στιγμής πάνω από 75.000 λήμματα, και πού είσαι ακόμα.
Εδώ που τα λέμε βέβαια, το εγχείρημα της καταγραφής όλων των μουσικών, ζώντων και τεθνεώτων, είναι ένα σχέδιο πολύ φιλόδοξο και μεγαλόπνοο, που στα δικά μου μάλιστα αυτιά είχε ακουστεί στην αρχή σαν μια περιπέτεια όχι μόνο χρονοβόρα και δαιδαλώδης, αλλά προπαντός αδιέξοδη, που προσέγγιζε ακόμα και τα όρια του μαζοχισμού. Σκεπτόμουνα δηλαδή, πως χρειάζεται να έχεις ατέλειωτο κουράγιο και φοβερή υπομονή για να ασχοληθείς με αυτόν τον κυκεώνα συλλογής ονομάτων, όταν μάλιστα δεν έχεις και κάτι προηγούμενο σαν οδηγό σου, όταν δεν έχεις κάτι ανάλογο για να πατήσεις επάνω, όταν είσαι πρωτοπόρος. Τα αναρίθμητα τηλεφωνήματα του Νότη, η αγωνία του για το χρόνο που κυλούσε, οι μεταθέσεις στις προθεσμίες και οι αλλεπάλληλες αναβολές της έκδοσης του λεξικού, μου επιβεβαίωναν συνεχώς όλα τα παραπάνω.
Αλλά, αγαπητοί φίλοι, ως εδώ ήταν η μια μόνο πλευρά των γεγονότων όπως τα ζήσαμε όλοι μας τον τελευταίο καιρό. Δεν ήταν όμως αυτή η πραγματική εικόνα. Η άλλη πλευρά, η αληθινή, ήταν διαφορετική από αυτή που εμείς σχολιάζαμε, αφού ήλθε κάποια στιγμή που ανατράπηκαν όλες οι απόψεις μας για το λεξικό του Νότη. Όλοι οι συλλογισμοί μας, οι σκέψεις μας, τα συμπεράσματα, οι διαπιστώσεις, όλα μα όλα, αποδείχτηκε πως ήταν στη λάθος κατεύθυνση. Με απλά λόγια, αυτή η υποτιθέμενη ‘δοκιμασία’ του Νότη με το λεξικό του, αυτό το μπλέξιμο, αυτή η περιπέτεια, ούτε ιστορία του τελευταίου καιρού ήταν, ούτε μια φαεινή ιδέα που έτσι ξαφνικά του έκατσε στο κεφάλι, αλλά ούτε και μια αλλόκοτη παραξενιά όπως αρχικά σπεύσαμε να τη βαφτίσουμε εμείς.
Η πληροφορία που μας έφθασε ήταν πως ο άνθρωπος έκανε το κέφι του! Αποκαλύφθηκε δηλαδή τελικά, πως η διάθεσή του να μαζεύει ονόματα μουσικών, να καταγράφει χρονολογίες για να δημιουργήσει ένα ‘χρονολόγιο’, όπως του άρεσε να το αποκαλεί, ήταν στην πραγματικότητα ένα χόμπι του, που ξεκίνησε πριν πολλά χρόνια, πριν δεκαετίες μάλιστα, από τις αρχές του ’70, από τότε που δίδασκε στην Ιταλία. Ένα χόμπι ήταν, αγαπητοί φίλοι, που αισίως κράτησε πάνω από 40 χρόνια, ένα χόμπι που βγήκε πριν λίγο καιρό στην επιφάνεια για να πάρει τελικά σάρκα και οστά στις μέρες μας. Απ’ ό,τι μαθεύτηκε, ο Νότης είχε ξεκινήσει από μικρός να καταγράφει τις ημερομηνίες γέννησης – θανάτου των κιθαριστών που τον ενδιέφεραν. Στη συνέχεια η διάθεσή του αυτή, της καταγραφής ονομάτων, επεκτάθηκε γενικότερα και σε άλλους κιθαριστές Έλληνες ή ξένους, σημαντικούς ή όχι, σε όσους εν πάση περιπτώσει είχαν σχέση με την κιθάρα, ακόμα και αν ήταν κατασκευαστές. Με την πάροδο των χρόνων, το ενδιαφέρον του αυτό μετατράπηκε σε συνήθεια, μια συνήθεια πλέον καταγραφής ονομάτων που δεν περιορίζονταν στην κιθάρα, συλλογής δηλαδή ονομάτων μουσικών από όλους τους χώρους, που στο τέλος πήρε τις διαστάσεις ‘μανίας καταδιώξεως’ απέναντι σε όποιον τόλμησε ή αποπειράθηκε να γράψει μια παρτιτούρα ή να ασχοληθεί γενικά με ένα μουσικό όργανο.
Πού να φανταστεί κανείς πως αυτός ο πολυσχιδής, ο πολυάσχολος Νότης, είχε περίσσιο χρόνο και κουράγιο να συλλέγει ονόματα και χρονολογίες. Πού να πάει, αγαπητοί φίλοι το μυαλό μας, πως κάθε καινούριο όνομα που ξέθαβε και κάθε ημερομηνία που επιβεβαίωνε, ήταν γι’ αυτόν μια μικρή κατάκτηση, ήταν μια εσωτερική δόνηση ικανοποίησης, ένα σκίρτημα θριάμβου.
Κι αν μετά απ’ όλα αυτά, ρωτήσει κάποιος: προς τι λοιπόν τότε η αγωνία του, τα τρεξίματα, τα συνεχή τηλεφωνήματα και η ανησυχία του για την έκδοση, η απάντηση είναι πως ένας τελειοθήρας και τελειομανής χαρακτήρας σαν αυτόν, ποτέ δεν θα άφηνε ένα έργο ζωής στη μοίρα του όταν μάλιστα θα ερχόταν η ώρα να βγει προς τα έξω. Με άλλα λόγια τα τρεξίματα και ο πανικός του άρχισαν μόνον το τελευταίο καιρό που του προτάθηκε να εκδώσει το Χρονολόγιο, γιατί αμφιβάλλω αν ο ίδιος είχε ποτέ οραματιστεί πως θα ερχόταν η στιγμή που τούτη η ενασχόληση θα γινόταν ουσία και έργο. Αμφιβάλλω αν είχε ποτέ διανοηθεί πως θα ‘ρθει κάποια μέρα έτσι που αυτή η συλλογή του, αυτό το χόμπι δεκαετιών θα του έβγαινε σε καλό.
Να όμως που τέλειωσαν τα ψέματα. Να που επί τέλους η έρευνα ολοκληρώθηκε. Να, που το ‘χρονολόγιο’ του Νότη συμπληρώθηκε τουλάχιστον στην έντυπη μορφή του. Να που ήλθε και η μεγάλη στιγμή, απόψε εδώ στον ‘Ιανό’, που ανέλαβε και την έκδοση, να μαζευτούμε φίλοι, γνωστοί και συγγενείς, μαθητές, συνάδελφοι και συνεργάτες, για να γιορτάσουμε όλοι μαζί τα γενέθλια αυτού του ‘Χρονολόγιου’.
Πέρα όμως από το ‘Χρονολόγιο’, θέλω να πιστεύω πως στην αποψινή συγκέντρωση αγαπητοί φίλοι, γιορτάζουμε γενικότερα την πολύχρονη προσπάθεια ενός ακούραστου οραματιστή, που απλά πραγματοποίησε ένα ακόμα επίτευγμα στην πλούσια καλλιτεχνική του δράση.
Αγαπητοί φίλοι,
Κλείνοντας, θέλω να προσθέσω δυο λόγια ακόμα για τον Νότη Μαυρουδή.
Όσοι τον γνωρίζουμε από κοντά όλα αυτά τα χρόνια, έχουμε πάντα να θυμόμαστε τις μεθοδικές και αυστηρά επιλεγμένες κινήσεις ενός αθόρυβου δημιουργού που λειτουργεί με μια ήρεμη δύναμη. Ενός πολυτάλαντου κιθαριστή που υπηρέτησε το όργανο με υποδειγματική συμπεριφορά. Ενός προικισμένου συνθέτη που μας πρόσφερε ποιοτικό τραγούδι με μια εκλεπτυσμένη αισθητική. Ενός αυτοδημιούργητου καλλιτέχνη με οράματα, ιδανικά και αγώνες. Ενός εργασιομανή, τελειομανή και ακατάβλητου έφηβου που συνεχίζει μια πορεία δημιουργίας πάνω από μισόν αιώνα!
Ευχή όλων μας: Να είναι πάντα υγιής και ακμαίος για να συνεχίσει αυτή τη γόνιμη δημιουργική προσφορά στα πολιτιστικά και πολιτισμικά δρώμενα της χώρας μας.
Φίλε Νότη καλή σου επιτυχία και στη νέα σου προσπάθεια!
Ευάγγελος Ασημακόπουλος
(27 Φεβρουαρίου 2013)
Ένα "Παγκόσμιο Μουσικό Χρονολόγιο", μια παγκοσμίως πρωτότυπη έκδοση
«Ποια η φιλοσοφία λοιπόν αυτού του Λεξικού-Χρονολογίου»; διερωτάται στον πρόλογο του συγγράμματος των 1143 σελίδων (!) ο ερευνητής και συγγραφέας του, κ. Νότης Μαυρουδής και απαντά στο ρητορικό ερώτημα:«H άμεση χρηστικότητα για την πρώτη πληροφόρηση. Την έχω νοιώσει ως σπουδαστής της μουσικής, για να κατανοώ τις διαφορές των ιστορικών εποχών, ως ερευνητής σε στιγμές που αυτή η πρώτη πληροφόρηση θα μου έλυνε τα χέρια ώστε να προχωρήσω παραπέρα την έρευνά μου, ως ραδιοφωνικός παραγωγός, για να στηρίξω πιο στέρεα τους σχολιασμούς μου που θα βοηθούσαν τον ακροατή στην καλύτερη κατανόηση του θέματος, ως ακροατής της μουσικής για να ακούσω και να βρεθώ περισσότερο στην εποχή του δημιουργού»…
Σε όλους τους παραπάνω, αλλά και σε κάθε ενδιαφερόμενο, απευθύνεται το Παγκόσμιο Μουσικό Χρονολόγιο, το οποίο παρουσιάστηκε στην έντυπη και τη δίγλωσση ηλεκτρονική του μορφή, σε εκδήλωση του εκδοτικού οίκου «Ιανός», την Τετάρτη, 27 Φεβρουαρίου.
«Θέλω να ευχαριστήσω και δημόσια τον Νίκο Καρατζά, για αυτή την πράξη. Είναι μια καλή πράξη απέναντι στη μουσική» είπε ο κ Μαυρουδής, εξηγώντας μας το πώς ξεκίνησε η ιδέα της έκδοσης πριν από 6-7 χρόνια, μετά από πρόταση του ίδιου του Δ/ντη των εκδόσεων «Ιανός». Μόνο που τότε, τα λήμματα του λεξικού ήταν 3500 χιλιάδες, ενώ σήμερα είναι 75.000! Παρά τον όγκο του υλικού, «ο Ν.Καρατζάς αποφάσισε να γίνει μια έκδοση όπως του πρέπει. Σεβάστηκε το πόνημα και το τύπωσε με ό,τι υλικό καλύτερο μπορούσε. Η σελιδοποίηση, το ίδιο το χαρτί, το σκληρό εξώφυλλο…» είπε συγκινημένος ο κ Μαυρουδής, εξηγώντας μας λίγο αργότερα το κίνητρο και τις δυσκολίες αυτής της έρευνας, για την έκβαση της οποίας πολύτιμοι συνοδοιπόροι στάθηκαν η σύντροφός του, κυρία Βάσω Μαυρουδή, ο αδελφός του, κ Κώστας Μαυρουδής, η στενή του φίλη, κυρία Άντα Γαλάνη, καθώς και λοιποί μουσικοί και ερευνητές στους οποίους εκφράζει «ευχαριστίες» στην εισαγωγή του πονήματός του.
«Αυτή η δουλειά ξεκίνησε πριν από πολλά, χρόνια. Το 1971, όταν ζούσαμε στο Μιλάνο. Εκεί, επειδή δίδασκα, ένοιωσα την αυτονόητη ανάγκη να έχω στοιχεία για τον κάθε ερμηνευτή, τον κάθε συνθέτη που αφορά στο χώρο της κλασικής κιθάρας» εξήγησε ο κ Μαυρουδής, μεταφέροντάς μας στο κλίμα εκείνης της εποχής και υπογραμμίζοντας ότι όλα αυτά συνέβαιναν πριν από την εποχή του διαδικτύου και απαιτούσαν επίμονη και επίπονη έρευνα σε μουσικές εγκυκλοπαίδειες, προγράμματα συναυλιών και άλλες αρχειακές γραπτές και προφορικές πηγές. Επέστρεψε στην Ελλάδα το 1975 και συνέχισε την έρευνα: «ό,τι έπεφτε στην αντίληψή μου το πέρναγα μέσα στο ευρετήριο.(…). Αλλά, γιατί να έχω στοιχεία μόνο από το χώρο της κλασικής κιθάρας; Eίναι πολύ φυλετικό και ρατσιστικό να έχω μόνο για τους κιθαριστές και άρχισα να απλώνομαι σε συνθέτες, ερμηνευτές που δεν έχουν σχέση με την κιθάρα», επεσήμανε ο συγγραφέας, αιτιολογώντας τον όγκο αυτού του έργου ζωής.
Γιάννης Μυλιώνης, Νότης Μαυρουδής, Θεοδόσης Πελεγρίνης
«Είναι μια ανάγκη του δασκάλου να επιτελέσει καλύτερα την αποστολή του, να προσφέρει στους μαθητές του κάτι περισσότερο από τα μαθήματα της μουσικής», τόνισε μεταξύ άλλων ο Καθηγητής Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, κ Θεοδόσης Πελεγρίνης στην εναρκτήρια ομιλία του, αναπολώντας την εποχή που άκουγε τον Νότη Μαυρουδή στις μπουάτ, χωρίς να τον γνωρίζει ακόμη προσωπικά. «Υπάρχουν καλλιτέχνες που μας εντυπωσιάζουν από το έργο τους, το ίδιο το έργο τέχνης, με την ωριμότητά τους, με τη σκέψη τους και ο Νότης είναι ένας απ΄αυτούς» συνέχισε ο κ Πελεγρίνης τονίζοντας ότι αυτό είναι ακόμη σημαντικότερο σήμερα που οι νέες τεχνολογίες εκ πρώτης όψεως μας φέρνουν πιο κοντά, ενώ στην πραγματικότητα μας αποξενώνουν: «η τέχνη μας φέρνει πιο κοντά»…
Το λόγο πήρε στη συνέχεια ο στενός φίλος του συγγραφέα, σολίστ κλασικής κιθάρας, κ Ευάγγελος Ασημακόπουλος, ο οποίος πολύ γλαφυρά μας μετέφερε στην παιδική ηλικία του κ Μαυρουδή ερμηνεύοντας την ενασχόλησή του με τη μουσική ως αποτέλεσμα «τυχαίων γεγονότων» και «ευτυχών συμπτώσεων»: «Ένα τυχαίο γεγονός μπορεί να χαρακτηριστεί και η απόφαση της κυρίας Ζωής Μαυρουδή στα τέλη της δεκαετίας του ΄50 να γράψει στο ωδείο της γειτονίας της, στην τάξη της κιθάρας, τον δωδεκάχρονο γιο της, Παναγιώτη» (…) «Εντελώς τυχαίο, υπήρξε και το γεγονός ότι στο ωδείο αυτό, που ήταν το παράρτημα του Εθνικού στην Καλλιθέα, θα δίδασκε για πρώτη χρονιά η νεαρή Λίζα Ζώη, τελειόφοιτος τότε της κιθάρας…».
Με πολύ χιούμορ περιέγραψε ο κ Ασημακόπουλος πόση εντύπωση του έκανε το νέο της επικείμενης έκδοσης του χρονολογίου: «μας ακούστηκε στην αρχή τόσο αλλόκοτο και ιδιόρρυθμο, τόσο εξωφρενικό…» είπε χαριτολογώντας και στη συνέχεια μας εισήγαγε με λεπτομέρειες στο κλίμα της δύσκολης αυτής προσπάθειας: «Γιατί άραγε αυτό το λεξικό το γράφει διαφορετικά από το άλλο, που είναι πιο έγκυρο; Και τι μπέρδεμα είναι αυτό πάλι με τις διαφορετικές χρονολογίες που γράφει το καθένα; (…) «Σκεπτόμουν πως χρειάζεται να έχεις ατέλειωτο κουράγιο και φοβερή υπομονή για να ασχοληθείς με αυτό τον κυκεώνα συλλογής ονομάτων όταν δεν έχεις και κάτι προηγούμενο σαν οδηγό σου. Όταν είσαι πρωτοπόρος».
Για τις δυσκολίες της έρευνας μίλησε εκτενώς και ο ίδιος ο συγγραφέας, αναφερόμενος πχ στην έλλειψη γραπτών πηγών αναφορικά με ανώνυμους λαϊκούς οργανοπαίχτες, ή με «φλαμενκίστες» που καταγράφονται σε σπάνια λεξικά του 18ου και 19ου αιώνα, αλλά είναι αδύνατον να βρει κανείς γι΄αυτούς στοιχεία στο διαδίκτυο. Και ως εάν να μην έφθαναν οι ερευνητικής φύσεως δυσκολίες, ο συγγραφέας είχε να αντιμετωπίσει και την άρνηση τόσο υπερήλικων, όσο και μεσήλικων (!) τραγουδιστριών να ομολογήσουν την… ηλικία τους!
«Ποιος ρώτησε πόσον χρονών είμαι; σελ 122 στο βιβλίο του Νότη Μαυρουδή», είπε χαριτολογώντας στη συνέχεια, ο ιστορικός της μουσικής και κριτικός, κ Γιώργος Μονεμβασίτης, τονίζοντας τις μεγάλες δυσκολίες αυτής της έρευνας: «σε μια τέτοια περίπτωση πρέπει κανείς να διασταυρώσει, γιατί ακόμη και στα βιβλία, πολύ λιγότερα τα λάθη εκεί, αλλά υπάρχουν. Και πόσο μάλλον όταν πρέπει να πάρεις πληροφορίες προφορικές» επεσήμανε, παραθέτοντας πρόσθετα πρακτικά προβλήματα που έπρεπε να λύσει ο συγγραφέας: «Aυτά που καταγράφει δεν είναι πουθενά συγκεντρωμένα σε μια πηγή. Έπρεπε να ανατρέξει σε δεκάδες διαφορετικές πηγές και για να μας τα συγκεντρώσει από δω και πέρα να είναι παγκοσμίως σε μια πηγή. Είναι μοναδικό παγκοσμίως αυτό το οποίο πέτυχε ο Νότης Μαυρουδής. Θα έχω ένα πολύτιμο βοήθημα εκεί δίπλα στο γραφείο μου» επεσήμανε ο κ Μονεμβασίτης, υπογραμμίζοντας την μεγάλη αξία ύπαρξης τόσο της έντυπης, όσο και της ηλεκτρονικής έκδοσης.
Το Χρονολόγιο, στην έντυπη και την ηλεκτρονική του μορφή, περιέχει:
α) το ακριβές όνομα (ακόμα και ονόματα… «σιδηρόδρομοι»! όπως επεσήμανε με χιούμορ ο συγγραφέας)
β) ακριβείς ημερομηνίες γέννησης και θανάτου (και όταν παρουσιάζονται αποκλίσεις από διαφορετικές πηγές, παρατίθενται όλες οι εκδοχές!)
γ) Δραστηριότητες και (συχνά πολλαπλές) ιδιότητες προσώπων
δ) Εθνικότητες ή και «τόπος δράσης»
Όσο για τα κριτήρια ένταξης ονομάτων; Δεν εντάσσεται στο χρονολόγιο «ένας οποιοσδήποτε μουσικός, αλλά κάποιος ο οποίος έχει κάνει μια στοιχειώδη καριέρα, έχει έναν δίσκο. Να μην είναι ένας μαθητής ωδείου». Αλλά και όσοι αναδειχθούν αργότερα, είναι δυνατόν να προστεθούν χάρη στην ύπαρξη της ηλεκτρονικής έκδοσης, η οποία παρουσιάστηκε από τον κ Γιάννη Μηλιώνη, επικεφαλής της ομάδας εργασίας των εκδόσεων «Ιανός» που τη σχεδίασε. «Μια αιωνιότητα είναι το σύγγραμμα και από κει και πέρα κάθε μέρα είναι αυτό που μπορούμε να βρούμε στο application» επεσήμανε χαρακτηριστικά ο κ Μηλιώνης, παρουσιάζοντας την εφαρμογή όπου μπορεί κανείς να αναζητήσει όλες τις κατηγορίες μαζί ή κάθε μια χωριστά. Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε στην ευκολία επικαιροποίησης των στοιχείων, καθώς και στη χρηστικότητα της εφαρμογής σε διεθνές επίπεδο!
Ας μας επιτραπεί μια τελευταία παρατήρηση που δεν υπογραμμίστηκε στο πλαίσιο της παρουσίασης: έχει προσεχθεί ιδιαιτέρως η τήρηση κανόνων επιστημονικής μεθοδολογίας και παρατίθεται αναλυτικά το σκεπτικό της έρευνας, δίνοντας στο πόνημα αδιαμφισβήτητη εγκυρότητα και αξιοπιστία.
Το απόγευμα της 27ης Φεβρουαρίου, δεν παρουσιάστηκε μόνο ένα σύγγραμμα, αλλά η οπτική μιας γενιάς βαθιά πνευματικών ανθρώπων, οι οποίοι δεν καταξιώθηκαν κοινωνικά χάρη στην απόκτηση υλικών αγαθών υψηλής αξίας, αλλά χάρη στη δημιουργία πνευματικών αγαθών υψηλής αισθητικής αξίας. Γιατί όπως επεσήμανε και ο κ Ασημακόπουλος: «…στην αποψινή συγκέντρωση αγαπητοί φίλοι, γιορτάζουμε γενικότερα την πολύχρονη προσπάθεια ενός ακούραστου οραματιστή που απλά πραγματοποίησε ένα ακόμα επίτευγμα στην πλούσια καλλιτεχνική του δράση».
Τίνα Βαρουχάκη
varouchaki@gmail.com
Μάρτιος 2013
Τεχνική επιμέλεια σελίδας Κώστας Γρηγορέας