Η ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΜΙΑΣ ΔΕΚΑΧΟΡΔΗΣ ΚΙΘΑΡΑΣ
Οι απόψεις των κιθαριστών για την δεκάχορδη κιθάρα, συγκλίνουν στην αποδοχή της χαμηλής έντασης των nylon χορδών, που η ποιότητα του ήχου τους υστερεί σε σχέση μ’ αυτή μιας εξάχορδης, πλην όμως αποδεκτά στοιχεία για το όργανο αυτό.
Μια άποψη που δεν στερείται εξήγησης, καθώς το αρμονικό επίπεδο του οργάνου αυτού πρέπει να είναι αρκετά ανθεκτικό (μεγάλο πάχος και υψηλή σκληρότητα), προκειμένου να ανταπεξέλθει στην πρόσθετη τάση των τεσσάρων επιπλέον χορδών.
Το παραπάνω γεγονός σε συνδυασμό με το γεγονός ότι θα ήταν η πρώτη δεκάχορδη που θα κατασκευάζαμε, όταν αυτή μας ζητήθηκε από το Motzarteum, για τον εξοπλισμό του κουαρτέτου Miscalanea, αποτέλεσε διπλή πρόκληση.
Το πρώτο πρόβλημα που έπρεπε να λυθεί ήταν οι διαστάσεις του μανικιού. Η έρευνα άρχισε από το διαδίκτυο. Οι συνταγές που βρέθηκαν εκεί σχετικά με το πλάτος της ταστιέρας ήταν αρκετές. Τελικά καταλήξαμε σε διαστάσεις που δεν θα άλλαζαν καθόλου τις συνήθειες του παίκτη, και κρατήσαμε τις μεταξύ των χορδών αποστάσεις ίδιες με αυτές μιας κοινής εξάχορδης. Το πλάτος στο δωδέκατο τάστο και το μήκος της γέφυρας προέκυψαν αναλογικά. Ενδιαφέρουσα βρήκαμε, την άποψη για το συνολικό πάχος του μανικιού, 1,8 cm, καθώς αυτό θα αντιστάθμιζε κάπως τις δυσκολίες που προκύπτουν από το ευμέγεθες της ταστιέρας, και η μείωση της αντοχής του ισοφαρίστηκε με την προσθήκη εσωτερικών ενισχύσεων. Η αντιγραφή του κοινού τύπου για όλες τις δεκάχορδες κλειδοθέσιου από το διαδίκτυο, με την προσθήκη ενός απλού σκαλίσματος, ήταν το επόμενο εύκολο βήμα. Μια σειρά από νέους οδηγούς και βοηθητικά εργαλεία επινοήθηκαν, για τις κατασκευαστικές απαιτήσεις αυτού του οργάνου. Δύο σετ κοινών κλειδιών Schaller, σωστά κομμένα και κατάλληλα τοποθετημένα αποτέλεσαν μια σωστή λύση ενώ η ταστιέρα προέκυψε από ένα τμήμα εβένου, που προοριζόταν για κόντρα μπάσο. Το αντηχείο μιας τυπικής εξάχορδης κιθάρας με χρήση ισπανικού
τρόπου σύνδεσής του με το μανίκι και ελαφρές τροποποιήσεις, ικανοποίησε πλήρως τις απαιτήσεις του νέου οργάνου.
Το αρμονικό επίπεδου έπρεπε να ικανοποιεί μια σειρά από αντικρουόμενες απαιτήσεις, ποιοτικά ίδιες αλλά ενισχυμένες μ’ αυτές του αντίστοιχου μιας εξάχορδης. Ανθεκτικό στις ενισχυμένες τάσεις των δέκα χορδών, αλλά ικανό ώστε να μπορεί να διεγείρει τον αέρινο όγκο του αντηχείου. Ένα ιδιαίτερο πρόβλημα έπρεπε να αντιμετωπιστεί, πέρα από το στατικό πρόβλημα της αντοχής. Η υπερβολική φόρτιση του αέρινου όγκου του αντηχείου, ας τον προσομοιώσουμε με ένα ελατήριο,
θα μπορούσε να δημιουργήσει μια σειρά από ανεπιθύμητα μη γραμμικά φαινόμενα.
Πέρα από το ηχηρό του όρου ας φανταστούμε ένα ελατήριο που ταλαντώνεται αλλοπρόσαλλα, λόγω της υπερβολικής φόρτισης, κάτι ανάλογο ελλοχεύει και στην περίπτωση αυτή, με αποτέλεσμα ‘αδικαιολόγητα’ τριξίματα σε απίθανα σημεία της ταστιέρας. Στο άλλο άκρο του προβλήματος βρίσκεται ένα σκληρό καπάκι που δεν δονεί ιδιαίτερα τον αέρινο όγκο ενώ παράλληλα η αδυναμία διοχέτευσης ενέργειας
σ’ αυτόν δημιουργεί την αίσθηση μιας δυσκολόπαιχτης κιθάρας. (Η χρήση αυτής της σύντομης και ελλιπούς ανάλυσης δεν θάταν αναγκαία αν είχα τελειώσει την σειρά των άρθρων «Φυσική και κιθάρα», ζητώ κατανόηση και υπόσχομαι….)
Για τα παραπάνω προβλήματα επιστρατεύθηκε άλλη μια φορά το μαγικό υλικό “honey comp” (βλέπε σχετικά στην συνέντευξη των αδελφών Κουκουρίγκου) και η τεχνική του διπλού καπακιού. Αυξήθηκε το πάχος των δύο κέδρινων πλακών που το περιέκλειαν κατά δύο δέκατα του χιλιοστού, και μεγάλωσαν οι διαστάσεις των ράβδων της βεντάλιας που χρησιμοποιήθηκε σαν οπλισμός. Παράλληλα μια προένταση τεσσάρων χιλιοστών δόθηκε στο αρμονικό επίπεδο ( δεν είναι τίποτε άλλο παρά ο θόλος που βλέπει κανείς όταν βλέπει πλάγια μια κιθάρα, όταν φυσικά υπάρχει).Η επιπλέον τάση των τεσσάρων χορδών αντιστάθμισε μερικά την μείωση της ευαισθησίας του λόγω της προσθήκης επιπλέον μάζας.
Τελικά το παραπάνω σύστημα αποδείχθηκε ικανό να ικανοποιήσει τις αρχικές απαιτήσεις, και το αποτέλεσμα ήταν μια δεκάχορδη που το εξάχορδο τμήμα της δεν υστερούσε σε τίποτε από μία κανονική κιθάρα. Το όργανο αυτό κατάφερε να σταθεί ισοδύναμα, πλάι στις άλλες κιθάρες του κουαρτέτου.
Θάταν παράλειψη να μην αναφερθώ στις χορδές του οργάνου αυτού. Τρομακτικές στην θέα πραγματικά , ιδιαίτερα η δέκατη που απαίτησε πένσα για το δέσιμό της στην γέφυρα. Τα άλλης κλίμακας διαμετρήματα των χορδών μας οδήγησαν και μια σταδιακή αύξηση του ύψους τους από την ταστιέρα που έφθασε στα 5,1 mm , για την δέκατη χορδή στο δωδέκατο τάστο, για την αποφυγή τριξίματος! Η καλή λειτουργία του οργάνου και το χαμηλό κούρδισμα των επιπλέον χορδών έκαναν να περάσουν απαρατήρητα αυτά τα ύψη.
Κλείνοντας θάθελα να αναφερθώ και σε κάποιες διαδικτυακές διευθύνσεις :
http://www.tenstringguitar.com
http://en.wikipedia.org/wiki/Multi-string_classical_guitar
Γιάννης Κουκουρίγκος
Φυσικός-Οργανοποιός
Σιδηροχώρι Σερρών 23270-23268
info@lutherie.gr