MΙΚΡΗ ΕΛΕΓΕΙΑ ΓΙΑ ΕΝΑΝ ΜΕΓΑΛΟ ΚΙΘΑΡΙΣΤΗ
PACO DE LUCIA (1947-2014)
Κατά κόσμον: Francisco Sanchez Gomez
(του Στάθη Γαλάτη)
Paco, αδελφέ
των ήχων, της καρδιάς και των δακρύων...
Διαβαίναμε αντάμα, χρονιές ατέλειωτες
στους δρόμους του duende,
του ανδαλουσιάνικου μυστηρίου,
σκοτεινού κι εκστατικού μαζί.
Μπροστάρης σύ, πιο πίσω εγώ,
μαθητής ταυτόχρονα και μύστης,
κι η κιθάρα μου να ρουφά
σταλιά-σταλιά τ’ απόσταγμα
απ’ τα ροδόφυλλα της έμπνευσής σου.
Χέρι-χέρι με είχες πάρει
να μου μάθεις του compas το
απαράβατο κράτημα,
τον ιερό λυγμό του
cante grande,
και το συλλείτουργο της συνοδείας του
με την κιθάρα σου.
Paco, αδελφέ,
ορφικό κάλλος,
ώρες ατέλειωτες χανόμουν
βαθειά στ’ ονειρικό σου βλέμμα,
των χεριών σου ψηλαφώντας τα κρυμμένα μυστικά
στην εβένινη ταστιέρα επάνω,
σε συνηχήσεις αρμονικές
και ιδιόρρυθμες.
Paco της ηλεκτρισμένης Almoraima-
ρυθμικής καταιγίδας που
οι μαινάδες μόνο ξέρουν να χορεύουν μ’ έκσταση
στο Φρύγιο τετράχορδο-
με δέος υποκλίνομαι στον
μαγικό των δακτύλων σου
θείο χορό...
Ράγισαν οι καθρέφτες!
Τρεμόσβησαν τα μανουάλια!
Μα της κιθάρας σου ο λυγμός
ακάματος κρατάει.
Κρατάει, σκορπίζοντας
στάχτη και κουρνιαχτό στο σιντριβάνι
της Plaza Alta από πάνω,
της παιδικής σου γειτονιάς,
γεμάτης θαλασσινή αρμύρα
και μυρουδιές απ’ την Ταγγέρη.
Paco των μαύρων ήχων,
απ’ το τσιγγάνικο λαρύγγι
του Camaron βγαλμένων, στις
αντιφωνικές συγχορδίες του Taranto,
η στης Siguiriya τον σπαραγμό,
Paco, μαθητή του Ορφέα,
πάλλευκη περιστέρα κούρνιασε
στην δουλεμένη με περισσό μεράκι
τριανταφυλλένια κεφαλή
της χρυσοκόκκινης κιθάρας σου
κι εμείς την θωρούσαμε άλαλοι
να φτερουγίζει και
σε θείες μουσικές στιγμές να σ’ οδηγεί.
Ziryab,
Scirocco,
Luzia,
Cositas buenas,
κάποιες απ’ αυτές.
Βράδιασε ξανά...
Στης Μεσόγειος
τη νοτιά,
σταγόνες αρμύρας
με αστραποβρόχι…
Αλλά να, ακούγεται και πάλι
της κιθάρας σου
ο λυγμός - μουρμούρα του αφρού πάνω στα βράχια...
Ay, ay...diosa grande!
Κλαίει για εικόνες μακρινές,
χαμένους παραδείσους,
απ’ την κραυγή της Siguiriya
ως το υπόκωφο κάλεσμα μιας Solea
και τον
λαρυγγισμό του Saetero.
Ay, ay…Virgen Maria!
Μας λείπεις κιόλας τόσο,
αθάνατε..
Αγγέλων συντροφιά σε περιμένει...
Μέθυσέ τους με τις απόκοσμες συγχορδίες σου...
Hasta la hora, hermano!
Στάθης Γαλάτης,
Μάης 2014.
ΕΠΙΛΕΓΟΜΕΝΑ
· Δεν είμαι ποιητής. Στη θέση ενός συμβατικού in memoriam, με βιογραφικά, δίσκους κλπ, προτίμησα να συνταιριάξω λέξεις που μου έρχονταν ανάκατα, μέσα στη θλίψη για τον χαμό ενός κιθαριστή που ήταν για μένα ένα είδος alter ego, πηγή έμπνευσης αλλά και αυτογνωσίας. Ένα είδος πιστού φίλου που τον ένιωθα πάντα να ανασαίνει πλάι μου χωρίς να μου μιλά και να τον βλέπω! Αλλά τι χρειάζονταν η φυσική παρουσία όταν μιλάγαμε με την μουσική, την τέχνη του Θείου;
Κάθε του νέα μουσική ιδέα έσπρωχνε εμένα, τον αφοσιωμένο ερασιτέχνη, τον φανατικό aficionado, σε ένα ακόμη μικρό ταξίδι-περιπέτεια όπου προσπαθούσα να αφομοιώσω τις falsetas του.
· Τον συνάντησα μόνο μια φορά. Ήταν εκείνη η αξέχαστη κιθαριστική συναυλία στο αμφιθέατρο του Κολλεγίου Αθηνών, κάπου στο 1986. Τρεις κιθάρες φλαμένκο «μίλησαν» με τον τρόπο που μόνο αυτές ξέρουν, παρουσιάζοντας την μουσική του Ziryab. Μαζί του έπαιζαν άλλοι δύο αξιολογότατοι κιθαριστές: ο Juan Manuel Canizares και ο Jose Maria Banderas (γιος της αδελφής του Paco).
Μετά την συναυλία, στα παρασκήνια, γεμάτα από κόσμο που προσπαθούσε να εκφράσει τον ενθουσιασμό του για αυτούς τους καταρράκτες μουσικής φλαμένκο που μόλις είχε ακούσει, κατάφερα να τον πλησιάσω. Καθόταν σε ένα κάθισμα σχεδόν σκυφτός, μη συμμετέχοντας στην φασαρία γύρω του, με μια έκφραση έντονης κόπωσης στο βλέμμα του. Αυτός ήταν, σκέφτηκα, ο θεόρατος Paco που πάντα φανταζόμουν;
Του μίλησα στη γλώσσα του. Τον συνεχάρην απ’ την καρδιά μου. Παράλληλα του έδειξα ένα άρθρο για τον ίδιο και την προσφορά του στον κόσμο της κιθάρας που είχα γράψει και είχε δημοσιευθεί στον ημερήσιο τύπο.
Το κοίταξε έκπληκτος, έβαλε το αυτόγραφό του και μου είπε: “Αδελφέ, όλα αυτά για μένα;”.
Του 'σφιξα το χέρι και έφυγα...
Ο Paco φωτογραφημένος για το ένθετο του Cositas buenas (2004).
· Κλείνοντας, για τον Paco και το ταλέντο του, θα 'θελα να σας χαρίσω ένα απόσπασμα από το βιβλίο του αμερικανού φλαμενκολόγου Donn E. Pohren, “The master Plan - Paco de Lucia and family” (1992):
“[…] Το 1958 ήταν η χρονιά που ο διάσημος τσιγγάνος κιθαριστής Agustin Castellon “Sabicas” επέστρεφε στην πατρίδα του μετά από πολλά χρόνια παραμονής στο εξωτερικό, και θα έπαιζε σαν επίσημος προσκεκλημένος στο ετήσιο φεστιβάλ φλαμένκο στην Μάλαγα.
Κατά μία ευτυχή συγκυρία, στο ίδιο φεστιβάλ ο Antonio Sanchez, πατέρας του Paco, είχε συμφωνήσει να εμφανισθούν ο Pepe στο τραγούδι με την συνοδεία του Paco στην κιθάρα, μόλις 11 ετών τότε!
Ο Sabicas άκουσε τα δύο νεαρά αδέλφια, εξεπλάγη από το παίξιμο -και την συνοδεία- του νεαρού Paco, και ζήτησε από τον πατέρα του να ορίσει μια συνάντηση όπου θα μπορούσε ο ίδιος να τον ακούσει να παίζει και να σχηματίσει μια πιο ολοκληρωμένη γνώμη για το ταλέντο του νεαρού.
Η συνάντηση έγινε στο σπίτι του πατέρα Antonio.Ο Paco έπαιζε, κι ο Sabicas άκουγε σιωπηλός. Στο τέλος αυτής της ακρόασης, ο Sabicas ευχαρίστησε, χαιρέτησε ευγενικά την οικογένεια και αποχώρησε...
Αργότερα μίλησε στον αδελφό του Diego σχετικά με τον Paco, και εκείνος τα μετέφερε στον πατέρα Antonio με αυτές τις λέξεις :
“Como ese nino, no ha habido, no lo hay ,y nunca habra otro”
(σαν αυτό το παιδί, δεν υπήρξε ποτέ, δεν υπάρχει τώρα, και δεν θα υπάρξει ποτέ άλλο!!)”
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
PACO DE LUCIA (1947-2014)
Αφιέρωμα του Στάθη Γαλάτη στον μεγάλο κιθαριστή
Στάθης Γαλάτης
galatielen@ath.forthnet.gr
Ιούνιος 2014
Τεχνική επιμέλεια σελίδας Κώστας Γρηγορέας
