PALAZZO SINGER POLIGNAC
To παλάτι της αρμονίας στη Βενετία
Το κτίριο το οποίο βλέπετε βρίσκεται πολύ κοντά στο Ponte del Accademia, με άλλα λόγια στην σπουδαία γωνιά της τέχνης στη Βενετία. Από το 1900 άρχισε να γράφει τη δική του ιστορία, όχι μια συνηθισμένη ιστορία αγοραστών - οικοδεσποτών αλλά μια άλλη, που το έκανε γνωστό στην Ευρώπη. Αγοράστηκε από την Winnaretta Singer, κόρη και κληρονόμο του Αμερικανού Isaac Singer, διάσημου επιχειρηματία - κατασκευαστή της περίφημης, πασίγνωστης ραπτομηχανής. Η Winnaretta Singer δέσποσε στη Βενετία ως μαικήνας των τεχνών και των επιστημών. Μαζί με τον σύζυγό της, τον συνθέτη και ερευνητή της οκτατονικής μουσικής κλίμακας Edmond de Polignac, φιλοξένησαν στη Βενετία τους πιο γνωστούς καλλιτέχνες της εποχής εκείνης.
Σε ειδική προθήκη του Palazzo Singer - Polignac αναφέρονται διάσημοι επισκέπτες του σπιτιού: Maurice Ravel, Arthur Rubinstein, Vladimir Horovitz, Erik Satie, Henri Sauguet, Igor Stravinsky, Germaine Tailleferre, Vincent d'Indy, Darius Milhaud, Manuel de Falla, Francis Poulenc, Isaac Albéniz, Igor Markevitch, Kurt Weill, Ethel Smyth, Karol Szymanowski, οι αδελφές Boulanger, o Gabriel Fauré, η Clara Haskil και πολλοί ακόμα. Οι περισσότεροι εξ αυτών έχουν αφιερώσει σύνθεση ή συνθέσεις τους στους οικοδεσπότες.
Claude Monet: Le Palais Contarini (1908)
Το πιάνο του εργοστασίου Cramer της φωτογραφίας, κατασκευή του 1896, μεταφερόταν κάποιες φορές αργά το βράδυ έξω, δίπλα στο νερό και από εκεί οι ακροατές απολάμβαναν μουσική.
Το όρθιο πιάνο Cramer του παλατιού έχει ενδεικτικό αριθμό κατασκευής 27366, είναι ένα σαφώς αγγλικό όργανο φτιαγμένο από καπλαμά με πέντε οκτάβες. Ο Gabriel Fauré έπαιξε πρώτος στο πιάνο αυτό. Η Winnaretta Singer το απέκτησε τέσσερα χρόνια μετά την κατασκευή του, μόλις αγόρασε το Palazzo.
Από αριστερά προς τα δεξιά, επάνω: Prince Edmond de Polignac, Princess of Brancovan, Marcel Proust, Prince Constantin Brancoveanu με την σύζυγό του, Léon Delafosse. Στη δεύτερη σειρά: Madame de Montgenard, Princesse de Polignac, Anna de Noailles, στην πρώτη σειρά: Helen Caraman-Chimay, Abel Hermant
Αυτοπορτραίτο της Winnaretta Singer, του έτους 1885 πιθανώς.
Το 1900 η Winnaretta κάλεσε στη Βενετία τον Marcel Proust και τον Reynaldo Hahn για να χαρούν το νεοαποκτηθέν σπίτι. Σε μια εντυπωσιακή βραδιά, το πιάνο εγκαταστάθηκε σε μια γόνδολα και όσο ο Hahn αυτοσχεδίαζε πάνω σε τραγούδια που μιλούν για τα φεγγάρια, η παρέα εμπλουτισμένη από καλλίφωνους βενετσιάνους τραγουδούσε. Στο Παλάτι υπήρχαν και διατηρούνται μέχρι σήμερα κι άλλα πιάνα μεγάλης κατασκευαστικής αξίας που όλα παίχτηκαν από τα δάκτυλα σπουδαίων μουσικών. Δύο Erard, δύο Pleyel κι ένα ακόμα Cramer σώζονται εκεί.
Erard-ουρά
Erard όρθιο, no 69255
Η Winnaretta Singer-Polignac έζησε τα νιάτα της ανάμεσα σε χαρές, λύπες και βία προερχόμενη από τον πατριό της, δεύτερο σύζυγο της μητέρας της. Ο φυσικός της πατέρας πέθανε όταν αυτή ήταν δέκα ετών. Οι κύκλοι της οικογένειας την κατηγορούσαν για την ελεύθερη ζωή της και κατάφερναν κάπου - κάπου ακόμα και να την τρομάζουν. Η ίδια ήλπιζε να απελευθερωθεί από την πίεση και ονειρευόταν να κάνει χρήση των διαθεσίμων αμύθητων ποσών που κληρονόμησε από τον πατέρα της για το καλό της τέχνης. Η αγάπη της στη μουσική που ξεκίνησε όταν ήταν μικρούλα, την οδήγησε στο να αποφασίσει να παντρευτεί το 1893 τον συνθέτη Edmond de Polignac ο οποίος είχε παρόμοια στάση απέναντι στους καλλιτέχνες. Ο Pollignac όμως πέθανε το 1901. Ανάμεσα τους (αν και έζησαν σαν αγαπημένο ζευγάρι) δεν υπήρξε πραγματική συζυγική ζωή λόγω της ομοφυλοφιλίας και των δύο. Αυτό δεν τους εμπόδισε στο να είναι απόλυτα συνεργάσιμοι και απαραίτητοι ο ένας στον άλλο. Σε τίποτε δεν εμπόδισε και η διαφορά ηλικίας τους που ήταν τριάντα περίπου χρόνια.
Μετά το θάνατο του Edmond de Polignac η Winnaretta έπεσε σε -αναστρέψιμη ευτυχώς- κατάθλιψη. Πέρασε το υπόλοιπο της ζωής της υπηρετώντας τη μουσική, τιμώντας με κάθε τρόπο τη μνήμη του και καθιερώνοντας βραβείο μουσικής στο όνομά του.
Το 1904 ανακαινίστηκε το αρχοντικό της στο Παρίσι, όπου ένας μεγάλος χώρος διαμορφώθηκε σε αίθουσα συναυλιών που χωρούσε 200 άτομα και διέθετε μεγάλη σκηνή. Το μεγάλο μουσικό σαλόνι στην Avenue Henri Martin 43 του 16 ου διαμερίσματος, φιλοξένησε ορχήστρες και διάσημους καλλιτέχνες. Ο χώρος αυτός της Πριγκίπισσας Polignac φιλοξενούσε την ακμάζουσα καλλιτεχνική δραστηριότητα της εποχής. Δώδεκα φορές το χρόνο, καλλιτέχνες και αριστοκράτες συγκεντρώνονταν για ένα πλούσιο δείπνο που οδηγούσε στην απόλαυση μιας σημαντικής συναυλίας.
Κατά τη διάρκεια του Α Παγκοσμίου Πολέμου, η Winnaretta ανέθετε και επιβράβευε οικονομικά τη σύνθεση έργων ταλαντούχων νέων συνθετών όπως οι Stravinsky, Poulenc, Satie, Falla, Milhaud, και Weill. Το Ίδρυμα Singer-Polignac, ιδρύθηκε με στόχο την προώθηση της μουσικής, των τεχνών, της επιστήμης, της λογοτεχνίας. Κατά τη διάρκεια της ζωής της Winnaretta, το Ίδρυμα μεταξύ πολλών άλλων έργων ουσίας, χρηματοδότησε αρχαιολογικές ανασκαφές στην Ελλάδα και αγόρασε νέο και σύγχρονο εξοπλισμό για επιστημονικά εργαστήρια του Παρισιού. Σήμερα, το Ίδρυμα υποστηρίζει συμπόσια πάνω σε επιστημονικά και καλλιτεχνικά θέματα και παρουσιάζει εξαιρετικές σειρές συναυλιών. Οι χώροι ενοικιάζονται για κοινωνικές εκδηλώσεις αντί αδρών ποσών. Τα χρήματα διατίθενται για τη συντήρηση και τη λειτουργία του.
Pleyel no 113899
Μερικά χρόνια μετά το θάνατο της Winnaretta, δωρίθηκε ένα μεγάλο ποσό στο Ωκεανογραφικό Μουσείο του Μονακό για την κατασκευή του σκάφους με το όνομα "Winnaretta Singer" το οποίο χρησιμοποιήθηκε και για τις έρευνες του καπετάνιου Cousteau.
Winnaretta Singer, Princess Edmond de Polignac
Η Winnaretta Singer-Polignac πέθανε στο Λονδίνο στις 26 Νοεμβρίου του 1943, εν μέσω οδυνηρού βομβαρδισμού της πόλης. Η Ρένα Κυριακού την είχε γνωρίσει στα δεκαπέντε της, τότε που ζούσε στο Παρίσι. Την ξανασυνάντησε λίγα χρόνια μετά και της έκανε εντύπωση που θυμόταν την υπόσχεση της μικρής τότε Ρένας να παίξει κι αυτή κάποια στιγμή στο σπίτι της οδού Henri Martin 43. Για την γυναίκα αυτή και το αδάμαστο πάθος της για τη μουσική μου πρωτομίλησε η Ρένα Κυριακού σε μια από τις συναντήσεις μας. «Ήταν, θα λέγαμε, ιδανική πριγκίπισσα! κατάφερε να υποστηρίξει την ανεξαρτησία στις επιλογές της, υπεράσπισε και βοήθησε τις τέχνες και τα γράμματα, κάνοντας μόνο το καλό»…
Έφη Αγραφιώτη
Effie.tar@gmail.com
Μάιος 2018
Τεχνική επιμέλεια σελίδας Κώστας Γρηγορέας
(Η επιμέλεια του κειμένου είναι ευθύνη του αρθρογράφου)
