Εισαγωγή: 

Αγαπητές φίλες και φίλοι,

Στο προηγούμενο newsletter έγινε μια παρουσίαση των συμμετεχόντων υπό διαφορετικές ιδιότητες, προσώπων, εταιριών, φορέων κ.α. στη μουσική και δισκογραφική βιομηχανία. Σήμερα θα παρουσιάσω με τη συνοδεία σχεδιαγραμμάτων τη ροή εσόδων ως αποτέλεσμα των δραστηριοτήτων ενός δημιουργού στο φυσικό και ψηφιακό περιβάλλον.

 

Δικαιώματα από “μηχανική” αναπαραγωγή (Mechanical Royalties): 

Πρόκειται για μια από τις βασικές κατηγορίες πνευματικών δικαιωμάτων και αφορά σε ποσά που εισπράττονται και καταβάλλονται στους δικαιούχους για την αναπαραγωγή ηχογραφημάτων που περιέχουν έργα τους σε φυσική ή ψηφιακή μορφή. 
Υπεύθυνοι για την καταβολή και απόδοση των δικαιωμάτων αυτών στους δικαιούχους τους είναι  ανάλογα με την περίσταση ένας ή περισσότεροι από τους ακόλουθους: 

α) Δισκογραφικές εταιρίες.

β) Εκδότες.

γ) Οργανισμοί συλλογικής διαχείρισης ή 

δ) Πάροχοι υπηρεσιών διανομής και πώλησης μουσικών έργων μέσω διαδικτύου (digital aggregators).
Κάποιες υπηρεσίες απευθύνονται σε δισκογραφικές εταιρίες όπως οι The Orchard &INgrooves κ.α. ενώ άλλες όπως οι CD Baby, TuneCore κ.α. απευθύνονται σε δημιουργούς που εκδίδουν οι ίδιοι τα ηχογραφήματα των έργων τους (master owners).  

Δικαιώματα από δημόσια εκτέλεση (Public Performance Royalties): 

Πρόκειται για μια από τις βασικές κατηγορίες πνευματικών δικαιωμάτων και αφορά σε ποσά που εισπράττονται και καταβάλλονται στους δικαιούχους σε περιπτώσεις όπου ένα μουσικό έργο καθίσταται προσιτό σε έναν κύκλο προσώπων ευρύτερο από το στενό οικογενειακό και φιλικό περιβάλλον και ιδίως μέσω:

α) Της ζωντανής εκτέλεσης  των έργων τους ενώπιον κοινού (live), 

β) Της χρήσης μηχανικών μέσων μέσω του ραδιοφώνου, της τηλεόρασης, καταστημάτων (κλαμπ, εστιατόρια κ.α.) ή δικτύων (διαδίκτυο, κινητή τηλεφωνία κ.α.). 

Τα δικαιώματα αυτά αποδίδονται στους δικαιούχους τους (δημιουργούς, κληρονόμους, ιδιοκτήτες, εκδότες) από τους οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης πνευματικών δικαιωμάτων (Ο.Σ.Δ). Στην χώρα μας έχουν αδειοδοτηθεί και λειτουργούν ως Ο.Σ.Δ. που εκπροσωπούν μουσικούς δημιουργούς η ΑΕΠΙ και η Αυτοδιαχείριση.

“Μηχανικά” Δικαιώματα μέσω συνεχούς ροής (Streaming Mechanical Royalties): 

Αφορά σε ροή εσόδων από δικαιώματα που οφείλονται όταν τα ηχογραφήματα των μουσικών έργων μεταδίδονται διά επιγραμμικής (online) τεχνολογίας συνεχούς ροής (streaming) μέσω υπηρεσιών παροχής μουσικής κατ’ απαίτηση (on-demand services). Τέτοιες υπηρεσίες είναι οιSpotify, Rdio, Rhapsody κ.α.). 

Τα δικαιώματα αυτά αποδίδονται στους αδειοδοτούντες τη χρήση των έργων (πχ: εκδότες) οι οποίοι στη συνέχεια τα αποδίδουν στους δικαιούχους τους (δημιουργούς κ.α.) με βάση τους όρους της σύμβασης.

Άδειες συγχρονισμού (Synchronization Licenses): 

Αφορά σε ροή εσόδων από τη αδειοδότηση χρήσης ενός υφιστάμενου μουσικού έργου προκειμένου για τον συγχρονισμό του με εικόνα σε μια κινηματογραφική ταινία, ένα ντοκιμαντέρ, μια τηλεοπτική σειρά, ένα βιντεοπαιχνίδι, ένα διαφημιστικό, έναν ιστότοπο κ.α. 
Η άδεια συγχρονισμού από πλευράς του δημιουργού ή πληρεξούσιου και διαχειριστή των δικαιωμάτων του (πχ: εκδότης) αφορά μόνο στη σύνθεση. Αν ο αιτούμενος την άδεια χρήστης επιθυμεί και τη χρήση ενός συγκεκριμένου ηχογραφήματος της σύνθεσης (η σύνθεση μπορεί να έχει κυκλοφορήσει σε περισσότερα του ενός ηχογραφήματα, σε εκτελέσεις διαφορετικών καλλιτεχνών και παραγωγή διαφορετικών δισκογραφικών εταιριών) τότε πρέπει να ζητήσει και διαπραγματευτεί και την άδεια της δισκογραφικής για αυτό. 

Εναλλακτικά και εφόσον η αδειοδότηση του ηχογραφήματος δεν κρίνεται οικονομικά συμφέρουσα ή χρειάζεται μουσική προσέγγιση που δεν υφίσταται σε ηχογράφημα τότε ο αιτών την άδεια προχωράει στην παραγωγή ενός νέου ηχογραφήματος του μουσικού έργου για τη συγκεκριμένη χρήση. Για τη χρήση του ηχογραφήματος απαιτείται η σύμφωνη γνώμη του δημιουργού που έχων το ηθικό δικαίωμα πρέπει να συναινέσει ότι η υλοποίηση τον βρίσκει σύμφωνο.
Η αμοιβή που συμφωνείται για την αδειοδότηση προκειμένου για το συγχρονισμό καταβάλλεται από τον αιτούντα την άδεια:
α) Απευθείας στο δημιουργό αν διαχειρίζεται ο ίδιος το έργο του ή και το ηχογράφημα/τα που το περιέχουν (self- published)
β) Στο εκδότη που τυχόν εκπροσωπεί τον δημιουργό, ο οποίος στην συνέχεια του την καταβάλει με βάση τους όρους της μεταξύ τους σύμβασης.
γ) Στη δισκογραφική εταιρία εφόσον αδειοδοτηθεί και το ηχογράφημα που της ανήκει, η οποία με τη σειρά της καταβάλλει στον δημιουργό τα αναλογούντα με βάση τα  συμφωνηθέντα στη μεταξύ τους σύμβαση.

Πωλήσεις μουσικών έργων που κυκλοφορούν σε μορφή παρτιτούρας (Sheet Music Sales): 

Αφορά σε ροή εσόδων παραγόμενη από την πώληση ή αδειοδοτημένη αναπαραγωγή μουσικών συνθέσεων ή και τραγουδιών σε μορφή παρτιτούρας. Η πληρωμή στον δημιουργό γίνεται είτε:

α) Μέσω του εκδότη με τον οποίο συμφωνείται η συγκεκριμένη εκμετάλλευση. 

β) Απευθείας μέσω των αγοραστών. Αφορά στην περίπτωση που ο ίδιος ο δημιουργός παράγει και διαθέτει τα έργα του σε μορφή παρτιτούρας σε κάποιο ιστότοπο ή σε εμφανίσεις του (συναυλίες κ.α.).

Απεικόνιση των στίχων των τραγουδιών (Lyric Display): 

Αφορά σε ροή εσόδων παραγόμενη από την αδειοδότηση για την εμφάνιση των στίχων τραγουδιών σε  ιστοτόπους, εφαρμογές, μηχανήματα κ.α. Ο δημιουργός αμείβεται μέσω εκπροσώπου του ή απευθείας από τον χρήστη. Σε κάθε περίπτωση η αδειοδότηση προϋποθέτει την σύναψη σύμβασης για τη συγκεκριμένη χρήση.

Ringtones:

Η συγκεκριμένη ροή εσόδων προέρχεται από την αδειoδότηση των μουσικών έργων για χρήση τους ως ήχοι εισερχόμενων κλήσεων σε κινητά τηλέφωνα. Και εδώ ο δημιουργός αμείβεται:

α) Μέσω πληρεξούσιου του, 

β) Της δισκογραφικής εταιρίας ή 

γ) Οργανισμού υπεύθυνου για την συλλογική εκπροσώπηση δημιουργών στην αδειοδότηση, συλλογή, διαχείριση και διανομή χρήσεων “μηχανικών” δικαιωμάτων.

Σύνθεση πρωτότυπου έργου προς μετάδοση (Composing Original Works for Broadcast): 

Αφορά στην εμπορική συμφωνία μεταξύ μιας επιχειρηματικής οντότητας (πχ: διαφημιστική εταιρία, τηλεοπτικό κανάλι, εταιρία παραγωγής κ.α.)  και ενός δημιουργού για τη σύνθεση ενός πρωτότυπου έργου για συγκεκριμένη/νες χρήση/σεις όπως η μουσική για κινηματογραφική ταινία, ένα διαφημιστικό jingle, τους τίτλους μιας τηλεοπτικής σειράς κ.α. Η πληρωμή του δημιουργού για τη σύνθεση του έργου γίνεται από την οντότητα που θέτει την παραγγελία.

Προκαταβολή από εκδότη (Publisher Advance): 

Αφορά σε χρηματικό ποσό που συμφωνείται μεταξύ μιας εκδοτικής εταιρίας και του δημιουργού και το οποίο καταβάλλεται στο πλαίσιο μιας συμφωνίας συνεργασίας κατά τη διάρκεια της  οποίας ο εκδότης θα λειτουργεί σαν πληρεξούσιος και διαχειριστής των δικαιωμάτων του δημιουργού.
Για παράδειγμα μια εκδοτική εταιρία προκειμένου να δελεάσει έναν συνθέτη να υπογράψει μαζί της για την εκπροσώπηση του καταλόγου έργων του μπορεί να συμφωνήσει να του προκαταβάλλει ένα χρηματικό ποσό έναντι μελλοντικών δικαιωμάτων.
Μια άλλη εκδοχή αφορά την περίπτωση που μια εκδοτική εταιρία πιστεύει στο ταλέντο ενός νέου δημιουργού και που στο πλαίσιο της μεταξύ τους σύμβασης του προσφέρει μια προκαταβολή ώστε να τον διευκολύνει οικονομικά για να επικεντρωθεί στο συνθετικό του έργο.

Παραγγελίες δημιουργίας πρωτότυπων μουσικών έργων (Commissions): 

Αφορά συνήθως στην παραγγελία δημιουργίας ενός πρωτότυπου μουσικού έργου επ’ αφορμή ενός συγκεκριμένου γεγονότος, μιας εκδήλωσης, για λογαριασμό μιας ορχήστρας, ενός μουσικού συνόλου, ή άλλης οντότητας (π.χ. ένα ίδρυμα, μουσείο κ.α.) Ο δημιουργός αμείβεται απευθείας για τη σύνθεση του έργου ενώ με βάση τα προαναφερόμενα και εφόσον δεν έχει εκχωρήσει καίρια δικαιώματα του όπως τα μηχανικά και εκτελεστικά θα έχει ροή εσόδων και από αυτές τις χρήσεις. 

Προγράμματα βράβευσης ή διάκρισης δημιουργών (Songwriter Awards Programs):

Είθισται οργανισμοί συλλογικής διαχείρισης, αυτοδιαχειριζόμενοι από τα μέλη τους να προσφέρουν αναγνώριση και χρηματικά βραβεία σε δημιουργούς μέλη τους. Στη διαδικασία επιλογής συμμετέχουν επιτροπές δημιουργών και η επιλογή γίνεται με διάφορα κριτήρια. Τέτοια μπορεί να είναι:

 α) Το ύψος των εσόδων από πνευματικά δικαιώματα. Με άλλα λόγια οι υποβάλλοντες υποψηφιότητα για το βραβείο δεν μπορούν να έχουν ετήσια έσοδα από πνευματικά δικαιώματα πέραν ενός ποσού το οποίο ορίζει η επιτροπή. 

β) Η παρουσίαση και μετάδοση της μουσικής σε μέσα που δεν λαμβάνονται υπ’ όψη στην δειγματοληψία του Ο.Σ.Δ. προκειμένου για τις διανομές. 

γ) Η αναγνώριση της ποιότητας και αξίας του έργου πέρα των κλασσικών τρόπων μέτρησης της εμπορικά εννοούμενης επιτυχίας. 

Τέτοια βραβεία δίνουν O.Σ.Δ όπως η ASCAP στις ΗΠΑ μέσω του ΑSCAP PLUS κ.α.

Διακανονισμοί διαφορών (Settlement): 

Αφορά σε ροή εσόδων προερχόμενων από δικαστικές νίκες ή διακανονισμούς για διαφορές μεταξύ των δημιουργών ή πληρεξουσίων τους με τρίτους (δισκογραφικές εταιρίες, Ο.Σ.Δ., επιχειρηματικές οντότητες χρήσης μουσικών έργων  κ.α.) για παραβιάσεις πνευματικής ιδιοκτησίας και άλλων συναφών θεμάτων. Εφόσον δικαιωθούν αποζημιώνονται άμεσα ή μέσω των φορέων που τους εκπροσώπησαν με βάση τις μεταξύ τους συμβάσεις.

Eυχαριστίες: Ευχαριστώ την φίλη Ευαγγελία Βαγενά (Attorney at Law, Ph.D) για τη βοήθεια της στη τελική μορφοποίηση των κειμένων.

Αντώνης Πλέσσας
Δεκέμβριος 2015
http://gr.linkedin.com/in/antonisplessas