[περί ηλεκτρικής & ακουστικής κιθάρας] ΠΕΡΙ... ROCK (η Ιστορία) -α\' μέρος-
(του Σταύρου Κουδουνά)

ΠΕΡΙ… ROCK
(η Ιστορία)
α' μέρος

 

Το να προσπαθήσει κανείς να αναλύσει το μουσικό αυτό είδος αποτελεί σίγουρα κάτι το εξαιρετικά δύσκολο και κυρίως ¨επικίνδυνο¨ μιας και η ¨ταμπελοποίηση¨ της μουσικής ουδέποτε οδηγούσε σε ασφαλή συμπεράσματα. Σε γενικά πλαίσια ως rock θα μπορούσε να οριστεί η μουσική στην οποία κυρίαρχο ρόλο διαδραματίζουν η ηλεκτρική (κυρίως) κιθάρα, ο έντονος ρυθμός, το ¨προκλητικό¨ περιεχόμενο των στίχων και ο νεανικός προσανατολισμός της.
Για να μην αναλωθώ όμως άσκοπα σε γενικότητες, χρήσιμο θα ήταν να παραθέσω (ή τουλάχιστον να κάνω μια προσπάθεια να παρουσιάσω) την ιστορική εξέλιξη του rock κάνοντας αρχικά αναφορά στις συνθήκες δημιουργίας του και στη συνέχεια ¨ρίχνοντας μια ματιά¨ στα χρόνια από το 1950 και έπειτα, τότε που υπό τον όρο ¨Rock n’ Roll¨ πρωτοέκανε δειλά-δειλά την εμφάνισή του στην αμερικανική ήπειρο ως σύγχρονη αφροαμερικανική λαϊκή μουσική.

 

Τοποθεσία: America!

Είναι λοιπόν ο σκληρός ήχος εξ Αμερικής ορμώμενος; Όχι ακριβώς. Το rock αποτελεί γέννημα θρέμμα των αφρικανών σκλάβων που μεταφέρθηκαν παράνομα 150 χρόνια πριν αλλά και των βρετανών αποίκων της εποχής. Το μωσαϊκό λοιπόν της τότε αμερικανικής κοινωνίας αποτελούνταν από βρετανούς, αφροαμερικάνους αλλά και τους σχεδόν εξοντωμένους Ινδιάνους, η μουσική των οποίων αποτελεί και τη γνήσια αμερικανική.
Έτσι όπως ήταν φυσικό αποτέλεσε θέμα χρόνου οι μεν ¨σκλάβοι¨ να εκφραστούν με τη γνωστή σε όλους ¨jazz¨ και οι δε άποικοι με την επίσης γνωστή ¨country¨.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με τη σειρά...

Η ¨Μαύρη¨ επιρροή

 

Οι αφρικανοί σκλάβοι όταν μεταφέρθηκαν από τις πατρογονικές του εστίες καλούνταν να αντιμετωπίσουν αλλά και να προσαρμοστούν σε έναν παντελώς διαφορετικό κόσμο που ουδεμία σχέση είχε με το δικό τους. Η έλλειψη ελπίδας, η απογοήτευση και ο πεσιμισμός χαρακτήριζαν πλήρως την ψυχική τους κατάσταση. Συν τοις άλλοις την προσαρμογή ερχόταν να δυσκολέψει ακόμα περισσότερο ο χωρισμός των οικογενειών, η συμβίωση διαφορετικών μεταξύ τους φυλών, καθώς και τα παντός τύπου σωματικά και ψυχολογικά βασανιστήρια.

Τότε ήταν που σταδιακά οι χιλιοβασανισμένοι σκλάβοι ξεκίνησαν να έρχονται σε επαφή με ευρωπαϊκά όργανα και να δημιουργούν την ¨jazz¨ η οποία είχε ως βάση της μουσικά στυλ όπως το ¨ragtime¨ και το ¨blues¨ του Νότου των Η.Π.Α.

  

Το νερό είχε πλέον μπει στο αυλάκι και η μουσική αποτέλεσε για όλους ανεξαιρέτως τους εκμεταλλευόμενους αφροαμερικανούς τη ¨δίοδο της λησμονιάς¨. Τα αποτελέσματα μόνο εντυπωσιακά θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν καθώς παρουσιάστηκαν σπουδαίες καινοτομίες στη μελωδία, στη χρήση των φωνητικών αλλά και στο ρυθμό που επαναλαμβάνονταν συμβολίζοντας το συνεχή μόχθο της εργασίας και περνώντας το μήνυμα που επιθυμούσε ο εκάστοτε μουσικός. Εν συνεχεία τα ¨blues¨ εξελίχθηκαν σε ανεξάρτητο μουσικό είδος το οποίο όμως διατήρησε το απλό αυτό ρυθμικό στυλ έτσι ώστε να γίνονταν κοινωνοί της μουσικής εκείνης και όσοι δεν είχαν πρόσβαση στη μουσική διδασκαλία αλλά και στα ακριβά μουσικά όργανα.

     

Η λεγόμενη ¨μαύρη μουσική¨ συνέχισε να αναπτύσσεται έχοντας ως κύριους εκπροσώπους αφροαμερικάνους του Νότου όπως ο Robert Johnson, ο Muddy Waters, ο Howlin’ Wolf, ο Son House, ο Elmore James και πολλοί άλλοι που μεσουράνησαν στις αρχές του 19^ου αιώνα. Έως και τη δεκαετία του 30’ τα ¨blues¨ παίζονταν με ακουστικά όργανα μέχρι τη μετανάστευση ενός αριθμού καλλιτεχνών στο Σικάγο. Στη δεκαετία του 40’ μετά και την παρακμή των ¨big bands¨ εμφανίστηκε ο όρος ¨Rhythm Ν’ Blues (R & B)¨ έτσι ώστε να περιγράψει τη μαύρη χορευτική μουσική. Το ¨R & B¨ αποτέλεσε και το πρώτο συστατικό του ¨Rock N’ Roll¨

     

Η ¨Λευκή¨ Επιρροή

 

Ακούγοντας κανείς τα πρώιμα ¨rock n’ roll¨ κομμάτια της δεκαετίας του 50’ σίγουρα χωρίς δεύτερη σκέψη εντοπίζει τα ¨rhythm n’ blues¨ στοιχεία τους. Με μια προσεκτικότερη ακρόαση όμως γίνονται αντιληπτές και οι ¨country¨ πινελιές οι οποίες δυστυχώς δεν αναφέρονται συχνά ως επιρροή της rock μουσικής. Δεν θα ήταν δυνατόν άλλωστε, η κυρίαρχη μουσική των επερχόμενων δεκαετιών να μη δεχτεί επιρροές και από εκείνη των λευκών.
Η ¨country¨ λοιπόν, αποτελεί ¨προϊόν¨ , Άγγλων, Σκωτσέζων και Ιρλανδών μεταναστών οι οποίοι έγιναν δεκτοί στο νότιο τμήμα των Η.Π.Α. Τα μουσικά σχήματα που είχαν σχηματίσει αποτελούσαν φορείς της αγγλοκέλτικης folk μουσικής και τα θέματα με τα οποία καταπιάνονταν αφορούσαν ως επί το πλείστον την οικογένεια, τη θρησκεία και την εργασία. Τα μουσικά θέματα σε πρώτο στάδιο τραγουδιόνταν ¨a capella¨, δίχως δηλαδή τη συνοδεία κάποιου μουσικού οργάνου ώσπου χρησιμοποιήθηκαν κυρίως το μπάντζο, το βιολί και η κιθάρα. Αφού λοιπόν συντελέστηκε η ενσωμάτωση καθώς και η αφομοίωση των στοιχείων του νέου περίγυρου, τη δεκαετία του 1920 δόθηκε και επισήμως το ¨εναρκτήριο λάκτισμα¨ για την εξέλιξη της ¨country¨ με καλλιτέχνες όπως ο Jimmie Rodgers και οι ¨Τhe Carter Family¨

 

 

 

Ταυτόχρονα, αδιάσειστο στοιχείο για την ύπαρξη της country εντός του rock ιστού αποτελεί και το είδος ¨rockabilly¨ με εκπροσώπους τους λίγο-πολύ σε όλους γνωστούς Elvis Presley, Jerry Lee Lewis, Carl Perkins, Roy Orbison και όχι μόνο. Δε θα πρέπει να ξεχνάμε άλλωστε πως ο ¨Βασιλιάς¨ Elvis, την περίοδο της δόξας του βρισκόταν συνεχώς και αδιαλείπτως στην κορυφή των country charts.

  

Rock N’ Roll
Έτσι μέσα από αυτές τις ζυμώσεις το πρώτο είδος rock μουσικής που εμφανίστηκε ποτέ, είχε σαν κληρονομία τη ¨μαύρη¨ αλλά και τη ¨λευκή¨ μουσική. Ιδιαίτερα ισχυρά ερείσματα θα σκεφτόταν κανείς και δε θα είχε σε καμία περίπτωση άδικο ειδικά αν ληφθεί υπόψιν το πόσο πολυσχιδές και εξελίξιμο υπήρξε ανά τις δεκαετίες το μουσικό αυτό είδος.
Η ¨εξέλιξη¨ όμως καθώς και η ¨διαιώνιση¨ του είδους αποτελούν ένα άλλο κεφάλαιο στο οποίο θα γίνει αναφορά σε επόμενα άρθρα.

 

 ΑΚΟΥΣΤΕ ΣΤΟ ΤaR-radio.com:

FRAGMENTS FROM ROCK HISTORY (1)

Σταύρος Κουδουνάς
(Αύγουστος 2008)

 

---

ΔΕΙΤΕ ΣΤΟ YOUTUBE

http://www.youtube.com/watch?v=Yd60nI4sa9A

http://www.youtube.com/watch?v=WaIT0mKJ7D0

http://www.youtube.com/watch?v=gbzc77Tz6PA

http://www.youtube.com/watch?v=ewnfWoSQz3o

http://www.youtube.com/watch?v=is4lWYGM6rM

http://www.youtube.com/watch?v=8yRdDnrB5kM

http://www.youtube.com/watch?v=We8P_Ww27hY

 

---

ΠΗΓΕΣ
www.musicheaven.gr (μέλος: Orfeus)
Rock Εγκυκλοπαίδεια (Επιμέλεια: Σπύρος Αλεξόπουλος)
Περιοδικό Metal Hammer (Αφιέρωμα Αυγούστου 2006)
Country Music – The Stories (Νίκος Γκαραβέλας)