ΠΕΡΙ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΜΟΥΣΙΚΩΝ ΓΝΩΣΕΩΝ
(Του Νίκου Παναγιωτίδη)
Τούτες τις μέρες θυμήθηκα το χαμό που γινόταν στη δεκαετία του '80, όταν το υπουργείο πολιτισμού ...θυμήθηκε ξαφνικά πως τα πτυχία και διπλώματα της κιθάρας ήταν εκτός της νομοθεσίας. Επικράτησε πανικός, συνέβησαν πολλά και διάφορα, εν πολλοίς κωμικά κατά την (και τότε) γνώμη μου, αλλά το κύριο που ανέκυψε ήταν οι όροι αναγνώρισης των ήδη υπαρχόντων τίτλων. Με όρους παιδαγωγικούς, σε κείνη τη φάση, αφού η κατάσταση ήταν ανεξέλεγκτη και όποιος έπαιζε έστω και λίγη κιθάρα κάπου έβρισκε να πάρει κι ένα πτυχίο.
Γι' αυτό και ήμουν υπέρμαχος της επαναξιολόγησης. Θεωρούσα μάλιστα πως ήταν μοναδική ευκαιρία να δημιουργηθεί ένας νέος τύπος εξέτασης, σε προηγμένα πρότυπα, με κύριο κριτήριο την ευρύτητα των γνώσεων, τη μουσική αντίληψη, τη διδακτική και αναλυτική ικανότητα και όχι την δεξιοτεχνία (παρότι ήμουν νέος και αυτό θα με "συνέφερε"). Ήμουν πολύ μόνος, φυσικά, και οι προτάσεις μου έπεσαν στο κενό. Οι τίτλοι αναγνωρίστηκαν τελικά όλοι, χωρίς καμία διάκριση. Το σκεπτικό των υποστηρικτών αυτής της "λύσης" (και συγγνώμη για τα εισαγωγικά) ήταν ότι μόνο οι ικανότεροι θα ήταν σε θέση να δώσουν Διπλώματα, τους άλλους τάχα θα τους έβαζε στο περιθώριο η "αγορά". Το δικό μου πρόβλημα όμως (εκτός που ποτέ δεν πίστεψα στις ...αγοραίες αυτορυθμίσεις) ήταν η διαφαινόμενη καταστροφή χιλιάδων παιδιών από ακατάλληλους ανθρώπους και όχι οι λίγες εξαιρέσεις που θα έφταναν ώς το τέλος. Τα αποτελέσματα, τα έχουμε δει.
(Τα έχουμε δει; ή μήπως, προτιμάμε να μην τα βλέπουμε;;)
Πέρασαν πάνω από τριάντα χρόνια και έχουν αλλάξει πολλά. Μας προέκυψαν Πανεπιστήμια, Μουσικά σχολεία, Δημοτικά ωδεία και ...εκατοντάδες ιδιωτικά ωδεία που τότε δεν υπήρχαν. Ατελείωτο χάος φυσικά, ένα αλλοπρόσαλλο σύστημα, αφού όλα έγιναν χωρίς σχέδιο και το ένα πάνω στο άλλο. Σα να βλέπεις φορτηγό ν' αδειάζει τούβλα και να σου λένε πως σου 'χτισε σπίτι. Και να το πληρώνεις και για σπίτι! Υπερδεκαετείς ακριβοπληρωμένες σπουδές για τίτλους υποτίθεται "αναγνωρισμένους" χωρίς αντίκρυσμα. Δεν υπάρχει άλλος κλάδος της εκπαίδευσης ή της εργασίας που να συμβαίνει αυτό. Το πάγιο αίτημα της διαβάθμισης των σχολών, εκ των πραγμάτων συνδεδεμένο με την ουσιαστική τους αναβάθμιση, έμοιαζε αδύνατο να ικανοποιηθεί. Έμεινε, ως ελάχιστο καταφύγιο κατοχύρωσης του επαγγέλματος, η αναγνώριση των μέχρι σήμερα δοσμένων τίτλων. Καθαρώς εργασιακό θέμα, αφού το επίπεδο και η διαδικασία των σπουδών δεν πρόκειται φυσικά να διαφοροποιηθούν σε κάτι αν οι ισχύοντες ωδειακοί τίτλοι καταταγούν σε κάποια βαθμίδα του Πλαισίου Προσόντων.
Το υπουργείο Παιδείας, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο αναγνώριζε έμμεσα -ποτέ άμεσα- την ωδειακή εκπαίδευση, αφού χρειαζόταν μουσικούς για τα σχολεία. Σε κάποιο χρονικό σημείο, πριν 13 χρόνια, όσους δεν είχε διορίσει σε μόνιμες θέσεις, αποφάσισε να τους υποβιβάσει και να τους χρησιμοποιεί ως προσωρινούς και δέσμιους στην αθλιότητα της ωρομισθίας - την οποία στο μεταξύ καθιέρωσαν και τα ιδιωτικά ωδεία. Τι θα γίνει με μας; Είστε "ιδιώτες με γνώσεις μουσικής", μας απαντούσαν. Τραβάτε στο υπουργείο "σας" να βρείτε λύση για τα πτυχία σας. Σαν να είμασταν αλλοεθνείς, πάλι καλά που δε μας μάντρωσαν σε κανένα γκέτο.
Τώρα, αποφάσισε να δημιουργήσει μιά διαδικασία άμεσης -αλλά και ευρύτερης- αναγνώρισης. Λειψής, βέβαια: για όποιον θέλει και μετά από εξέταση. Αλλά οι υπάρχοντες τίτλοι έχουν δοθεί με κανονικό τρόπο, με εξετάσεις μπροστά σε έγκυρες επιτροπές, με τη νόμιμη και όχι κάποια ανεξέλεγκτη διαδικασία. (Φυσικά δεν είναι όλοι στο ίδιο επίπεδο, φυσικά μπορεί να έχουν γίνει λαθροχειρίες, αλλά το ίδιο ισχύει και στα Πανεπιστήμια και παντού). Δεν είμαι ειδικός να έχω γνώμη για το πώς θα ξεπεραστούν τα νομικά εμπόδια, αλλά ηθικά η Πολιτεία μας το χρωστάει, δε ζητάμε χατήρι. Είναι δικό της λάθος η εγκατάλειψη της μουσικής παιδείας, όχι δικό μας. Δική της και η υποχρέωση να αναγνωρίσει τις πολυετείς σπουδές μας και τις ίδιες της τις διαδικασίες, τελειώνοντας την απαράδεκτη τακτική του "ήρθατε από άλλο υπουργείο", σαν να ήρθαμε από άλλο ...πλανήτη. Αυτή είναι η άποψη και η πρότασή μου, ασχέτως του ότι εκπροσωπώ μόνο τον εαυτό μου και δεν υπάρχει σωματείο να πάρει αποφάσεις και να διαπραγματευτεί για λογαριασμό του κλάδου: Όπως βάσει νόμου προσλαμβάνονται οι απόφοιτοι των ωδείων στα μουσικά σχολεία, και εσχάτως και στα δημοτικά ωδεία, με μισθό ΤΕ, ας ψάξει η Πολιτεία τον τρόπο να τους διασφαλίσει συνολικά - και έναντι του ιδιωτικού τομέα. Εργασιακά, μισθολογικά και Ακαδημαϊκά. Επαναλαμβάνω, είναι χρέος της, δεν θα μας κάνει χάρη.
Σε κάθε περίπτωση, ακόμη κι αν περάσει ο νόμος ως έχει, δεν συμμερίζομαι πάντως την αγωνία πολλών συναδέλφων αλλά και της ένωσης των ιδιοκτητών ότι τα Ωδεία θα υποβαθμιστούν, θα απαξιωθούν, θα εξευτελιστούν, ακόμη και μερικά θα κλείσουν (!), μόνο και μόνο εξαιτίας αυτής της επιπλέον πιστοποίησης. Πιθανότερο θεωρώ, ιδιαίτερα αν (όπως ελπίζω) είναι επαρκώς απαιτητική, να καρπωθούν και το έργο της προετοιμασίας των υποψηφίων. Το Ωδείο είναι ο κορμός της μουσικής εκπαίδευσης και έτσι θα παραμείνει, είτε διαβαθμιστεί είτε όχι, στην τελική ανάλυση - γιατί, απλούστατα, δεν γίνεται διαφορετικά. Αυτό είναι που εν τη αλαζονεία τους αρνούνται να παραδεχτούν όσοι από τους αποφοίτους του σπούδασαν ή δίδαξαν ΚΑΙ στα Πανεπιστήμια - σαν τη μαντάμ Σουσού που απαγόρευε ακόμα και να της θυμίσουν ότι καταγόταν από το Βύθουλα. Το αντίθετο ισχύει: ακόμη κι όταν κάποτε η ωδειακή βαθμίδα περιοριστεί στο να είναι προπαρασκευαστική της Ανώτατης και πάψει να χορηγεί τίτλους σπουδών, κάτι που σαφώς θα αποτελεί υποβιβασμό αλλά είναι και νομοτέλεια να συμβεί, θα εξακολουθήσει να επιτελεί το σημαντικότατο ρόλο της. Διότι τίποτα δεν μπορεί να την αντικαταστήσει.
Το ζητούμενο είναι, με αυτή την αφορμή, αφενός να ξεκινήσει η διαδικασία δημιουργίας ενός σωματείου που να εκπροσωπήσει τα συμφέροντά μας σε βάθος χρόνου, γιατί τα προβλήματα είναι πολλά, και αφετέρου να ανοίξει επιτέλους η συζήτηση για την επί της ουσίας αναβάθμιση της ωδειακής εκπαίδευσης, γιατί κι εκεί είναι πολλά τα προβλήματα...
Νίκος Παναγιωτίδης
nikpanlt@gmail.com
10/4/2019
Τεχνική επιμέλεια σελίδας Κώστας Γρηγορέας
(Η επιμέλεια του κειμένου είναι ευθύνη του αρθρογράφου)