ΠΕΡΙ... ROCK (η Ιστορία) - Γ\' μέρος
(του Σταύρου Κουδουνά)
[Ροκ Αναφορές]

[Ροκ Αναφορές]

ΠΕΡΙ… ROCK
(η Ιστορία)
Γ' μέρος

Προηγούμενα μέρη:
Α’ Μέρος: http://www.tar.gr/content/content.php?id=1434
Β’ Μέρος: http://www.tar.gr/content/content.php?id=1517


Βρετανικό Rock
Η Rock n’ Roll μουσική από τα μέσα της δεκαετίας του 50’ δεν αφορούσε πλέον μονάχα το μαύρο ακροατήριο αλλά είχε γίνει πλήρως αποδεκτή και από τους λευκούς της αμερικανικής ηπείρου. Κινηματογραφικές ταινίες, jukeboxes, περιοδικά, το ραδιόφωνο και ο Elvis, όλα από κοινού συντέλεσαν στην επέκταση της μουσικής αυτής. Άλλωστε από τις στάχτες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου γεννήθηκε ένα τεράστιο κύμα αμφισβήτησης, το οποίο η νεολαία μόνο μέσω της Ροκ μουσικής θα μπορούσε να το εκφράσει ικανοποιητικά. Η ευρωπαϊκή ήπειρος δεν έμεινε, όπως ήταν αναμενόμενο ανεπηρέαστη από τη μουσική αυτή έκρηξη και έτσι από τις αρχές της δεκαετίας του 60’ άρχισαν να εμφανίζονται τα πρώτα μεγάλα βρετανικά συγκροτήματα του σκληρού ήχου.
Πιο συγκεκριμένα, την περίοδο ανάμεσα περίπου στο 1959 και στο 1963 το Rock n’ Roll, όπως ήταν γνωστό μέχρι τότε, άρχισε να μένει στάσιμο εξαιτίας ως επί το πλείστον γεγονότων που είχαν να κάνουν με την προσωπική ζωή των καλλιτεχνών που το εκπροσωπούσαν. Άμεση συνέπεια του γεγονότος αυτού ήταν η προώθηση "μελιστάλακτων" συνθέσεων από τις δισκογραφικές (βλ Frank Sinatra) αλλά και η διαμάχη τους με τους γνωστούς τότε disc jockeys οι οποίοι αρνούνταν να προωθήσουν τέτοιου είδους τραγούδια. Παρ’ όλα αυτά, στις αρχές του 1960 ο Alan Freed (ο dj που θεωρείται πως έδωσε το Rock n’ Roll το όνομα του) και ο Dick Clark κατηγορήθηκαν για δωροληψία από δισκογραφικές εταιρίες, γεγονός που έχει μείνει στη μουσική ιστορία ως σκάνδαλο "payola".
Αυτό που έκαναν λοιπόν οι μουσικοί του "νησιού" την περίοδο ανάμεσα στο 1963 και στο 1967 δεν ήταν άλλο από το να εμποτίσουν στο γνήσιο αφροαμερικάνικο Rhythm n’ Blues την βρετανική κουλτούρα και εν’ συνεχεία να το ερμηνεύσουν με έναν πιο νεανικό, ηλεκτρικό και βαρύ τρόπο. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως οι πασίγνωστοι πρωτεργάτες του βρετανικού Rock, Rolling Stones αλλά και οι Beatles, ξεκίνησαν διασκευάζοντας Chuck Berry αλλά και λοιπούς μουσικούς της Rhythm & Blues σκηνής της Αμερικής! Πρέπον θα ήταν όμως να επαναλάβουμε στο σημείο αυτό πως ο Chuck Berry ήταν, μέχρι και την εμφάνιση του Jimmy Hendrix, ο πιο σημαντικός εκ’ των κιθαριστών της μουσικής αυτής καθώς είχε τη "θεία", όπως αποδείχθηκε, έμπνευση να δώσει στην κιθάρα πρωταγωνιστικό ρόλο εντάσσοντας στα τραγούδια του κιθαριστικές εισαγωγές αλλά και solos.
Οι Beatles μαζί με τους Stones, αν και ηχητικά αρκετά διαφορετικοί, αποτελούν λοιπόν το πιο ενδεικτικό παράδειγμα της τότε μουσικής κατάστασης καθώς οι συνθέσεις τους ήταν ανέκαθεν ποτισμένες με το blues του αμερικανικού Νότου αλλά αναμφίβολα δημιούργησαν και μια εντελώς δική τους, βρετανική μουσική. Μιας και σε διαδίκτυο και περιοδικά οι αναφορές-αφιερώματα για αυτές τις δύο μπάντες-θρύλους είναι αμέτρητες, θεωρείται σκόπιμο να μιλήσουμε για μερικά από τα υπόλοιπα μείζονος σημασίας βρετανικά συγκροτήματα της εποχής εκείνης η προσφορά των οποίων κρίνεται ανυπολόγιστη για την εξέλιξη της Rock μουσικής. Ενδεικτικά, μιας και η μουσική έκρηξη εκείνων των ετών κατέστη τεραστίων διαστάσεων, μπορούμε να αναφερθούμε σύντομα στα συγκροτήματα των Kinks, των Animals,των Who αλλά και των Yardbirds.

The Kinks
Οι Kinks διαδραμάτισαν με τη συνολική μουσική τους πορεία σημαντικότατο ρόλο στην εξάπλωση του σκληρού ήχου αλλά θα μπορούσαν να είχαν μείνει στην ιστορία για ένα και μοναδικό τραγούδι, το πασίγνωστο, "You Really Got Me". Η κιθαριστική του εισαγωγή, αποτελούμενη από 5 νότες θεωρείται από πολλούς το πρώτο heavy metal riff (η επαναλαμβανόμενη και συνήθως η πιο άμεσα αναγνωρίσιμη μουσική φράση του κάθε κομματιού) που ακούστηκε ποτέ. Ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης και το ότι στην ηχογράφηση του τραγουδιού αυτού συμμετείχε και κάποιος, session τα χρόνια εκείνα, κιθαρίστας ονόματι Jimmy Page!

 Για την ιστορία, οι Kinks δημιουργήθηκαν στα τέλη του 1963 και γνώρισαν μεγάλη επιτυχία μέχρι και τις αρχές της δεκαετίας του 70’. Βασικός συνθέτης ήταν ο τραγουδιστής και κιθαρίστας Ray Davies, ο οποίος μαζί με τον επίσης κιθαρίστα αδερφό του, Dave Davies, όρισαν με τις απλές και δυναμικές κιθαριστικές φράσεις τους τον hard rock τρόπο ερμηνείας. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο πως ο Ray Davies κατά τη δεκαετία εκείνη αποτελούσε μαζί με τους Lennon/McCartney και τον  Pete Townshend (The Who) έναν από τους πιο γνωστούς τραγουδοποιούς της Βρετανίας. Το 1970 γνώρισαν τεράστια επιτυχία και στην Αμερική γεμίζοντας στάδια, σε αντίθεση με την πατρίδα τους όπου η δημοτικότητα τους είχε γνωρίσει κατακόρυφη πτώση και έπαιζαν πλέον σε μικρούς συναυλιακούς χώρους.

The Animals
Η πρώτη περίοδος των Animals διήρκησε από το 1964 έως το 1968 (οι επανασυνδέσεις που ακολούθησαν κρίθηκαν - και όντως ήταν- ήσσονος σημασίας) και συντέλεσαν τα μέγιστα στη διάδοση της αφροαμερικάνικης μουσικής στην Ευρώπη κατά τη δεκαετία αυτή. Με συνθέσεις όπως το "Don’t Let Me Be Misunderstood" έμειναν στην ιστορία ως το καλύτερο λευκό R&B (Rhythm n’ Blues) συγκρότημα της μουσικής ιστορίας. Συν τοις άλλοις, ο κιμπορντίστας Allan Price μαζί με τον τραγουδιστή Eric Burdon αποτέλεσαν δύο από τους πιο σημαντικούς καλλιτέχνες της εποχής.

Οι Animals αποτελούν άλλωστε μια εξαιρετικά επιδραστική βρετανική μπάντα μόνο και μόνο με την ηλεκτρική διασκευή του "House of the Rising Sun".
Πρόκειται για την πιο ενδεικτική ίσως περίπτωση αλληλοεπηρεάσμου Αμερικής και Βρετανίας καθώς το παραδοσιακό αυτό αμερικάνικο τραγούδι είχε διασκευαστεί και από τον (Αμερικανό) Bob Dylan και συμπεριλαμβάνεται στον πρώτο ομώνυμο δίσκο του που κυκλοφόρησε το 1962. Οι Animals το "εξηλέκτρισαν" δύο χρόνια αργότερα, γεγονός που κατά πολλούς ώθησε τον κύριο Zimmerman στο να χρησιμοποιήσει και ο ίδιος ηλεκτρική κιθάρα το 1966 στο "Bringing it all Back Home" album του. Ούτε λίγο, ούτε πολύ, η καινοτομία αυτή για την οποία γιουχαρίστηκε από το απροετοίμαστο τότε κοινό του, αποτέλεσε ορόσημο για το αμερικανικό rock γενικότερα, και ειδικότερα για το αμερικανικό Southern Rock το οποίο εκπροσωπήθηκε (και συνεχίζει να εκπροσωπείται ποικιλοτρόπως) με τους πρωτεργάτες του, The Allman Brothers και στη συνέχεια με μπάντες όπως οι πρώιμοι, αλλά και οι σύγχρονοι, ZZ Top, οι Eagles αλλά και οι πιο άξιοι ίσως εκπρόσωποι του είδους, Lynyrd Skynyrd, οι οποίοι και με το θάνατο τριών εκ των μελών τους σε αεροπορικό δυστύχημα το 1977, έθεσαν και το τέλος του πρώτου και πιο ένδοξου κεφαλαίου του rock αυτού παρακλαδιού.

The Who
Ξεκίνησαν στις αρχές της δεκαετίας του 60’ ως ένα ακόμη αγγλικό Rhythm n’ Blues συγκρότημα το οποίο όμως έμελε να διαφοροποιηθεί σημαντικά από τα προαναφερθέντα συγκροτήματα των Beatles και των Rolling Stones που μπορεί να είχαν με τους Who μια κοινή βάση στη μουσική τους, αλλά η η παρέα των  Roger Daltrey (φωνητικά), Pete Townshend (κιθάρα), John Entwistle (μπάσσο) and Keith Moon (ντραμς) είχε έντονα εμφυτευμένη στις συνθέσεις της την αίσθηση του ακραίου. Δε θα είναι υπερβολή να πούμε πως έπαιξαν το πιο ακραίο Rock που είχε ακουστεί μέχρι εκείνη την εποχή, rock που σίγουρα αποτέλεσε μια από τις κύριες επιρροές του Punk, η έκρηξη του οποίου σημειώθηκε την επόμενη δεκαετία.

Οι Άγγλοι, ήταν πρωτοπόροι όχι μόνο με την "μαγκιά" που εξέπνεε, η πρώιμη κυρίως μουσική τους αλλά και με τις ζωντανές τους εμφανίσεις οι οποίες τελείωναν κάθε φορά με την ολοκληρωτική καταστροφή του εξοπλισμού τους! Όπως είναι όμως φυσικό, ο εγωιστής και μεγαλομανής Townshend δε θα μπορούσε να αρκεστεί σε εφηβικές και εξεγερτικές συνθέσεις του τύπου "My Generation" με αποτέλεσμα να προβεί στην ηχογράφηση της Rock οπεράς "Tommy" το 1969 αλλά και να συνεχίσει να κάνει εμφανείς τις πειραματικές του διαθέσεις καθ’ όλη τη διάρκεια των 70’s με τα 4 studio albums του συγκροτήματος.

Ενδεικτικό της διάθεσης αυτής αλλά και της μεγαλομανίας του είναι το "Quadrophenia" (1973) ενώ ενδεικτικό του αδιαμφισβήτητου ταλέντου του ως τραγουδοποιού, αλλά και κορυφαίο album των Who θεωρείται το "Who’s Next" (1971). Πέρα από το punk λοιπόν, οι Who έθεσαν τις βάσεις και ενός ακόμη μεγάλου ιδιώματος του σκληρού ήχου, εκείνου του Progressive Rock.

The Yardbirds
Οι Yardbirds έχουν χαράξει τη δική τους πορεία στην Ροκ ιστορία όχι μόνο με τα τραγούδια που ηχογράφησαν ανάμεσα στο 1964-1967 αλλά και με τη συμμετοχή στις τάξεις τους τριών εκ των σπουδαιότερων blues/rock  Άγγλων κιθαριστών όλων των εποχών, οι οποίοι δεν είναι άλλοι από τους Eric Clapton (αρχικά) και Jeff Beck με Jimmy Page στη συνέχεια! Ο πρώτος, μετά την αποχώρηση του από την μπάντα, δημιούργησε τους Cream, το πρώτο τριμελές hard rock σχήμα της ιστορίας, τα μέλη του οποίου ήταν ήδη πασίγνωστοι stars (Jack Bruce, Eric Clapton,  Ginger Baker). Όπως προανεφέρθη, ο μέχρι πρότινος session μουσικός, Jimmy Page, μετά τη διάλυση του συγκροτήματος, δημιούργησε τους New Yardbirds που στη συνέχεια μετονομάστηκαν στους Led Zeppelin, ηχογραφώντας μερικούς από τους ιστορικότερους δίσκους της Rock μουσικής.


Οι Yardbirds εν έτει 1966: από αριστερά προς τα δεξιά διακρίνονται οι Jeff Beck και Jimmy Page.

Jimi Hendrix
Ο Αμερικανός Jimi Hendrix είναι ένας από τους σημαντικότερους κιθαρίστες, αν όχι ο σημαντικότερος, στην ιστορία της 'ηλεκτρικής' μουσικής. Αν και μη Άγγλος αξίζει να αναφερθεί στο παρόν άρθρο μιας και έγινε γνωστός όταν πείστηκε να μετακομίσει στην Αγγλία από τον μπασσίστα των Animals Chas Chandler.
O Hendrix, ούτε λίγο, ούτε πολύ, έδωσε στην ηλεκτρική κιθάρα μια νέα υπόσταση καθώς το παίξιμο του, ακόμα και σήμερα, θεωρείται πλήρως εξωπραγματικό!

Δημιούργησε τους The Jimi Hendrix Experience και με τον πρώτο τους δίσκο "Are you Experienced" ορίζει, εν έτει 1967, νέα δεδομένα στο blues παίξιμο και ταυτόχρονα θέτει τις βάζεις για τη δημιουργία αυτού που αργότερα θα ονομαζόταν heavy metal. Ακολούθησαν τα πιο πειραματικά και μουσικά εξελιγμένα "Axis: Bold as Love" και "Electric Ladyland". Και όλα αυτά σε διάστημα μόλις 4 ετών καθώς στις 18 Σεπτεμβρίου του 1970, η σκληρή μουσική έχασε στα 27 του χρόνια, τον μεγαλύτερο κιθαρίστα που ανέδειξε ποτέ. Δυστυχώς, και στη συγκεκριμένη περίπτωση, τα ναρκωτικά μαζί με τις θάλασσες από αλκοόλ που κατανάλωνε την περίοδο εκείνη ο Hendrix δεν αποτέλεσαν τον καλύτερο σύντροφο…

Monterey (1967) & Woodstock (1969) Festival.
Ως επιστέγασμα των μουσικών αυτών ζυμώσεων αλλά και της έξαρσης του πολέμου στο Βιετνάμ, υπήρξαν τα δύο αυτά festival με εκείνο του Woodstock να θεωρείται και το πιο ιστορικό της σκληρής μουσικής με πλήθος αναφορών να έχουν γίνει για αυτό. Σκόπιμο θεωρείται λοιπόν να παρατεθεί αντί επιλόγου το απόσπασμα από συνέντευξη του Eric Burdon (τραγουδιστή των Animals) στο Χρήστο Κισατζεκιάν, δημοσιευμένη στο τεύχος Νο.304 (Απρίλιος 2010) του Metal Hammer. Η άποψη του Burdon για τα δύο αυτά μουσικά δρώμενα έχει ως εξής: "Μέχρι και σήμερα δεν μπορώ να χωνέψω το γεγονός ότι ο μισός πλανήτης γνωρίζει τη διοργάνωση του αντίστοιχου festival στο Woodstock λόγω της απίστευτης δημοσιότητας που έλαβε, ενώ αντίστοιχα λίγοι γνωρίζουν την ιστορική σημασία του τριημέρου στο Monterey. Δε συμμετείχα, ούτε καν παραβρέθηκα. Και αυτό γιατί γνώριζα εξαρχής ότι επρόκειτο για μια σκέτη παράνοια. Μην παρεξηγηθώ. Όμως ο τρόπος που συνέβη… ναι, αυτή είναι η κατάλληλη λέξη... «συνέβη» από το πουθενά το Monterey, δίχως την παραμικρή οργάνωση, αυθόρμητα, από στόμα σε στόμα, πηγαία, είναι και παραμένει για μένα έως σήμερα η ειδοποιός διαφορά τους! Και σε προκαλώ να προσέξεις κάτι στην ταινία του Monterey Pop Festival: δες τα μαλλιά τους, κυρίως τους άντρες: είναι κοντά! Απίστευτο; Ξέρεις γιατί; Το όλο κίνημα των χίπηδων δεν ήταν ακόμη σε εξέλιξη! Και για να λέμε τα πράγματα με τ’ όνομά τους, πολλοί από τους θεατές ζούσαν τις τελευταίες τους στιγμές ψυχαγωγίας, αφού τις επόμενες μέρες τους έστελναν τσουβαλάτους στο Βιετνάμ… Ήταν όλοι τους στη λίστα μάστορα. Δε λέω του κεφαλιού μου, γνώρισα νεαρά παιδιά εκείνα τα βράδια, που όντας καταταγμένα ήδη στο στρατό, μετά το τριήμερο αυτό αλλαξοπίστησαν και παραιτήθηκαν στις 19 Ιουλίου του 1967, την επόμενη του κλεισίματος του festival. (…) Ενώ το Woodstock, φίλε μου, επρόκειτο απλά για μια μαζική υστερία, μια ομαδική απόδραση των νεαρών και καταπιεσμένων κατοίκων της Νέας Υόρκης στην εξοχή, και μάλιστα με καιρό χάλια, αφού μην ξεχνάμε ότι ο καιρός της Δυτικής Ακτής δεν συγκρίνεται με τ-ι-π-ο-τ-α με τον αντίστοιχο της Ανατολικής! Άρα γνώριζα εξαρχής πως το Woodstock ήταν κάτι εντελώς διαφορετικό από αυτό που ζήσαμε στο Monterey. Χάος σκέτο, όπως αποδείχθηκε άλλωστε. (…)"


ΠΗΓΕΣ
http://www.musicheaven.gr/ (μέλος: Orfeus)
Rock Εγκυκλοπαίδεια (Επιμέλεια: Σπύρος Αλεξόπουλος)
Περιοδικό Metal Hammer (Αφιέρωμα Αυγούστου 2006)
Country Music – The Stories (Νίκος Γκαραβέλας)

Σταύρος Κουδουνάς
(koudounas.tar@gmail.com)
Επιμέλεια σελίδας Κώστας Γρηγορέας