`ΠΙΣΤΟΙ ΣΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ` ΜΕ ΤΗΝ Κ.Ο.Α. (Της Τίνας Βαρουχάκη)

“Πῶς δοκιμάζουν τὰ ὄργανα οἱ μουσικοὶ πρὶν ἀπὸ ἔναρξη συναυλίας ἔτσι κι ἐγὼ τώρα χειριζόμενος λέξεις εὐαισθητισμὸς εὐαισθησία αἰσθητισμὸς εὐαισθησία καὶ αἰσθητῆς τὸ εὐαίσθητον εὐαισθησιακὸς εὐαισθησιάζομαι εὐαισθησιασμὸς εὖ καὶ αἰσθητικὸς καὶ αἰσθησιακὸς αἰσθαντικὸς ἴσως αἰσθ-ἴσως αἰσθαν-ἴσως αἰσθ-ἀδελφέ μου καὶ Ἐσθὴρ ἀπ᾿ τὴ Βίβλο ἀρχίζει μὲ χειροκροτήματα τὸ ποίημα”.[1] Νίκος Καρούζος, ποίημα «Εικόνα» Πηγή: Καρούζος Ν., Λογική Mεγάλου Σχήματος, Αθήνα, Eρατώ 1989

 

Οι μουσικοί της ΚΟΑ[2]

Η ΝΕΑ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΣΕΖΟΝ
ΤΗΣ ΚΡΑΤΙΚΗΣ ΟΡΧΗΣΤΡΑΣ ΑΘΗΝΩΝ 

75 χρόνια από την ίδρυσή της, 4 χρόνια επιτυχούς θητείας του Καλλιτεχνικού της Διευθυντή (που ανανεώθηκε προσφάτως για μια ακόμη τριετία) 1 έτος από την ίδρυση της Ακαδημίας Νέων Μουσικών, (που αποτελούσε όραμα ετών) και με τη στήριξη του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών (ΚΟΑ) συνεχίζει το εξαίρετο καλλιτεχνικό, εκπαιδευτικό και κοινωνικό της έργο, ανανεωμένη, επιτυχημένη και δικαιωμένη.

Αποτέλεσμα της συνύπαρξης όλων των παραπάνω παραγόντων: μια πολλά υποσχόμενη καλλιτεχνική σεζόν, η γοητεία της οποίας μας επιτρέπει να ακολουθήσουμε το μότο της Ορχήστρας, που μας προτρέπει να παραμείνουμε  «πιστοί στη μουσική!»

Ι. Εναρκτήρια συναυλία – Κύκλος «Ο άνθρωπος και η φύση Ι»

Η αυλαία της φετινής καλλιτεχνικής σεζόν άνοιξε για την ΚΟΑ την Παρασκευή, 6 Οκτωβρίου, εγκαινιάζοντας έναν καινούργιο κύκλο συναυλιών με τίτλο: «Ο άνθρωπος και η φύση Ι». To φιλόμουσο κοινό, είχε την ευκαιρία να απολαύσει την ορχηστρική εισαγωγή «Ήλιος», έργο 17, του Καρλ Νήλσεν και το «Τραγούδι της Γης» του Γκούσταβ Μάλερ, με δυο εξαιρετικούς σολίστ: την κοντράλτο, Γκουάνγκ Γιανγκ από την Κίνα και τον Έλληνα τενόρο Μάριο Τζεφίρι.

Ο νέος κύκλος συναυλιών «Ο άνθρωπος και η φύση ΙΙ» συνεχίστηκε στις 27 Οκτωβρίου με έργα Αλεξάντερ Γκλαζουνόφ (φθινόπωρο) από το μπαλέτο «Οι εποχές» έργο 69, το κοντσέρτο για πιάνο και ορχήστρα εγχόρδων του Άλφρεντ Σνίτκε και τη  Συμφωνία αρ.1, έργο 13,  σε σολ ελάσσονα του Π.Ι. Τσαικόφσκυ. Στο πόντιουμ, ο  Καναδός αρχιμουσικός, Τσαρλς Ολιβιέρι-Μανρόου. Σημειωτέον ακόμη ότι σολίστ στο πιάνο σε αυτή τη συναυλία  ήταν ο πολυβραβευμένος, Κωνσταντίνος Δεστούνης.

 
Τσαρλς Ολιβιέρι-Μανρόου

 
Ο Κωνσταντίνος Δεστούνης[3] 

Στον ίδιο κύκλο εντάσσεται και η συναυλία που γίνεται με αφορμή τον εορτασμό των 100 χρόνων από το θάνατο του Ντεμπυσύ, στις 23 Μαρτίου 2018. Αξιοσημείωτο είναι ότι   θα συμπράξει με την ΚΟΑ  η διάσημη φλαουτίστα Μαγκαλί Μοσνιέ, υπό τη διεύθυνση του Ισπανού Αρχιμουσικού, Πέντρο Χάλφτερ.

 
H φλαουτίστα Μαγκαλί Μοσνιέ[4] 

Ο νέος κύκλος συναυλιών που εγκαινιάζει φέτος η ΚΟΑ «Ο άνθρωπος και η φύση», ολοκληρώνεται για το τρέχων ακαδημαϊκό έτος στις 25 Μαΐου με κάτι επίσης καινούργιο και πρωτοποριακό: την πρώτη συναυλία των μελών που στελεχώνουν την «Ακαδημία Νέων Μουσικών»- «του πιο μεγαλεπήβολου εκπαιδευτικού προγράμματος της Ορχήστρας»- όπως αναγράφεται χαρακτηριστικά στο πρόγραμμα.

Οι πολλά υποσχόμενοι νέοι, θα ερμηνεύσουν το κοντσέρτο για πιάνο και ορχήστρα του Μότσαρτ αρ 22, σε μι ύφεση μείζονα, Κ482, τη Συμφωνία των Άλπεων, έργο 64 του Ρίχαρντ Στράους, υπό τη μουσική διεύθυνση του Καλλιτεχνικού Διευθυντή της ΚΟΑ, Στέφανου Τσιαλή. Σολίστ στο πιάνο, η καταξιωμένη πιανίστα, Αλεξάνδρα Παπαστεφάνου.

 
Το έντυπο πρόγραμμα της ΚΟΑ  2017-18[5] 

 

ΙΙ. Διεθνούς κύρους μουσικοί και αρχιμουσικοί

Χαρακτηριστικό γνώρισμα που διέπει τον προγραμματισμό της ΚΟΑ για το τρέχων ακαδημαϊκό έτος, είναι ότι έχει ενδυναμώσει τις συνεργασίες της με διεθνούς κύρους μουσικούς και αρχιμουσικούς.

Άκρως εντυπωσιακή η συναυλία της ΚΟΑ, την Παρασκευή, 13 Οκτωβρίου, υπό το γενικό τίτλο: «Προκλήσεις». Πρώτο έργο της συναυλιακής βραδιάς η «Πεμπτουσία» του νεαρού συνθέτη Φούνγκ Λαμ (Χόνγκ Κόνγκ,  1979), ο οποίος όπως αναγράφεται στο πρόγραμμα: «είναι από τους πιο προβεβλημένους συνθέτες της χώρας και της γενιάς του». Το έργο, το οποίο είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον και πρωτότυπη ενορχήστρωση, γράφτηκε με την ευκαιρία του εορτασμού των 40 ετών της Φιλαρμονικής Ορχήστρας του Χόνγκ Κόνγκ.
Στη συνέχεια η ΚΟΑ ερμήνευσε το Κοντσέρτο για βιολί και ορχήστρα, αρ. 2, του Μπέλα Μπάρτοκ. Έργο εντυπωσιακό και εξαιρετικά απαιτητικό, όπου η διεθνούς φήμης σολίστ Τιάνγουα Γιάνγκ, άφησε άναυδο το κοινό με την άπταιστη δεξιοτεχνία, την απίστευτη ταχύτητα, αλλά και την ευαισθησία της ερμηνείας της. Το επίπεδο της ερμηνείας της κάνει απολύτως πιστευτή την πληροφορία που αναγράφεται στο πρόγραμμα, ότι η  Τιάνγουα Γιάνγκ ηχογράφησε τα 24 καπρίτσια του Παγκανίνι σε ηλικία μόλις 13 ετών!

 

Το δεύτερο μέρος της συναυλίας ολοκληρώθηκε με την άκρως μελωδική Συμφωνία αρ 3 σε φα μείζονα, έργο 90, του Μπράμς. Ο αρχιμουσικός, Ούρος Λάγιοβιτς οδήγησε την ΚΟΑ σε μια ολοζώντανη γεμάτη ένταση και άκρως εντυπωσιακή ερμηνεία και ανέδειξε με ιδιαίτερη ευαισθησία και λυρισμό τα αργά μέρη και με ζωντάνια και πυγμή τα σημεία έντασης του έργου. Ήταν μια έξοχη μουσική βραδιά, αλλά η συμμετοχή του κοινού, ήταν αντιστρόφως ανάλογη της ανεκτίμητης αξίας της.

Διεθνή συνεργασία περιλάμβανε και η συναυλία της ΚΟΑ, που πραγματοποιήθηκε στις 20 Οκτωβρίου, με γενικό τίτλο: «Μια Ιταλική βραδιά».

 
ο Ιταλός πιανίστας Φραντσέσκο Νικολόζι

Ο Ιταλός πιανίστας Φραντσέσκο Νικολόζι, συνέπραξε με την ΚΟΑ υπό τη Διεύθυνση του αρχιμουσικού, Γιώργου Μπαλατσινού, ερμηνεύοντας έργα Οτορίνο Ρεσπίγκι (Οι πηγές της Ρώμης), Φράντς Λίστ (Ισπανική Ραψωδία), Τζουζέπε Μαρτούτσι (Νυχτερινό για ορχήστρα) και Π.Ι. Τσαικόφσκυ (Φραντσέσκα ντα Ρίμινι, συμφωνική  φαντασία, έργο 32).

Πολύ σπουδαία ήταν  και η συναυλία της  3^ης  Νοεμβρίου, όπου η εκπληκτική πιανίστα  Ελίζαμπετ Λεόνσκαγια, «μια από τις πιο σπουδαίες πιανίστες της εποχής μας»,  της οποίας «η επί σειρά ετών μαθητεία της και στενή καλλιτεχνική της συνεργασία με τον Σβιάτοσλαβ Ρίχτερ σφράγισε τη μουσική της προσωπικότητα», όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στο έντυπο πρόγραμμα, συνέπραξε με την ΚΟΑ, ερμηνεύοντας το μελωδικότατο Κοντσέρτο του Μπετόβεν για πιάνο και ορχήστρα αρ.4 σε σολ μείζονα, έργο 58.

 
Ελίζαμπετ Λεόνσκαγια[6] 

Πολύ ενδιαφέρον ήταν το  εναρκτήριο έργο της συναυλίας «Τέσσερις εικόνες για ορχήστρα», του Νίκου Σκαλκώτα, το οποίο σημειωτέον-όπως αναγράφεται στο έντυπο πρόγραμμα της συναυλίας- είχε παρουσιαστεί σε πρώτη εκτέλεση πάλι από την ΚΟΑ, στις 2 Μαρτίου 1949, υπό τη διεύθυνση του Θεόδωρου Βαβαγιάννη. Η συναυλία της 3^ης Νοεμβρίου, έκλεισε με την περίφημη «Ημιτελή» συμφωνία του Σούμπερτ (αρ. 8 σε σι ελάσσονα, D759), έργο που επίσης καταχειροκροτήθηκε από το όχι και τόσο πολυπληθές κοινό-τουλάχιστον  όσο θα άξιζε μια τόσο όμορφη μουσική βραδιά.

Μια εβδομάδα αργότερα, στις 10 Νοεμβρίου, η ΚΟΑ πρόκειται να συμπράξει με μια από τις πιο πολυβραβευμένες σολίστ βιόλας, την Τατιάνα Μαζουρένκο, η οποία πρόκειται να  ερμηνεύσει το Κοντσέρτο για βιόλα και ορχήστρα του Γουίλιαμ Γουόλτον.

 
Τατιάνα Μαζουρένκο

Στην ίδια συναυλία, θ΄ακουστεί και ένα από τα δημοφιλέστερα έργα συμφωνικής μουσικής, η “Φανταστική Συμφωνία” του Μπερλίοζ.

Eνδιαφέρον έχει και η συναυλία που πρόκειται να πραγματοποιηθεί στις 24 Νοεμβρίου. Με αφορμή την επέτειο των πέντε αιώνων από τη Μεταρρύθμιση του Λούθηρου, η ΚΟΑ θα ερμηνεύσει την 5^η Συμφωνία του Μέντελσον, η οποία είναι εμπνευσμένη από τη  μορφή του Λούθηρου. Στο ίδιο πρόγραμμα εντάσσεται και η  δημοφιλής 5^η Συμφωνία του Σοστακόβιτς. Την ΚΟΑ διευθύνει ο γερμανός Αρχιμουσικός Γκόλο Μπεργκ.

 
ο γερμανός Αρχιμουσικός Γκόλο Μπεργκ

Στις 30 Νοεμβρίου, το φιλόμουσο κοινό θα έχει  την ευκαιρία να απολαύσει τον ήχο του εξαιρετικού βιολοντσελίτσα  Αντόνιο Μενέσες, ο οποίος θα ερμηνεύσει το διάσημο Κοντσέρτο του Ρόμπερτ Σούμαν για βιολοντσέλο και ορχήστρα σε λα ελάσσονα, έργο 129. Η συναυλία, θα αρχίσει με τις «Εβρίδες», έργο 26 (εισαγωγή) και θα ολοκληρωθεί με την περίφημη  Συμφωνία αρ.1, του Μπράμς, έργο 68.

Αντόνιο Αντόνιο Μενέσες[7]

Ανάμεσα στους διεθνούς φήμης σολίστ που είναι προσκεκλημένοι της ΚΟΑ, εντάσσουμε βεβαίως και τον πολυβραβευμένο Λεωνίδα Καβάκο, υπογραμμίζοντας ότι στο πλαίσιο της φετινής σεζόν, δεν συμπράττει με την ΚΟΑ  με τη γνωστή ιδιότητά του, αλλά με αυτήν του αρχιμουσικού – συνεργασία που έχει επαναληφθεί στο παρελθόν με την ΚΟΑ.

Λεωνίδας Καβάκος

 Επίσης, όχι τυχαία, στο πλαίσιο προσπάθειας της ΚΟΑ για ενίσχυση της παρουσίασης της στην Περιφέρεια, οι τρείς από τις τέσσερις συναυλίες που θα διευθύνει, θα πραγματοποιηθούν εκτός Αθηνών: 13 Ιανουαρίου 2018, (Αγρίνιο) 14 Ιανουαρίου 2018 (Πάτρα), 13 Μαϊου 2018 (Θεσσαλονίκη). Στην Αθήνα, ο Λεωνίδας Καβάκος πρόκειται να εμφανιστεί στις 11 Μαϊου 2018.

Στις 16 Μαρτίου, προσκεκλημένος της ΚΟΑ είναι ο αρχιμουσικός Βλαντιμίρ Ασκενάζυ, για να διευθύνει  μία συναυλία αφιερωμένη στη μνήμη του Έλληνα μουσικού και παιδαγωγού  Χαράλαμπου Φαραντάτου.

O Βλαντιμίρ Ασκενάζυ[8]

Σολίστ θα είναι ο κορυφαίος  κλαρινετίστας της ΚΟΑ,  Σπύρος Μουρίκης. Θα ερμηνευτεί το εξαίσιο κοντσέρτο για κλαρινέτο και Ορχήστρα σε λα μείζοντα, Κ622, του Μότσαρτ και η Συμφωνία αρ.10, σε μι ελάσσονα, του Ντιμίτρι Σοστακόβιτς.

Σπύρος Μουρίκης[9]

Στο πλαίσιο παρουσίασης των συναυλιών με προσκεκλημένους μουσικούς εκτός συνόρων, αξίζει να σημειωθεί το φιλόμουσο κοινό θα έχει την ευκαιρία να απολαύσει και την περίφημη 5^η Συμφωνία του Μάλερ στις 20^ης Απριλίου 2018, υπό τη διεύθυνση του Γερμανού Αρχιμουσικού, Ματίας Φορέμνυ.

O Γερμανός αρχιμουσικός, Ματίας Φορέμνυ

Επίσης εξάρχουσα θέση στο πρόγραμμα της νέας καλλιτεχνικής σεζόν έχει και το έργο του Μπετόβεν. Στη συναυλία της 8^ης Δεκεμβρίου 2017, η ΚΟΑ θα ερμηνεύσει δυο έργα του συνθέτη: Έγκμοντ,  εισαγωγή,  έργο 84, καθώς επίσης και την περίφημη  3^η Συμφωνία,  «Ηρωική», έργο 55,  υπό τη διεύθυνση του Γερμανού Φρανκ Μπέερμαν. Στην εν λόγω συναυλία, με την ΚΟΑ, συμπράττει και η υψίφωνος, Γιούλια Μπάουερ.

Φρανκ Μπέερμαν

Αξιοσημείωτο είναι ακόμη το γεγονός ότι την 1^η  Ιουνίου 2018, το κοινό θα έχει την ευκαιρία να απολαύσει και την 4^η Συμφωνία του Beethoven, που ερμηνεύεται σπανίως. Αλλά η μουσική του Μπετόβεν δεν θα μπορούσε να λείπει από τη μεγάλη επετειακή συναυλία της ΚΟΑ στις 4^ης Μαϊου 2018, με την οποία θα κορυφωθούν οι εκδηλώσεις εορτασμού των 75 χρόνων από την ίδρυσή  της. Η Ορχήστρα θα ερμηνεύσει το  Πέμπτο Κοντσέρτο για πιάνο του Μπετόβεν, με σολίστ τον διεθνώς κορυφαίο Ανατόλ Ουγκόρσκι.

Στην επετειακή συναυλιακή βραδιά, θα υπάρχει μια ακόμη ευχάριστη «έκπληξη»: θα ερμηνευτεί- κατά παραγγελία της Ορχήστρας-σε πρώτη παγκόσμια εκτέλεση το έργο του Γιώργου Κουρουπού «Οι επτά αθάνατες αρετές».

Γιώργος Κουρουπός

Aν με δεδομένο τον επετειακό χαρακτήρα της συναυλίας, θα ήθελε κάποιος να χαρίσει αυτό το όμορφο βίωμα στα παιδιά του, θα ήταν καλό να λάβει  υπ΄όψιν ότι γι΄αυτά η ΚΟΑ προέβλεψε κάτι πιο επιμορφωτικό: προσκαλεί μαθητές δημοσίων σχολείων στην «ανοικτή δομική» της Ορχήστρας, το πρωί της επετειακής συναυλίας, ώστε να μοιραστούν μαζί με τους μουσικούς τη γοητεία της τελικής πρόβας. Επομένως, είναι σημαντικό να ενημερωθούν οι εκπαιδευτικοί, ώστε να επωφεληθούν όσο γίνεται περισσότεροι  μαθητές και  όχι μόνο εκείνοι που το οικογενειακό τους περιβάλλον έχει την Παιδεία να ενθαρρύνει την εξοικείωση των μαθητών με τη συμφωνική μουσική.

145^ο Δημοτικό Σχολείο, Σεπόλια[10]

Θα ήταν παράληψη να μην αναφερθούμε σε εορταστικές συναυλίες:

[11]

Με τίτλο «ένας αλλιώτικος Καρυοθραύστης», υπό τη Διεύθυνση του Νίκου Χαλιάσα, η ΚΟΑ αφιερώνει δυο μουσικές βραδιές σε μικρούς και μεγάλους, στις 16 και 17 Δεκεμβρίου, με παράλληλη προβολή animation, εντάσσοντάς τους στο κλίμα των Χριστουγέννων.

Οι  Χριστουγεννιάτικες συναυλίες (21-23 Δεκεμβρίου)  αξίζει να υπογραμμισθεί ότι θα πραγματοποιηθούν εκτός έδρας – χαρακτηριστικό της έμφασης που δίνει η ΚΟΑ στην ενίσχυση της Περιφέρειας. Στο πλαίσιο των συναυλιών, θα ερμηνεύσει έργα Μότσαρτ, Τσαυκόφσκυ και Άντερσον. Σολίστ βιολιού θα είναι ο Δημήτρης Σέμσης υπό τη διεύθυνση του Νίκου Χαλιάσα. Οι Αθηναίοι, μπορούν να απολαύσουν το Πρωτοχρονιάτικο Γκαλά, υπό τη διεύθυνση του Λουκά Καρυτινού, το οποίο  έχει προγραμματιστεί για τις  30 Δεκεμβρίου. Στην εν λόγω συναυλία συμμετέχουν οι: Νίνα Κουφοχρήστου (υψίφωνος), Άρτεμις Μπόγρη (υψίφωνος) και Βασίλης Καβάγιας (τενόρος).

Ο Λεονάρντ Μπέρνστάιν

Στο πλαίσιο των εορταστικών συναυλιών, εντάσσεται και  η  Πασχαλινή συναυλία της ΚΟΑ, η οποία είναι αφιερωμένη στα 100 χρόνια από τη γέννηση του Λεονάρντ Μπερνστάιν. Πρόκειται για μια πολύ ενδιαφέρουσα συναυλία, στην οποία  θ΄ ακουστεί, μεταξύ άλλων, η Ελεγεία του Ισραηλινού συνθέτη Γιόαβ Τάλμι».

Σημειωτέον, ότι ο Γιόαβ Τάλμι, έχει διττή ιδιότητα και ως Αρχιμουσικός. Ο ίδιος θα διευθύνει την ΚΟΑ λίγες μέρες αργότερα (27 Απριλίου 2018) σε συναυλία με  έργα Χάυντ και Σούμαν, η οποία διοργανώνεται προς τιμήν του εορτασμού των 70 χρόνων από την ίδρυση του Ισραηλινού Κράτους. Για το κιθαριστικό κοινό, αυτή η συναυλία παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, γιατί περιλαμβάνει κονσέρτο για κιθάρα και ορχήστρα». Πρόκειται για σύνθεση του Δημήτρη Μαραγκόπουλου, για κλασική κιθάρα και Ορχήστρα, με σολίστ κιθάρας, τον καταξιωμένο Έλληνα σολίστ, Γιώργο Μπεχλιβάνογλου.

Γιώργος Μπεχλιβάνογλου

 

III. Μουσικοί Περίπατοι στα Μουσεία

Επίσης ένας άλλος χώρος που ενδείκνυται ιδιαιτέρως για να βοηθήσει κανείς προς την κατεύθυνση εξοικείωσης των παιδιών με τη μουσική δωματίου είναι τα μουσεία. Η πραγματικά υπέροχη  ιδέα της διοργάνωσης συναυλιών μουσικής δωματίου σε χώρο μουσείων, επιτρέπει ένα γόνιμο διάλογο μεταξύ των τεχνών εξίσου υψηλής αισθητικής. Ας μας επιτραπεί να κάνουμε ένα συνειρμό με τον στίχο του Καβάφη: «Και μες στην τέχνη πάλι, ξεκουράζομαι απ’ την δούλεψή της»- φράση που ακουγόταν πριν λίγα χρόνια στο πλαίσιο του ηχητικούς σήματος που είχε η ραδιοφωνική εκπομπή της Ράνιας Βισβάρδη, «Λύρα Μεσημεριού», η οποία μεταδιδόταν  από το Τρίτο Πρόγραμμα.

Ειδικά φέτος, ο κύκλος των συναυλιών «Μουσικοί Περίπατοι στα Μουσεία», όχι απλώς συνεχίζεται, αλλά ενδυναμώνεται.  Μάλιστα, υφίσταται η καινοτομία οι συναυλίες μουσικής δωματίου να αρχίζουν στις 18.00 το απόγευμα. Πρόκειται για μια εξαιρετική ιδέα, αν λάβει κανείς υπ΄όψιν ότι αφενός το χειμώνα νυχτώνει νωρίς και αφετέρου, ότι καθίσταται ευκολότερη η συμμετοχή περισσότερων εργαζομένων, οι οποίοι ενδεχομένως θα αντιμετώπιζαν δυσκολία να παρακολουθήσουν μια βραδινή συναυλία, παραμονή εργάσιμης ημέρας. Σημειωτέον δε, ότι προβλέπεται και ξενάγηση στα εκθέματα των μουσείων για όλους όσοι  ενδιαφέρονται, πριν την έναρξη των συναυλιών. Ωστόσο για να καταστεί εφικτό κάτι τέτοιο, απαιτείται συνεννόηση τηλεφωνικώς, γιατί οι θέσεις είναι περιορισμένες.

Η πρώτη μουσειακή συναυλία  πραγματοποιήθηκε ήδη,  την Τρίτη,  31 Οκτωβρίου, στο χώρο του μουσείου της Ακρόπολης.

Μουσείο της Ακρόπολης[12]

Επομένως, όσοι ενδιαφέρονται γι΄αυτή την καινοτόμο και άκρως ενδιαφέρουσα πρόταση  αξιοποίησης του ελεύθερου χρόνου, αξίζει να πάρουν το ημερολόγιο και να σημειώσουν: Μουσείο Ισλαμικής Τέχνης του Μουσείου Μπενάκη στο Θησείο (22 Ιανουαρίου 2018), Τεχνόπολις - Βιομηχανικό Μουσείο Φωταερίου στο Γκάζι (29 Ιανουαρίου 2018)  Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, (5 Φεβρουαρίου 2018), Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β&Μ Θεοχαράκη (12 Φεβρουαρίου 2018)  Πινακοθήκη Νίκου Χατζηκυριάκου Γκίκα (26 Φεβρουαρίου 2018), Μουσείο Μπενάκη στο Κεντρικό κτίριο της Κουμπάρη, 1,  (19 Μαρτίου 2018),  Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, (2 Απριλίου 2018), αίθριο του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου (23 Απριλίου). Θα ακολουθήσουν δυο ακόμη συναυλίες. Η μια έχει προγραμματιστεί για τις 14 Μαϊου, σε χώρο που θα ανακοινωθεί προσεχώς. Η τελευταία συναυλία του κύκλου για το τρέχων  ακαδημαϊκό έτος, θα πραγματοποιηθεί στον κήπο του Επιγραφικού και Νομισματικού Μουσείου» (4 Ιουνίου 2018). 

Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο[13]

Στο πλαίσιο του κύκλου «Μουσικοί περίπατοι στα μουσεία» εντάσσονται και δυο  συναυλίες μουσικής δωματίου, με τίτλο «12». Η πρώτη, θα πραγματοποιηθεί στις 12 Φεβρουαρίου 2018, όπου θα ερμηνευτούν έργα Γκέρσουιν, αλλά και ρώσων συνθετών, καθώς και εκπροσώπων της μουσικής country. To σύνολο μουσικής δωματίου αποτελείται από τους μουσικούς Μιχαήλ Σμιρνόφ, (βιόλα), Γιώργο Ραράκο, (τούμπα) και Έφη Παπαθωμαΐδη, πιάνο.

Η δεύτερη συναυλία, είναι προγραμματισμένη ένα μήνα αργότερα, στις 12 Μαρτίου.  Πρόκειται για μια πολύ ενδιαφέρουσα συναυλία, όπου θα ερμηνευτούν έργα από το cd της βραβευμένης συνθέτριας και τραγουδοποιού, Νεφέλης Λιούτα, με τίτλο: 12: «το 12 αποτελεί την ηχητική αποτύπωση των μηνών του χρόνου  με αφετηρία εικόνες και στιγμιότυπα που χαρακτηρίζουν τον καθένας από αυτούς» αναφέρεται, μεταξύ άλλων, στο έντυπο πρόγραμμα. 
Τα έργα θα ερμηνευτούν από το σύνολο  μουσικής δωματίου  «Χρόνος», το οποίο αποτελείται από τους μουσικούς: Νέλλη Οικονομίδου (βιολί), Μιχαήλ Σμιρνόφ (βιόλα), Ήβη Παπαθανασίου (βιολοντσέλο), Κώστα Σίσκο (κόρνο), Κώστα Χάρδα (πιάνο), Νίκο Τσέλιο (κιθάρα), Ρωμανό Λιούτα (κρουστά).

 

IV. Γόνιμοι διάλογοι μεταξύ των Τεχνών

Επίσης μια άλλη ενδιαφέρουσα κατηγορία συναυλιών επιχειρεί διαλόγους μεταξύ των τεχνών.

Στο πλαίσιο αυτό, εντάσσεται  η συναυλία  «για νέους από 8 ως… 108 ετών». Στις 21 Ιανουαρίου, θα προβληθεί η σινεφίλ ταινία «Νοσφεράτου» του Φρήντριχ Μουρνάου, τη μουσική της οποίας έχει συνθέσει ο Τζέιμς Μπέρναρντ.  

Eνδιαφέρον παρουσιάζει ακόμη, το  πρόγραμμα με έργα Γάλλων συνθετών, (3 και 4  Φεβρουαρίου) στην παράσταση «Creation du Monde I». Πρόκειται για μια γοητευτική σύζευξη μουσικής και μπαλέτου, με τη συμμετοχή σπουδαστών και αποφοίτων της Κρατικής Σχολής Ορχηστικής Τέχνης.  
Στο σημείο αυτό, θα θέλαμε να υπογραμμίσουμε ότι μέρος των εσόδων που θα προκύψουν από τις  δυο συναυλίες, πραγματοποιούνται για την ενίσχυση των προσφύγων στη χώρα μας, υπερ του κοινωνικού προγράμματος «ροζ κουτί». Σε περίπτωση που ο αναγνώστης διερωτάται περί τίνος πρόκειται, η απάντηση βρίσκεται στο έντυπο πρόγραμμα, όπου καθίσταται σαφές ότι το ροζ κουτί είναι: « ο ανοικτός κουμπαράς που εμείς, στην Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, δημιουργήσαμε από κοινού με το Ίδρυμα Fluxum και το Flux Laboratory, επισφραγίζοντας μία συνεργασία που με στόχο την προσφορά κάποιας, έστω και μικρής βοήθειας στους πρόσφυγες».

Μουσικό σύνολο της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών με παιδιά και οικογένειες προσφύγων στο Λαύριο.[14]

 

V. Προβληματισμοί - Προτάσεις

Ας μας επιτραπούν ορισμένες σύντομες προτάσεις, αλλά και κάποιοι προβληματισμοί:

Α) Η ΚΟΑ εκπονεί  αξιολογότατο κοινωνικό και εκπαιδευτικό έργο. Σε αυτό, εντάσσονται μια σειρά από δράσεις που υφίστανται τα τελευταία χρόνια όπως οι «Εισαγωγικές ομιλίες» πριν τις συναυλίες στο ΜΜΑ, οι «ανοικτές δοκιμές»,  οι συναυλίες στην Περιφέρεια, τα προγράμματα «Δικαίωμα στη Μουσική», «Εργαστήρια Χάλκινων Πνευστών», «Με την τάξη μου στην Ορχήστρα μας», «Άγονη γραμμή γόνιμη», «Επιμένοντας Αιγαίο»,  το «Ροζ Κουτί» για την ενίσχυση προσφύγων, οι συναυλίες σε ιδρύματα και στον δημόσιο χώρο κ.ά. Αναμφίβολα, όλες οι προαναφερθείσες επιμορφωτικές δράσεις  συνιστούν  μια υψίστης σημασίας κοινωνική παρέμβαση.
Χαρακτηριστικό είναι το ακόλουθο απόσπασμα: «Η Κ.Ο.Α. ενδυναμώνει φέτος την παρουσία της στην Περιφέρεια, φτάνοντας ακόμα και στα πιο δύσβατα σημεία της χώρας για να οργανώσει μουσικά εργαστήρια και συναυλίες. Προσπαθεί ταυτόχρονα να είναι διαρκώς παρούσα στο πλευρό όσων κοινωνικά ευαίσθητων και αδύναμων ομάδων δεν έχουν πρόσβαση σε ένα καλλιτεχνικό γεγονός».

Σεμινάριο Χάλκινων Πνευστών της ΚΟΑ[15]

Χωρίς αμφιβολία, η ΚΟΑ όλα τα τελευταία χρόνια έκανε ένα πολύ συγκινητικό «άνοιγμα» στην κοινωνία, προσπαθώντας να προσελκύσει ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες και να καταστήσει «μη ταξική» τη μουσική απόλαυση, καταργώντας τις διαιρετικές τομές που ίσχυαν στο όχι και πολύ μακρινό παρελθόν και καταρρίπτοντας το στερεότυπο ότι «Η (λεγόμενη) κλασική μουσική είναι για τους λίγους ευκατάστατους, μορφωμένους κτλ»

Εκπαιδευτικό πρόγραμμα του συνόλου Metallon

Β) Η διεξαγωγή των συναυλιών ημέρα Παρασκευή, επιτρέπει τη συμμετοχή στη συναυλία σε όλους όσοι συνηθίζουν να απουσιάζουν το  Σαββατοκύριακο εκτός Αθηνών ή συμβαίνει να έχουν οικογενειακές ή κοινωνικές υποχρεώσεις. Συγχρόνως όμως, στερεί την ευκαιρία από ένα μεγάλο ποσοστό του φιλόμουσου κοινού να μοιραστεί το καλλιτεχνικό γεγονός. Το πρόβλημα είναι ότι «πλήττονται»  οι πλέον αναγκαίες παρουσίες σε μια συναυλία συμφωνικής μουσικής: οι καθηγητές ωδείων και βεβαίως οι σπουδαστές, που έχουν μαθήματα σε βραδινές ώρες. Το ίδιο συμβαίνει και σε ελεύθερους επαγγελματίες, των οποίων (κατά περίπτωση) τα ιατρεία, γραφεία και  καταστήματα, λειτουργούν  έως τουλάχιστον 8.30 το  βράδυ.
Λαμβανομένων υπ΄όψιν των ανωτέρω, ας μας επιτραπεί η πρόταση  οι συναυλίες της ΚΟΑ να προγραμματίζονται το Σάββατο το βράδυ. Αυτό, για ευνόητους λόγους, θα επέτρεπε τη συμμετοχή ενός μεγαλύτερου ποσοστού κοινού. Επίσης άτομα που παρακολουθούν την Παρασκευή τη συναυλία μεμονωμένα, ενδεχομένως το Σάββατο θα ήταν εφικτό να συνοδεύονται από μέλη οικογενείας ή φίλους-κάτι μη εφικτό την Παρασκευή ή οιαδήποτε άλλη εργάσιμη ημέρα.  Ακόμη, δεν πρέπει να αγνοούμε και το γεγονός ότι η πραγματοποίηση συναυλιών το Σάββατο, θα επέτρεπε να απολαμβάνει κανείς το μουσικό γεγονός πιο ξεκούραστα και όχι μεταφέροντας την κόπωση ολόκληρης εργάσιμης εβδομάδας. Βεβαίως, σε αυτή την πρόταση υπάρχει ένας αντίλογος: το μειονέκτημα για το πρόγραμμα των μουσικών να εργάζονται Σάββατο. Το ίδιο όμως ισχύει και για άλλες κατηγορίες επαγγελμάτων, όπως είναι οι ηθοποιοί. Εφόσον γίνεται μια προσπάθεια για «άνοιγμα» στην κοινωνία, θα ήταν ιδεώδες, να «αγκαλιάσει» όσο μεγαλύτερο ποσοστό του κοινού είναι εφικτό.

Γ) Η ολοένα και μεγαλύτερη ενδυνάμωση της παρουσίας της ΚΟΑ τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας, δεν είναι ανεξάρτητη με το γεγονός ότι στηρίχθηκε ηθικά και υλικά από άλλους θεσμούς. Επιχορηγείται από το Υπουργείο Πολιτισμού, αλλά μεγάλος χορηγός είναι το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, το οποίο έχει χρηματοδοτήσει πολλές από τις δράσεις της ορχήστρας.
Επίσης η ΚΟΑ έχει  υποστήριξη από Πρεσβείες και μορφωτικά ιδρύματα, όπως: η Πρεσβεία της Γαλλίας και το Γαλλικό Ινστιτούτο στην Ελλάδα, η Πρεσβεία του Ισραήλ, το Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο, η Πρεσβεία της Ισπανίας, η Γερμανική Πρεσβεία, ενώ  φέτος προστέθηκαν και οι Πρεσβείες του Καναδά και της Μάλτας[16].

Σεμινάριο Χάλκινων Πνευστών της ΚΟΑ

Όμως, παρότι η Κρατική και θεσμική υποστήριξη είναι καθοριστικής σημασίας και συνιστά ένα απτό παράδειγμα (και υπόδειγμα) συνεργασίας   δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, θα πρέπει να επισημανθεί, νομίζουμε, ότι η ΚΟΑ δεν έχει ανάγκη μόνο  οικονομικής ενίσχυσης. Έχει πρωτίστως- πιστεύουμε-  ανάγκη να την «αγκαλιάσει» το κοινό και να αναγνωρίσει τις αξιόλογες και συνεχείς προσπάθειές της για ολοένα και μεγαλύτερη  γεωγραφική διασπορά και κοινωνική επιρροή.

99^ο Νηπειαγωγείο Αθηνών

Λαμβανομένων υπόψη των παραπάνω,  θα θέλαμε από το βήμα αυτό να απευθύνουμε έκκληση σε όλους όσοι μπορούν να συμμετέχουν στις συναυλίες, να εκτιμήσουν τη μεγάλη προσπάθεια που γίνεται και να τις παρακολουθήσουν με όσο μεγαλύτερη συχνότητα  μπορούν. Μάλιστα, η θέσπιση των διαλέξεων πριν από κάθε συναυλία, καθιστά το μουσικό αυτό γεγονός ακόμη πιο αξιοπρόσεκτο. Θα μπορούσε λοιπόν όποιος «διψάει» για γνώση σε ό,τι αφορά τη συμφωνική μουσική να συνδυάσει την παρακολούθηση διαλέξεων και συναυλιών ως ένα είδος  ετήσιου σεμιναρίου γύρω από τον κόσμο της συμφωνικής μουσικής.Tούτο, καθίσταται ιδιαιτέρως χρήσιμο κυρίως στους σπουδαστές μουσικής που εντρυφούν σε μουσικά όργανα (και ρεπερτόριο) που είναι διαφορετικά  από αυτά της συμφωνικής ορχήστρας, όπως για παράδειγμα συμβαίνει με τους σπουδαστές κλασικής κιθάρας.

Στο πλαίσιο του προγραμματισμού της ΚΟΑ, εντάσσονται και κάποιες ακόμη συναυλίες τον Φεβρουάριο του 2018, όπου η ορχήστρα στο πλαίσιο της συνεργασία της με τον οργανισμό του ΜΜΑ, (ως resident orchestra του Μεγάρου) θα συμμετάσχει σε καλλιτεχνικές του παραγωγές, τα προγράμματα των οποίων θα ανακοινωθούν προσεχώς.

Τελευταίο, αλλά όχι λιγότερο σημαντικό: ξεφυλλίζοντας το ετήσιο έντυπο πρόγραμμα,  διαβάσαμε ένα κείμενο, το οποίο θα άξιζε να το παραθέσουμε αυτούσιο. Ωστόσο, ας μας επιτραπεί να περιοριστούμε στην παράθεση μιας μόνο φράσης, που περικλείει όλο το πνεύμα που διέπει το έργο της ΚΟΑ: «“Οι διαρκείς μεταμορφώσεις της τέχνης είναι ο τρόπος να επικοινωνείς δημόσια την κληρονομιά σου και η ηρωική προσήλωση στη Μουσική είναι ο μόνος δρόμος”.

Συμπορευόμενοι στο ίδιο πνεύμα με την ΚΟΑ, ας μείνουμε «Πιστοί στη Μουσική», που καταφέρνει να σκεπάσει  κάθε παραφωνία στις ανθρώπινες σχέσεις, γεφυρώνοντας το χάσμα των γενεών.

  
Τίνα Βαρουχάκη 
varouchaki.tar@gmail.com
Νοέμβριος 2017

Τεχνική επιμέλεια σελίδας Κώστας Γρηγορέας
(Η επιμέλεια του κειμένου είναι ευθύνη του αρθρογράφου) 

[1] Νίκος Καρούζος, ποίημα «Εικόνα»
Πηγή: Καρούζος Ν., Λογική Mεγάλου Σχήματος, Αθήνα, Eρατώ 1989

[2] Πηγή: ιστοσελίδα της ΚΟΑ http://www.koa.gr/gr/meli_kratikis_orhistras_athinon/8-10-2017 
Να επισημανθεί ότι όλες σχεδόν οι φωτογραφίες, περιλαμβάνονταν στο υλικό που διανεμήθηκε στο πλαίσιο της συνέντευξης τύπου της ΚΟΑ. Σε όσες φωτογραφίες δεν αναγράφεται πηγή, έχουν αναζητηθεί μέσω της μηχανής αναζήτησης “google”.

[3] Πηγή: Περιλαμβάνεται στο υλικό που εστάλη μετά τη συνέντευξη τύπου της ΚΟΑ

[4] Πηγή:Περιλαμβάνεται στο υλικό που εστάλη μετά τη συνέντευξη τύπου της ΚΟΑ

[5] Πηγή: ιστοσελίδα της ΚΟΑ http://www.koa.gr/gr/pistoi_sti_musiki/8-10-2017

[6] Πηγή: Περιλαμβάνεται στο υλικό που εστάλη μετά τη συνέντευξη τύπου της ΚΟΑ

[7] Πηγή: ό.π.

[8] Πηγή: ό.π.

[9] Πηγή: ό.π.

[10] Πηγή: http://www.koa.gr/gr/dikaioma_sti_mousiki

[11] Πηγή: ιστοσελίδα της ΚΟΑ, http://www.koa.gr/gr/Events/enas_alliotikos_karuothraistis_i

[12] Πηγή: ιστοσελίδα της ΚΟΑ http://www.koa.gr/gr/akadimia_neon_musikon_tis_kratikis_orhistras_athinon_1/ 08-10-2017

[13] Πηγή: ιστοσελίδα της ΚΟΑ/ http://www.koa.gr/gr/Events/musikoi_peripati_sta_museia_ix__to_miden_ke_to_apiro/08-10-2017

[14] Πηγή: ιστοσελίδα της ΚΟΑ, http://www.koa.gr/gr/to_roz_kuti_tis_allileggiis_1/8-10-2017

[15] Περιλαμβάνεται στο υλικό που εστάλη μετά τη συνέντευξη τύπου της ΚΟΑ

[16] Πηγή: έντυπο πρόγραμμα συναυλιών, ιστοσελίδα της Ορχήστρας