ΠΡΟΤΑΣΗ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗΣ ΤΩΝ ΩΔΕΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΚΑΙ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΜΕ ΑΞΙΟΠΙΣΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
(Της Άννας-Μαρίας Γεωργίου)
Καταρχήν να κάνω μια εισαγωγή και να τονίσω πως οι ωδειακές σπουδές δεν μπορούν να ανήκουν μόνο στο υπουργείο παιδείας, διότι πρόκειται για τέχνη. Ούτε όμως μπορούν να ανήκουν μόνο στο υπουργείο πολιτισμού, διότι οι απόφοιτοι αυτών δραστηριοποιούνται στον χώρο της μουσικής παιδείας. Επί της ουσίας όμως δεν έχουν σημασία τα υπουργεία αλλά τι γίνεται μέσα στο χώρο των ωδείων.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ: Θα ήταν καλό καταρχήν να αναβαθμιστούν οι μουσικές σπουδές στα ωδεία και να προστεθούν κάποια μαθήματα. Με ποιον τρόπο:
1) Η ύλη των μαθημάτων ανά τάξεις να προσδιοριστεί εκ νέου αν χρειάζεται και σε αυτή τη διαδικασία να μετέχουν μόνο καταξιωμένοι δάσκαλοι του χώρου, δηλαδή αυτοί οι δάσκαλοι-σολίστ-λόγιοι συνθέτες που έχουν δημιουργήσει μεγάλες σχολές στην Ελλάδα (μην αναγκαστώ να φέρω παραδείγματα ονομάτων...).
2) Να διαχωριστεί κατά τη σπουδή, ποιοι σπουδαστές θέλουν:
a. Να μάθουν κάποιο όργανο χωρίς σοβαρό σκοπό (π.χ. θέλω να μάθω να παίζω τραγούδια που λένε....). Στην προκειμένη περίπτωση φυσικά θα γνωρίζουν πως δεν μπορούν να λάβουν τίτλο σπουδών και ούτε είναι υποχρεωμένοι να παρακολουθήσουν τα υποχρεωτικά μαθήματα, τα οποία πολλές φορές γίνονται φόρτωμα και δυσανασχετούν όσοι δεν τους ενδιαφέρει κάτι σοβαρό.
b. Ποιο σπουδαστές θέλουν να αποκτήσουν πτυχίο ή δίπλωμα οργάνου, αλλά θέλουν μόνο να είναι σολίστ και όχι να διδάσκουν.
c. Ποιοι σπουδαστές θέλουν να αποκτήσουν πτυχίο ή δίπλωμα ή ανώτερα θεωρητικά και θέλουν να είναι και δάσκαλοι.
Ø Διότι, σύμφωνα με το a κανένας δεν πρέπει να αποκλιστεί από τον χώρο του ωδείου, ο οποίος μάλιστα στο μέλλον μπορεί να θελήσει να κάνει πιο σοβαρές σπουδές.
Ø Σύμφωνα με το c όποιος θέλει να διδάξει, καλό θα είναι να αποκτήσει παιδαγωγική κατάρτιση, η οποία πρέπει να περιλαμβάνεται στις σπουδές του ωδείου (αναλυτικά παρακάτω...)
3) Για όσους θέλουν να είναι στο b και στο c:
I. Τα υποχρεωτικά μαθήματα της Μορφολογίας, του Σολφέζ και των Ακουστικών, να μπαίνουν από το 1ο έτος της μουσικής σπουδής και να διδάσκονται με ανάλογο τρόπο και φυσικά σύμφωνα με την ηλικία του σπουδαστή. Και για να γίνω καλύτερα κατανοητή στη μορφολογία για παράδειγμα ακόμα και σε ένα παιδάκι της πρώτης δημοτικού ή και μικρότερο, είναι πολύ εύκολο και απλό (και υπάρχουν μουσικοπαιδαγωγικές μέθοδοι...) να του δείξεις τη φόρμα από το τραγουδάκι που παίζει (π.χ. διμερή φόρμα ή τριμερή κτλ.) και είναι πολύ σημαντικό να μάθει να την αναγνωρίζει, για να μπορεί από νωρίς να αποκτήσει καλή μουσική αντίληψη. Το ίδιο ισχύει και για το σολφέζ και τα ακουστικά.
II. Το υποχρεωτικά μαθήματα της Ιστορίας να μπαίνει από το 2ο έτος της μουσικής σπουδής και φυσικά στα πρώτα έτη, να διδάσκεται με πολύ απλό τρόπο και χωρίς λεπτομέρειες και ορισμούς, ενώ σιγά σιγά όσο οι τάξεις μεγαλώνουν και ο σπουδαστής ωριμάζει να αρχίζουν να διδάσκονται κι άλλες λεπτομέρειες.
III. Το υποχρεωτικό μάθημα της Θεωρίας και της Αρμονίας να μπαίνει στο 3ο έτος της μουσικής σπουδής, διότι ο σπουδαστής είναι πολύ σημαντικό να αντιλαμβάνεται το αρμονικό υλικό του έργου που παίζει. Και πάλι τονίζω πως θα πρέπει να διδάσκονται με τον ανάλογο τρόπο. Και θα μου πείτε πως είναι δυνατόν να μάθει ο μαθητής αρμονία πριν καλά καλά μάθει θεωρία. Η αρμονία αρχικά δεν πρέπει να διδάσκεται ως κανόνες αλλά ας μουσικό άκουσμα και ως ονομασία (πχ. έτσι ακούγεται ο Χαρούμενος και έτσι ο Λυπημένος...έτσι ακούγεται η Άνοιξη και έτσι ο Χειμώνας...)
IV. Το υποχρεωτικό μάθημα της Χορωδίας μπορεί να μπαίνει στο 1ο έτος χωρίς να είναι υποχρεωτικό. Από το 4ο έτος όμως καλό είναι να είναι υποχρεωτικό.
V. Το υποχρεωτικό μάθημα της Μουσικής Δωματίου να μπαίνει στο 4ο ή 5ο έτος.
VI. Να προστεθεί επίσης από το 4ο έτος το μάθημα της prima vista και του αυτοσχεδιασμού.
VII. Να προστεθεί από το 1ο έτος χωρίς να είναι υποχρεωτικό μάθημα θεατροχορευτικής άσκησης, μέσα από την οποία θα γίνεται η διαδικασία γνωριμίας, ελέγχου και χαλάρωσης του σώματος, καθώς και ανάπτυξη της έκφρασης και του συναισθήματος. Το μάθημα αυτό είναι πολύ σημαντικό διότι ο εκτελεστής αντιμετωπίζει διάφορα προβλήματα με το σώμα του και με την έκφρασή του και θα πρέπει να διδάσκεται από ειδικό στον τομέα αυτό. Καλό είναι από το 4ο έτος να είναι υποχρεωτικό. Το μάθημα αυτό δεν θα εξετάζεται, απλά είναι βοηθητικό.
VIII. Το υποχρεωτικό μάθημα της Οργανογνωσίας και της Αντίστιξης να είναι υποχρεωτικό από το 1ο έτος του Ειδικού Αρμονίας.
IX. Για όσους θέλουν να είναι στο c, στα τελευταία χρόνια των σπουδών τους θα πρέπει να λαμβάνουν μέσα στο ωδείο μουσικοπαιδαγωγική κατάρτιση, η οποία θα περιλαμβάνει Παιδοψυχολογία, Διδακτική και Διδακτική της Μουσικής και Μουσικοπαιδαγωγικά Συστήματα, τα οποία θα πρέπει να διδάσκονται από ψυχολόγους και μουσικοπαιδαγωγούς οι οποίοι δεύτεροι ή θα έχουν τίτλο της συγκεκριμένης ειδίκευσης από Πανεπιστήμιο του εσωτερικού ή του εξωτερικού ή θα καταθέτουν σε φάκελο μουσικοπαιδαγωγικό έργο και προτάσεις, από τα οποία θα προκύπτει η μουσικοπαιδαγωγική τους ικανότητα και γνώση.
X. Και φυσικά δεν μπορούμε να αφήσουμε απ’ έξω από το πρόγραμμα τους μεγάλους μουσικοπαιδαγωγούς Dalcroze, Kodally και Orff. Καλό είναι από το 3ο έτος παρακολούθησης του μαθήματος της Θεατροχορευτικής Άσκησης να ενταχθεί μέσα το σύστημα Dalcroze και Orff και εύλογο είναι ότι εκείνος που θα διδάσκει θα πρέπει να είναι καταρτισμένος. Το σύστημα Kodally φυσικά πρέπει να ενταχθεί στο μάθημα της Χορωδίας και του Σολφέζ και να τονίσω εδώ ότι είναι πολύ σημαντικό το μάθημα του Σολφέζ πλέον να διδάσκεται με το σύστημα Kodally.
Ø Βεβαίως στο σημείο αυτό εύλογο είναι να εξηγήσω πως θα γίνουν όλα αυτά εφόσον με όλα αυτά που έγραψα έχει ήδη φορτωθεί πολύ το πρόγραμμα: Καταρχήν όσοι θέλουν να είναι στο c, ήδη έχουν φτάσει σε πολύ σοβαρό σημείο των σπουδών τους και δεν μπορούν να μην λάβουν μουσικοπαιδαγωγική κατάρτιση. Έπειτα όσοι δε, έχουν επιλέξει το b και όχι το a, πάλι δεν μπορούν να μην λάβουν μία γενική γνώση γύρω από τη μουσική, ειδάλλως θα πρέπει να είναι στο a. Αναλυτικό πρόγραμμα:
· 1ο έτος: Όργανο 40 λεπτά. Μάθημα 40 λεπτών που θα περιέχει Μορφολογία, Σολφέζ και Ακουστικά. Δεν χρειάζεται πολύ ώρα σε τόσο μικρό επίπεδο και σε μικρή ηλικία. Αν ο μαθητής θέλει να παρακολουθήσει Χορωδία, προστίθεται στο εβδομαδιαίο του πρόγραμμα 30 λεπτά χορωδίας. Δεν θα ήταν καλό παραπάνω ώρα χρήσης της φωνής, η οποία ακόμα δεν θα γίνεται και σωστά. Αν θέλει να παρακολουθήσει και θεατροχορευτική άσκηση, άλλα 30 λεπτά.
· 2ο έτος: Το 40λεπτο μάθημα της Μορφολογίας, Σολφέζ και Ακουστικά, γίνεται 50 λεπτά και προστίθενται και η Ιστορία.
· 3ο έτος: σε όλα αυτά και αφού το μάθημα του οργάνου παραμένει ακόμα 40 λεπτά, προστίθενται άλλη μισή ώρα Θεωρία και Αρμονία.
Σύνολο μέχρι το 3ο έτος: 40 λεπτά όργανο. 50 λεπτά Μορφολογία-Ιστορία-Σολφέζ-Ακουστικά. 30 λεπτά Θεωρία-Αρμονία. Και χωρίς να είναι ακόμα υποχρεωτικό 30 λεπτά Χορωδία + 30 λεπτά Θεατροχορευτική Άσκηση.
· 4ο έτος: Όλα παραμένουν ως έχουν και προστίθενται 30 λεπτά Prima vista-Αυτοσχεδιασμός και 30 λεπτά Μουσική Δωματίου.
Ø Στα επόμενα έτη μπορούν και πρέπει να αυξηθούν σταδιακά οι ώρες των μαθημάτων καθώς και ο τρόπος διδασκαλίας τους.
Ø Φυσικά προκύπτει και το πρόβλημα το πως και με ποιον κατάλληλο τρόπο θα διδαχθούν αυτά τα μαθήματα σε τόσο πρόωρο στάδιο των σπουδών. Δόξα το Θεό υπάρχουν άξιοι μουσικοπαιδαγωγοί στη χώρα μας και μπορώ να βοηθήσω κι εγώ σ’ αυτό εφόσον έχω φτιάξει μουσικοπαιδαγωγικό υλικό που ήδη εδώ και χρόνια χρησιμοποιώ στη δουλειά μου, στους οποίους μπορεί να ανατεθεί δουλειά για να φτιάξουν μουσικοπαιδαγωγικό υλικό.
Ø Αυτή είναι η πρότασή μου για τον τρόπο αναβάθμισης των σπουδών.
ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ:
Η διεξαγωγή των εξετάσεων πρέπει να γίνεται μόνο για τους b και τους c και όχι για τους a. Οι εξετάσεις θα πρέπει να γίνονται κάθε χρόνο και να δίνουν και να περνάνε τάξεις οι μαθητές ως έχει το σύστημα, μόνο όμως όταν είναι έτοιμοι. Να μην είναι υποχρεωμένοι οι μαθητές να δίνουν κάθε χρόνο εξετάσεις αν δεν είναι έτοιμοι. Όταν περάσουν όλες τις τάξεις, τότε μόνο μπορούν να δώσουν για πτυχίο ή δίπλωμα. ΟΙ ΕΠΙΤΡΟΠΕΣ θα πρέπει να συστήνονται όπως στις Σχολές Χορού. Δηλαδή για να είναι αξιόπιστες οι εξετάσεις και οι εξεταστές, είτε για τις τάξεις είτε για τα πτυχία και διπλώματα, θα πρέπει κάποια άτομα για παράδειγμα 100 άτομα να έχουν οριστεί ως εξεταστές, οι οποίο σε κάθε ωδείο κάθε φορά που θα είναι να πραγματοποιηθούν εξετάσεις, είτε απολυτήριες, είτε για τάξεις, είτε σε ειδικά είτε σε υποχρεωτικά μαθήματα θα ορίζονται από το υπουργείο. Τα 100 για παράδειγμα άτομα που θα έχουν οριστεί ως επίσημοι εξεταστές, θα έχουν επιλεχθεί από μία επιτροπή η οποία θα απαρτίζεται από εκείνους τους δασκάλους-σολίστ-λόγιους συνθέτες που έχουν δημιουργήσει μεγάλες σχολές στην Ελλάδα και που έχουν ορίσει την ύλη των σπουδών. Σε κάθε περιοχή της χώρας για παράδειγμα κάποιο μουσικοί ξεχωρίζουν ως μουσικοί και δάσκαλοι. Αυτοί θα πρέπει να ορίζονται λοιπόν ως επίσημοι εξεταστές σύμφωνα με τα προσόντα τους (θα αναλυθεί παρακάτω...). Με τον τρόπο αυτό πιστεύω θα εξαλειφθεί το φαινόμενο των μη αξιόπιστων πτυχίων και διπλωμάτων, που δυστυχώς υπάρχουν στη χώρα μας και θα είναι ήδη μέσα από το πρόγραμμα σπουδών πιο αξιόπιστες οι σπουδές. Από την εμπειρία μου στο χώρο της διδασκαλίας αλλά και σαν σπουδάστρια στο χώρο των ωδείων, βλέπω πως όσοι αποφοιτούν τελικά με 2 έτη ιστορία της μουσικής κτλ. και με τον τρόπο που διδάσκεται, τελικά δεν ξέρουν ούτε καν τα βασικά της ιστορίας της μουσικής ή της μορφολογίας κτλ.
ΧΩΡΟΣ ΤΩΝ ΩΔΕΙΩΝ:
Τα ωδεία θα πρέπει να έχουν κατάλληλους χώρους: καταρχήν όλες οι αίθουσες και όχι μόνο της φωνητικής πρέπει να έχουν καθρέφτη για να κάνει ο σπουδαστής του οργάνου το ίδιο που κάνει και ο μονωδός με τη φωνή. Ο μονωδός ελέγχει τη μάσκα του και το διάφραγμά του, ο σπουδαστής του οργάνου πρέπει και αυτός να ελέγχει την τεχνική του (χέρια, μάσκα, διάφραγμα (στα πνευστά) στάση σώματος κτλ.). Επίσης να υπάρχει άνετος και κατάλληλος θερμός χώρος με κατάλληλο πάτωμα (μοκέτα ή ξύλο καθαρά) για μαθήματα Μουσικής Προπαιδείας που μπορεί να γίνονται, αλλά και για το μάθημα της Μελοδραματικής που κάνουν στη σχολή μονωδίας, καθώς και για το μάθημα της Θεατροχορευτικής άσκησης.
ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΟΥΣ ΗΔΗ ΑΠΟΦΟΙΤΟΥΣ ΤΩΝ ΩΔΕΙΩΝ:
Κατά τη γνώμη μου δεν είναι ορθό, να ξανά δώσουν εξετάσεις οι ήδη απόφοιτοι των ωδείων για κάποια «κρατική πιστοποίηση», εφόσον για τη λειτουργία και τη δομή των ωδείων το κράτος είναι αυτό που έχει δώσει άδεια. Αλλά και για φανταστείτε κάποιος να έχει αποκτήσει δίπλωμα ή πτυχίο με τους πιο καταξιωμένους καθηγητές αλλά και εξεταστές του χώρου (να μην αναγκαστώ να αναφέρω παραδείγματα ονομάτων...)και να πρέπει να δώσει πάλι εξετάσεις και να κριθεί από μία Α΄ ή Β΄ επιτροπή. Επίσης δεν με βρίσκει σύμφωνη η αξιολόγηση κάποιου απόφοιτου με κατάθεση φακέλου ο οποίος να περιλαμβάνει καλλιτεχνική δραστηριότητα (συναυλίες, ηχογραφήσεις κτλ.) διότι πιστεύω πως για διάφορους λόγους (οικογενειακούς, υγείας, οικονομικούς κτλ.) κάποιος μπορεί να μην είχε τη δυνατότητα να δραστηριοποιηθεί αρκετά με αυτόν τον τρόπο, όμως παρόλα αυτά να έχει άριστη γνώση του οργάνου και της μουσικής, άριστη μουσική αντίληψη και να είναι πολύ ικανός μουσικοπαιδαγωγός! Έχω γνωρίσει τέτοιους μουσικούς!
Εάν πάλι πρέπει να γίνει μία αξιολόγηση, ας γίνει με τη δυνατότητα επιλογής φακέλου και εξετάσεων μαζί, αλλά η αξιολόγηση να γίνει μόνο από επιτροπή που σε κάθε αντικείμενο να είναι αυτοί που έχουν δημιουργήσει Μεγάλες Σχολές στην Ελλάδα!
Άννα-Μαρία Γεωργίου
marigiorgief1833@yahoo.gr
Τεχνική επιμέλεια σελίδας Κώστας Γρηγορέας
(Η επιμέλεια του κειμένου είναι ευθύνη του αρθρογράφου)
