[μουσικές αναφορές]
ΣΟΦΙΑ ΒΕΜΠΟ
Σήμερα στα τραγούδια της «ακούμε» τη μνήμη.
Tο 1933 που πρωτοτραγούδησε ήταν η πρώτη χωρίς πρότερη σχέση με το λυρικό θέατρο, οι ερμηνείες της κάθε άλλο παρά το θύμιζαν! Εκφραστική και αντισυμβατική ντιζέζ, με φωνή «αντρική», στον αντίποδα των αισθητικών κριτηρίων του ’30 στην Αθήνα. Αν και Βολιώτισσα μικρασιατικής καταγωγής, τη χαρακτήριζαν «τσιγγάνα», δηλαδή «ξεχωριστή, εξωτική».
Τι μας λέει σήμερα η περίπτωσή της; Η Βέμπο με τη δράση της ξεπέρασε την εφήμερη επικαιρότητά της!
Αποτελεί ενδιαφέρουσα πινελιά του Μεσοπολέμου, υπερασπίζει χρώματα από τα δημοτικοφανή και τα ταγκό, μέχρι τα ανατολίτικα στη διαπασών, τα παράγωγα των... αμαρτιών μιας άτυχης κοινωνίας που ονειρευόταν κρυφά ηδονές και μεγάλα πάθη και ήθελε να ξεσπάσει, να απαιτήσει.
Αυτό που υπογραμμίζει βέβαια το πέρασμά της από τη μουσική ιστορία μας είναι τα επικά τραγούδια που διαπέρασαν από το 1940 και εντεύθεν το κόκαλο του λαού.
Ο Μίμης Τραϊφόρος είναι ο στιχουργός των περισσότερων. Γράφει ακατάπαυστα, παρακινούμενος από τις δισκογραφικές εταιρείες, που επεδίωκαν κερδοφορία από τη δυνατή του μανιέρα, στην περιγραφή, των συναισθημάτων της συζύγου, της αγαπημένης, της μάνας, που περιμένει τον γυρισμό των πολεμιστών και την επούλωση των τραυμάτων.
Οι μουσικές είναι απλοϊκές, με εξαίρεση λίγες μελωδίες του Κώστα Γιαννίδη.
Η Βέμπο στον Εμφύλιο όρθωσε πεισματικά φωνή συμφιλίωσης, τα έβαλε με τη βασίλισσα Φρειδερίκη, ονομάτισε σε τραγούδι της τον ρόλο των συμμάχων, αυτό ενόχλησε τους Εγγλέζους, που πίεσαν να απαγορευτεί η μετάδοσή του!
Ηχογράφησε συμβολικά τραγούδια που οι νέοι σήμερα δεν κατανοούν τη δύναμή τους, αλλά αναφέρονταν, π.χ., στα ξεριζωμένα παιδιά, που κατέφευγαν τότε στις ανατολικές χώρες κυνηγημένα, στο τεράστιο κόστος του πολέμου.
Τραγούδησε την «πατρίδα», ντεμοντέ πλέον... Αν εξαιρέσουμε την επική εποχή του Θεοδωράκη, που βαστάει ακόμη.
Η Σοφία Βέμπο υπήρξε μια εμβληματική μορφή. Αξίζει να το θυμόμαστε.
Ποιος ακούει σήμερα τη Σοφία Βέμπο; Ολοι, την ημέρα της 28ης Οκτωβρίου.
Αλήθεια, τι παραμένει δυνατότερο στα τραγούδια της; ακούμε σήμερα τον στίχο, τη μουσική; Μάλλον όχι.
«Ακούμε» τη μνήμη που ανατρέχει στα βαθύτερα σημεία εναπόθεσης των ιδεών για την αέναη ανασύνταξη ενός λαού, που ανέκαθεν τραγουδούσε την παράξενη πατρίδα του.
(Αναδημοσίευση από την εφημερίδα Καθημερινή της 23ης Οκτωβρίου 2010, από ένα μικρό αφιέρωμα με κείμενα για την Σοφία Βέμπο).
Έφη Αγραφιώτη
effie.tar@gmail.com
(Οκτώβριος 2010)
Επιμέλεια σελίδας & επιλογή τραγουδιών: Κώστας Γρηγορέας
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠ ΤΗ ΜΟΝΑΔΙΚΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΗΣ ΒΕΜΠΟ ΣΤΗΝ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ
.jpg)
