[σπάνιες ηχογραφήσεις] IGOR STRAVINSKY: OEDIPUS REX **Ολόκληρο το έργο** (του Δημήτρη Κυπραίου)

Σπάνιες Ηχογραφήσεις
Μεγάλες Ερμηνείες

 

 Συνθέτης : Igor Stravinsky (1882 -1971)
Libretto : Jean Cocteau (1889 -1963)
Έργο : Oedipus Rex
(Opera-Oratorio σε δύο πράξεις)

 Ερμηνευτές
 Jean Cocteau (Αφηγητής)
Helmut Melchert (Οιδίπους)
Irma Kolassi (Ιοκάστη)
Thomas Hemsley (Κρέων)
Roger Stalman (Αγγελιοφόρος)
Duncan Robertson (Βοσκός)
Michael Langdon (Τειρεσίας)

 BBC Men’ s Chorus
(Διευθυντής Χορωδίας : Alan Melville)

BBC Symphony Orchestra
  Διεύθυνση Ορχήστρας: Igor Stravinsky

---

 ΑΚΟΥΣΤΕ TO ΕΡΓΟ

 

---

 

ΤΟ ΕΡΓΟ

  1. Spectateurs  

   2. Kaedit nos pestis  

   3. Liberi, vos liberabo

   4. Voici Creon  

   5. Respondit deus  

   6. Non reperias vetus skelus  

   7. Oedipe interroge La Fontaine

   8. Delie, exspectamus  

   9. Dikere non possum 

 10. Gloria! Laudibus regina Jocasta

 Δεύτερη Πράξη

  11. La dispute des princes  

 12. Nonn' erubeskite, reges  

 13. Trivium, trivium  

 14. Le temoin du meurtre  

 15. Adest omniskius pastor  

 16. Nonne monstrum reskituri

 17. In monte reppertus est  

 18. Et mainentant

 19. Divum Jocastae caput mortuum!

 20. Ekke! Regem Oedipoda

---

 Πληροφορίες για τους Ερμηνευτές

Jean Cocteau (1889 – 1963)

 Στα 1889 στην Γαλλική πόλη Maisons-Lafitte γεννιέται ο Jean Cocteau. Toν δικηγόρο πατέρα του τον χάνει στα δέκα του χρόνια, ενώ στα δεκαεννιά του χρόνια ολοκληρώνει την πρώτη του ποιητική συλλογή ‘Το Λυχνάρι του Αλαντίν’. Το 1917 γίνεται γνωστός από την συμμετοχή του στο ανέβασμα του μπαλέτου Parade του οποίου την χορογραφία και την παραγωγή ανέλαβε ο Serge de Diaghile ενώ τα σκηνικά δημιούργησε ο Pablo Picasso και την μουσική έγραψε ο Erik Satie. To 1919 παρουσιάζει το πρώτο συγγραφικό του δημιούργημα, ένα έργο πρόζας με τίτλο ‘Le Potomak’. Κατά την διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου τον βρίσκουμε να υπηρετεί στον Βελγικό στρατό σαν τραυματιοφορέας, ενώ το 1923 εκδίδει μία νουβέλα-ψυχογράφημα με τίτλο ‘Thomas the Impostor’, τo 1925 ακούει για πρώτη φορά την ιδέα του Stravinsky που αφορούσε στη σύνθεση μιας Όπερας στηριγμένης στο μύθο του Οιδίποδα Τύραννου ενώ το 1929 εκδίδει το έργο του ‘Les enfants terribles’.

Από το 1930 ασχολείται με τον κινηματογράφο και εκτίθεται στο κινηματογραφόφιλο κοινό της Ευρώπης με την ταινία ‘Το βλέμμα του Ποιητή’, ενώ το 1936 σκηνοθετεί την ταινία ‘Το Πρώτο μου Ταξίδι’ βασισμένη στο μυθιστόρημα του Βερν ‘O γύρος του κόσμου σε ογδόντα ημέρες’, ενώ το 1937 σκηνοθετεί άλλη μία κλασσική ταινία με τίτλο ‘Οι Ιππότες της στρογγυλής Τραπέζης’. Ακολουθεί το 1946 η ταινία ‘Η Ωραία και το Τέρας΄ ενώ το 1950 ‘Ο Ορφεας’.

Το 1955 εκλέγεται τακτικό μέλος της Ακαδημίας του Βελγίου και της Γαλλικής Ακαδημίας, ενώ στις 11 Οκτωβρίου του 1963 αφήνει την τελευταία του πνοή στο Milly, λίγο έξω από το Παρίσι.

 Irma Kolassi (1918 - )

Γεννημένη στην Αθήνα, μετακομίζει με τους γονείς της στη Γαλλία λίγους μήνες μετά τη γέννησή της. Επιστρέφοντας στην Αθήνα, σε ηλικία οκτώ ετών περίπου, παίρνει τα πρώτα μαθήματα πιάνου από την μητέρα της, και συνεχίζει τις σπουδές της στο Ωδείο Αθηνών, από το οποίο αποφοιτά στα δεκατέσσερά της χρόνια με βραβείο, ερμηνεύοντας στο πιάνο το έργο του Ravel “Gaspard de la nuit”. Η γνωριμία της με τον Δημήτρη Μητρόπουλο την βοηθά να καταλάβει ότι η διεθνής καριέρα που ονειρεύεται δεν μπορεί να στηθεί μέσα στα στενά Ελληνικά σύνορα. Ο Μητρόπουλος την φέρνει σε επαφή με την σοπράνο Maggie Karadja (Μάγκυ Καρατζά). Η γνωριμία της με την Karadja είναι καθοριστική γιατί την βρίσκουμε πλέον στην τάξη της να μελετά κλασσικό τραγούδι. Μετά από τριετείς σπουδές, αποφοιτά με βραβείο. Το πιάνο, βέβαια, παίζει ακόμα σημαντικό ρόλο στη ζωή της. Το 1938 φεύγει για τη Ρώμη όπου μελετά πιάνο και τραγούδι δίπλα στους Casella και Ghibaudo. O Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος την βρίσκει στην Αθήνα να τραγουδά στην Λυρική Σκηνή. Τα δύσκολα χρόνια της κατοχής περνούν και το 1948 επιστρέφει στο Παρίσι, όπου συνεργάζεται με όλους τους γνωστούς μουσικούς της εποχής της (Von Beinum, Rosbaud, Monteux, Munch Krips, Giulini και πολλούς άλλους. Ειδικεύθηκε στο lied ερμηνεύοντας έργα των Schonberg, Berg, Mussorgsky και Stravinsky. Όταν αποσύρθηκε από τα φώτα της σκηνής ασχολήθηκε με την διδακτική τέχνη, παραδίδοντας master classes σε Ευρώπη και Ιαπωνία.

Thomas Hemsley (1927 - )

To 1927 γεννιέται στο Coalville, του Derbyshire της Αγγλίας, ο βαρύτονος που συμμετέχει στην παρούσα ηχογράφηση. Σπουδάζει στο Brasenose College της Oξφόρδης, παρακολουθώντας ιδιαίτερα μαθήματα με την Lucie Mamen. Το 1951 πραγματοποιεί την παρθενική του εμφάνιση στη σκηνή του Λονδρέζικου Marmaid Theatre ερμηνεύοντας τον Αινεία στην Όπερα του Henry Purcell. Μεταξύ 1953 και 1961 πραγματοποιεί εμφανίσεις στο Θερινό Φεστιβάλ του Glyndebourne, ενώ συμπράττει με την Aachen City Οpera (1953-1956), την Deutsch Oper am Rhein του Dusseeldorf (1957-1961), την Zurich Opera  (1963-1967) και με το Φεστιβάλ του Bayreuth (1968-1970). Είναι ο πρώτος που ερμηνεύει τον ρόλο του Demetrius στην Όπερα του Benjamin Britten ‘A Midsummer Night’ s Dream) του Britten, σαν βασικός βαρύτονος της English Opera, ενώ η πρώτη του εμφάνιση στο Covent Garden, το 1970, ταυτίζεται με την ερμηνεία του στην Όπερα του Tippett “The Knot Garden”. Στο κατάλογο των ρόλων που ερμήνευσε περιλαμβάνονται ο Don Fernando, o Conte Almaviva, ο Doctor Malatesta, Masetto και Backmesser. Παράλληλα ακολούθησε επιτυχημένη καριέρα και στον χώρο του lied. Μετά την αποχώρησή του από την σκηνή ασχολήθηκε με την σκηνοθεσία Όπερας και την διδασκαλία.

 

Πληροφορίες για το έργο  

Το έργο αυτό στηρίζεται στην ιδέα του Stravinsky να συνθέσει μία όπερα βασισμένη στο μύθο του Οιδίποδα Τύραννου. Έτσι το 1925 ζητά από τον Cocteau να γράψει το librettο πάνω στο οποίο θα συνέθετε την μουσική του. Ο Cocteau ξεκινά την συγγραφή του, εμπνευσμένος από την ομώνυμη τραγωδία του Σοφοκλή. Την όπερα, ο συνθέτης, άρχισε να την γράφει τον Ιανουάριο του 1926 και την ολοκλήρωσε τον Μάρτιο του 1927. Η επίσημη πρώτη της δόθηκε στο Παρίσι στο κατάμεστο θέατρο Sarah Bernard, με την ευκαιρία των πεντηκοστών γενεθλίων του Diaghile, υπό την καθοδήγηση, από το pontium, του ίδιου του συνθέτη.

 

Πληροφορίες για την Ηχογράφηση

Ζωντανή ηχογράφηση που πραγματοποιήθηκε στις 9 Νοεμβρίου 1959 στο Royal Festival Hall του Λονδίνου και μεταδόθηκε από τη συχνότητα του BBC3

Κυκλοφόρησε στο εμπόριο με τα παρακάτω στοιχεία

[s.l.] : Fonit Cetra , 1981

1 disc : 33 r.p.m., mono 30 cm + 1 fullet

FONIT CETRA CETRA DOC 11

 

Προτεινόμενη δισκογραφία

Supraphon (SUD19472) – Ancerl, Soukupova, Zidek, Czech Philharmonic.
Sony (88697008192) - Bernstein, Troyanos, Hoffmeister, Boston Symphony Orchestra.
Orfeo (CD71831) – Davis, Norman, Ionita, Bavarian Symphony Orchestra
Philips (4756395) – Ozawa, Norman, Langridge, Terfel, Saito Kinen Orchestra
Sony (CD48057) – Salonen, Otter, Cole, Radio Symphony Orchestra, Stockholm
Sony (88697103112) – Stravinsky, Verrett, Driscoll, Washington Opera Orchestra

 

 Προσωπικά Σχόλια

Η ιδιαιτερότητα και η μοναδικότητα  της ηχογράφησης αυτής έγκειται στο γεγονός ότι Stravinsky και Cocteau εμφανίζονται για πρώτη φορά στο Λονδρέζικο κοινό παρουσιάζοντας ένα έργο, τον Οιδίποδα Τύραννο, που το μέρος της μουσικής το οφείλουμε στον πρώτο, ενώ το λιμπρέτο στον δεύτερο. Ο Cocteau με δωρικό και στομφώδη απαγγελτικό και σαρκαστικό λόγο, μεταφέρει τον θεατή σε συνθήκες αρχαίας τραγωδίας, ενώ η μουσική του Stravinsky δομείται λιτά στο μέρος της Ορχήστρας, με τα φωνητικά μέρη να είναι επεξεργασμένα έτσι ώστε να αποδίδουν με μεγαλειώδη και καταγγελτικό συνάμα τρόπο το Οιδιπόδειο δράμα.

Μεγαλειώδη, γιατί έτσι αρμόζει στο αξίωμα του ήρωα, αλλά και καταγγελτικό γιατί το έγκλημα είναι αποτρόπαιο. Τα μουσικά θέματα, θα διαπιστώσει ο ακροατής, ότι αντλούνται ακόμα και από την Βυζανιτνή υμνογραφία, τα οποία με περισσή μαεστρία τοποθετεί ο συνθέτης πότε στα μέρη της Ορχήστρας πότε στα tutti. Ο Stravinsky πιστεύει ότι με αυτόν τον τρόπο θα προκαλέσει την εξιλέωση των ηρώων του από τους Θεούς και συνάμα ο θεατής θα αναζητήσει την όποια δική του εξιλέωση.

Ακολουθεί την δομή του Ορατορίου, τονίζοντας έτσι την θρησκευτική και κοινωνική πλευρά του μύθου.

Ο θρήνος της Ιοκάστης τραγουδισμένος από την Ίρμα Κολάση, πώς θα μπορούσε να μην αγγίζει τα όρια της ερμηνευτικής τελειότητας, αφού στο Ελληνικό της αίμα κυλάει η αρχαιοελληνική κουλτούρα, δίνοντάς της την δυνατότητα να ενσαρκώσει με Λυρισμό και Ρεαλισμό ήρωες της αρχαίας αθηναϊκής τραγωδίας. Με την κομψότητα στη χροιά, το μεγάλο εύρος φωνής που της δίνει την δυνατότητα να αντιμετωπίζει τις μεγάλες δυσκολίες του μουσικού κειμένου και την άρτια τεχνική της κατάρτιση, σαν όπλα στη φαρέτρα της, ερμηνεύει μερικές από τις ωραιότερες μουσικές σελίδες που εμπνεύσθηκε και έγραψε ο μεγάλος Ρώσος συνθέτης.

 

BBC Symphony Orchestra

---

Δημήτρης Κυπραίος
https://www.facebook.com/dimitris.kipreos

Τεχνική επιμέλεια σελίδας Κώστας Γρηγορέας