Αφιέρωμα στη Βουλγαρική Μουσική
Stefan Ikonomov
(1937 – 1994)
Το αφιέρωμα αυτό στη Βουλγάρικη Μουσική ξεκινά με ένα σπουδαίο συνθέτη που αν και είναι πολύ γνωστός στη πατρίδα του παρ’ όλ’ αυτά δεν είναι τόσο αναγνωρίσιμος έξω από τα σύνορά της. Προικισμένος με το χάρισμα της σύνθεσης προσπάθησε να ενσωματώσει σε σύγχρονες μουσικές φόρμες, παραδοσιακά βουλγάρικα μουσικά θέματα με το χαρακτηριστικό των συνθέσεων του να είναι η θεματική καθαρότητα και η σαφήνεια στις μελωδικές γραμμές. Διαπνέεται, σε όλες τις συνθέσεις του, από ρομαντισμό με εκφραστική φωτεινότητα και καθαρότητα.
Γεννημένος στο Silven της Βουλγαρίας στις 8 Μαϊου του 1937 η νιότη τον βρίσκει να σπουδάζει σύνθεση με τους διάσημους συμπατριώτες του Parashkev Hadjiev και Pancho Vladigerov, ενώ στις πιανιστικές του σπουδές να τον καθοδηγεί και τον διδάσκει η σπουδαία πιανίστρια και παιδαγωγός Katia Kazandjieva.
Απόφοιτος, πλέον, πιανίστας από το Ωδείο της Μόσχας το 1960, μετά από σπουδές κοντά στον Victor Merjanov και έχοντας ολοκληρώσει τις σπουδές του στη σύνθεση με τον Messner και τον Alexandrov, επιστρέφει στη Βουλγαρία την επόμενη χρονιά, το 1961 όπου και διορίζεται Επίκουρος Καθηγητής της Αρμονίας στη Κρατική Μουσική Ακαδημία. Μέχρι το τέλος της ζωής του τον βρίσκουμε να διδάσκει σε αυτό το μουσικό ίδρυμα αφού στο μεταξύ, το 1988 έχει προαχθεί σε Αναπληρωτή Καθηγητή και το 1994 σε Τακτικό Καθηγητή. Φεύγει από τη ζωή στις 27 Οκτωβρίου του 1994 έχοντας αφήσει σημαντικό συνθετικό έργο που όπως μπορούμε να δούμε στην ιστοσελίδα της Ένωσης Βούλγαρων Συνθετών περιλαμβάνει
Θεατρική Μουσική
Horo – ballet after the play by Anton Strashimirov (1963, not staged)
Έργα για Συμφωνική Ορχήστρα
Suite for small symphony orchestra (1958);
Theatre Music for big symphony orchestra (1964);
Piano Concerto (1977).
Έργα για Ορχήστρα Εγχόρδων
Symphony (1982);
Musica Concertante for two pianos, strings and two bongos (1990).
Μουσική Δωματίου
Pastoral and Dance for harp and chamber orchestra (1969);
Wind Quintet (1991);
String Quartet (1957);
Moods for string quartet (1968);
Capriccio for four trumpets (1983);
Rhythmic Movements for wind quartet (1980);
Music for two pianos and percussion (1971);
Dedication And Joke for piano trio (1981);
Meditations for clarinet, piano and percussion (1985);
Prelude, Aria, Interlude and Fugue for violoncello and piano (1965);
Sonata for two harps (1970).
Dedication And No Joke for violoncello and organ (1991).
Έργα για πιάνο
Sonata (1956);
Sonata-Ballad (1966);
Heroic Characteristic Dance for four hands (1974);
Friendship Sonata for two pianos (eight hands) (1979);
Images (four pieces in memory of Dobrin Petkov) (1987);
Moods (1988);
Variations on a theme by A. Alexandrov (1989).
Έργα για Όργανο
Prelude, Chorale and Fugue (1989).
Το έργο που προτείνουμε για ακρόαση έχει τίτλο Images (four pieces in memory of Dobrin Petkov) και έχει ηχογραφηθεί από τον πιανίστα Martin Bachvarov και περιλαμβάνεται σε έναν δίσκο ακτίνας που εξέδωσε η Ένωση Βούλγαρων συνθετών αφιερωμένο στον Stefan Ikonomov. Η σύνθεση είναι αφιερωμένη στον διάσημο Βούλγαρο αρχιμουσικό και βιολονίστα Dobrin Petkov για τον οποίο γράφουμε στη συνέχεια προτείνοντας, όμως τη συνέχιση της ανάγνωσης, μετά την ακρόαση του συγκεκριμένου έργου.
Dobrin Petkov
(1923 – 1987)
O Dobrin Petkov, γιος μουσικών και γεννημένος στη Δρέσδη στις 24 Αυγούστου του 1923 ξεκινά από πολύ νωρίς μαθήματα μουσικής. Με την προτροπή της μητέρας του της γνωστής Tsvetana Zografova ξεκινά στα πέντε του χρόνια να μελετά βιολί με τον πατέρα του, σπουδαίο μουσικό (βιολονίστα) και παιδαγωγό.
Στα οχτώ του χρόνια πρωτοεμφανίζεται σε ακροατήριο ενώ από τα εννιά του πλέον δίνει ρεσιτάλ στη Σόφια. Στα δώδεκα του χρόνια ήδη, δίνει μια συναυλία στο Βελιγράδι με τεράστια επιτυχία, συμπράττοντας με τον σπουδαίο Βούλγαρο συνθέτη, τον διάσημο Pancho Vladigerov.
Μετά από επιμονή του Βρετανού Πρέσβη στη Σόφια, Charles Bentinck, γίνεται ο πρώτος Βούλγαρος που παίρνει υποτροφία για σπουδές στο Royal College of Music του Λονδίνου κι έτσι το 1937, στα 14 χρόνια του, ετοιμάζει τις αποσκευές του για την Βρετανική πρωτεύουσα. Εκεί μένει δύο χρόνια όταν ο πόλεμος τον αναγκάζει να γυρίσει στην πατρίδα του.
Το 1946, μετά την αποφοίτησή με αριστείο από τη Μουσική Ακαδημία της Σόφιας, αρχίζει να εργάζεται στη Φιλαρμονική Ορχήστρα της Σόφιας, ως βιολονίστας και εκπαιδευόμενος μαέστρος. Το 1950 τον βρίσκει να έχει τη θέση του αρχιμουσικού στην όπερα και στην συμφωνική ορχήστρα της πόλης Ρούσε. Την περίοδο αυτή διακρίνεται για την έντονη καλλιτεχνική και παιδαγωγική δραστηριότητά του. Απίστευτα εργατικός, δραστήριος και παραγωγικός διευθύνει περίπου 150 παραστάσεις όπερας και 100 συναυλίες στο διάστημα των πέντε χρόνων της παραμονής του στη πόλη αυτή.
Το 1956, διορίζεται αρχιμουσικός στη Φιλιππούπολη ενώ το 1962 αναγορεύεται Διευθυντής στην Εθνική Όπερα της Σόφιας. Εκεί διευθύνει Don Giovanni, μια παράσταση που μέχρι σήμερα παραμένει ιστορική για την επιτυχία της. Από το 1963 έως το 1969 κατέχει τη θέση του αρχιμουσικού στη Φιλαρμονική Ορχήστρα της Σόφιας, περιοδεύοντας μαζί στη Βηρυτό και τη Δαμασκό, στην Ελλάδα, την Ιταλία, τη Γαλλία, την ΕΣΣΔ, Γερμανία και αλλού.
Το 1971 διευθύνει Μαγικό Αυλό στο Plovdiv, με τεράστια επιτυχία ενώ συνεχίζει τις περιηγήσεις του στην Ουγγαρία, την Πολωνία, την Τσεχοσλοβακία, την Κούβα και την ΕΣΣΔ. Η παράσταση αυτή σηματοδοτεί και την επιστροφή του στη πόλη για δεύτερη φορά όπου και παραμένει μέχρι και το 1987, χρονιά που φεύγει από τη ζωή.
Συνέχισε ακούραστος να δημιουργεί μέχρι και λίγο πριν τον θάνατό του ανεβάζοντας, το 1986, με τεράστια επιτυχία τον Othello του Verdi. Μια παράσταση που κέρδισε τους κριτικούς και το κοινό. Μια πενταετία πριν η Γαλλική μουσική σκηνή τον τίμησε με πρόσκληση που του απηύθυνε για να διευθύνει την ορχήστρα του στο Chatelet Hall, εκεί όπου βρέθηκαν προσκεκλημένες την ίδια περίοδο διάσημες ορχήστρες μεταξύ των οποίων οι Φιλαρμονικές του Σικάγο, της Λυών, του Βερολίνου και της Βοστώνης. Η τέχνη του ηχογραφήθηκε και είναι στη διάθεση του ακροατή μέσα από δίσκους ακτίνας που εξέδωσε η κρατική δισκογραφική εταιρία της πατρίδας του
Σ’ όλη τη διάρκεια της καλλιτεχνικής του παρουσίας ως μαέστρος ανέδειξε τους Βούλγαρους συνθέτες προσπαθώντας να τους κάνει γνωστούς όπου και αν έδινε συναυλίες. Αγαπούσε την πατρίδα του και τη μουσική της και αυτό συμπυκνώνεται στα λόγια του. Δεν παρέλειπε να λέει ότι «Υπάρχει πάντα κάποιος να φροντίσει για τους ξένους συνθέτες, εγώ θα πρέπει να φροντίσω για τους συμπατριώτες μου».
Μια μικρή επαφή με την καλλιτεχνική του προσωπικότητά μπορεί να έχει ο αναγνώστης ακούγοντας τις παρατιθέμενες ηχογραφήσεις.
Δημήτρης Κυπραίος
Ιούνιος 2015
https://www.facebook.com/dimitris.kipreos
Τεχνική επιμέλεια σελίδας Κώστας Γρηγορέας
(Η επιμέλεια του κειμένου είναι ευθύνη του αρθρογράφου)