[προτάσεις παλαιάς μουσικής]
ΣΤΙΓΜΕΣ ΤΟΥ ΘΕΙΟΥ ΔΡΑΜΑΤΟΣ
ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΑ ΠΑΘΗ ΤΟΥ ΜΠΑΧ
Αυτές τις μέρες, εκτός από το Stabat Mater, η κατάλληλη μουσική να ακούει κανείς είναι τα Πάθη του Μπαχ.
Προτείνω λοιπόν για ακρόαση μερικά αγαπημένα μου αποσπάσματα. Ακούστε τα με απόλυτη ησυχία και συγκέντρωση και προσπαθήστε να μπείτε στο κλίμα...
Άρια “Erbarme Dich, mein Gott” (Δείξε έλεος, Θεέ μου)
(Ακούστε πως κλαίει το βιολί, τους λυγμούς...)
Erbarme dich, mein Gott,
um meiner Zähren willen!
Schaue hier, Herz und Auge
weint vor dir bitterlich.
Erbarme dich, mein Gott.
***
Have mercy, my God,
for the sake of my tears!
See here, before you
heart and eyes weep bitterly.
Have mercy, my God.
Aria Soprano Zerfließe, mein Herze. Ίσως η κορυφαία στιγμή της μουσικής...
(Προσέξτε το «σπάσιμο» στη φωνή όταν λέει τη λέξη Tod = νεκρός, στο 4:10)
Zerfließe, mein Herze, in Fluten der Zähren
Dissolve, my heart, in floods of tears
Dem Höchsten zu Ehren!
to honour the Almighty!
Erzähle der Welt und dem Himmel die Not:
****
Tell the world and heaven your distress:
Dein Jesus ist tot!
your Jesus is dead!
*************
Η μήπως αυτή είναι η κορυφαία;;...
Σόλο όργανο σε αυτή την άρια, το φλάουτο τραβέρσο, σύμβολο της αθωότητας στην μουσική μπαρόκ...
Aus Liebe,
Out of love,
Aus Liebe will mein Heiland sterben,
Out of love my saviour is willing to die,
Von einer Sünde weiß er nichts.
Of any sin he knows nothing
Dass das ewige Verderben
So that eternal ruin
Und die Strafe des Gerichts
And the punishment of judgement
Nicht auf meiner Seele bliebe.
May not remain upon my soul.
Εδώ τραγουδισμένο με την αθωότητα που μόνο ένα παιδί μπορεί να προσδώσει σε μια μουσική που είναι γραμμένη για κάποιον που «δεν γνωρίζει από καμία αμαρτία» ....
Και για τέλος...
Wir setzen uns mit Tränen nieder
We sit down with tears
Und rufen dir im Grabe zu:
And call to you in your term
Ruhe sanfte, sanfte ruh!
Rest gently, gently rest!
Ruht, ihr ausgesognen Glieder!
Rest, you exhausted limbs!
Euer Grab und Leichenstein
Your grave and tombstone
Soll dem ängstlichen Gewissen
For our anguished conscience shall be
Ein bequemes Ruhekissen
A pillow that gives peace and comfort
Und der Seelen Ruhstatt sein.
And the place where our souls find rest.
Höchst vergnügt schlummern da die Augen ein.
With the greatest content there our eyes will close in sleep.
Προσέξτε την πολύ αιχμηρή ανιούσα αποτζατούρα που συνηχεί με τη λύση της (λύνεται σε ουνίσονο), στην τελευταία λέξη της φράσης “Ruhe sanfte,sanfte Ruh’”. Η λέξη “Ruhe” (σε έκθλιψη “Ruh” –ο Μπαχ επιλέγει σκόπιμα να μην αλλάξει συλλαβή πάνω στην αποτζατούρα και τη λύση της) σημαίνει «ηρεμία, ανάπαυση, χαλάρωση, γαλήνη». Δεν θα μπορούσε να συμβολιστεί καλύτερα μουσικά αυτή η “Ruhe”... Μετά την τρομακτική διαφωνία που προκαλεί η συνήχηση σε ολόκληρη τη χορωδία και την ορχήστρα, αποτζατούρας και λύσης (σι και ντο μαζί –μάλιστα με τον σκοτεινό ήχο του γράμματος “u”), επέρχεται η λύση, με χορωδία και ορχήστρα ουνίσονο.... (2:02, 4:51, 5:24...)
Είναι παμμέγιστος ο Μπαχ...
Γεράσιμος Χοϊδάς
Πάσχα 2010
http://www.gerasimoshoidas.com/
Επιμέλεια σελίδας Κώστας Γρηγορέας