ΜΥΡΩΝ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ
Η ΕΚΠΛΗΞΗ ΣΤΟ ΣΥΜΦΩΝΙΚΟ ΜΑΣ ΠΕΔΙΟ ΑΚΟΥΕΙ ΣΤΟ ΟΝΟΜΑ Κ.Ο.Θ.
και τώρα.. Ian Gillan, συμφωνικό ροκ, με την ΚΟΘ και τον διευθυντή ορχήστρας Friedemann Riehle
στις 30 Ιουνίου, στο Θέατρο Γης, στη Θεσσαλονίκη!
φωτ. Νίκος Κουκής
Στη φάση της δύσκολης και ανηφορικής για τον ελληνικό χώρο πορείας προς την παγκοσμιοποίηση της τέχνης και των θεσμών της και την παν-συνεργασία των Ευρωπαίων με στόχο μια κοινή πορεία προς την επόμενη μέρα, για την περιγραφή της οποίας σας προτείνω να συμβουλευτείτε τις συναφείς σελίδες μας στο Tar, αχτίδες φωτός μας κάνουν να στρεφόμαστε στα λίγα δυναμικά,στέρεα βήματα, που λαβαίνουν χώρο στο μουσικό τοπίο.
Από τις ευχάριστες διαπιστώσεις είναι αυτή της οφθαλμοφανούς βελτίωσης σε οργανωτικό και μουσικό επίπεδο, της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης. Επικεφαλής της βρίσκεται σήμερα ένας νέος άνθρωπος, ο μαέστρος Μύρων Μιχαηλίδης. Του ζητήσαμε και παραχώρησε μια σύντομη συνέντευξη για το Tar, παίρνοντας αφορμή από την επίκαιρη συνεργασία της ΚΟΘ* με τον ροκ μουσικό Ian Gillan. Θα είχε κανείς να παρατηρήσει και να σχολιάσει πολλά της σημεία ασφαλώς, καθώς και το πρώτο μεταξύ των αδυναμιών της, την πυκνότητα του λόγου χάριν οικονομίας του χώρου. Όπως και νάχουν όμως τα πράγματα, ο Μύρων Μιχαηλίδης είναι ένα από τα καλύτερα και πιο δημιουργικά άτομα του χώρου μας σήμερα.
Ιδού η συνομιλία μας:
Ε.Α Διαβάζω με προσοχή μία άποψή σας σχετικά με την ποιοτική μουσική και τον ορισμό της. Πιστεύετε ότι "δεν είναι μουσειακό έκθεμα, και πως τα συμφωνικά έργα μπορούν να γίνουν μια καλή συντροφιά, ένα ζωντανό ποίημα, ένα όνειρο ή ένα ταξίδι.." Μήπως όλα αυτά αποτελούν όμως μια συναισθηματική και κυρίως θεωρητική οπτική στην τραγική απομάκρυνση του σημερινού ανθρώπου από τις καλές τέχνες που δεν καταναλώνονται και δεν μπαίνουν στη λογική της αγοράς;
Μ.Μ Δεν πιστεύω ότι οι καλές τέχνες, ακόμη και σε περιόδους μεγάλης ακμής τους, μπήκαν στη λογική της αγοράς. Δεν ξέρω καν αν χρειάζεται και να μπουν! Ο Μιχαήλ Άγγελος ήταν ο πιο εμπορικός καλλιτέχνης της εποχής του; Το ζητούμενο είναι να «συναντήσει» η ποιοτική μουσική εκείνους που ψάχνουν το κάτι διαφορετικό. Θα σας αναφέρω ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Το αναγνωστικό κοινό των ποιοτικών βιβλίων είναι πολύ μεγάλο. Ένας από τους λόγους της επιτυχίας αυτής είναι ότι, ακόμη και σε ένα συνοικιακό βιβλιοπωλείο, θα βρει κανείς συγγραφικά αριστουργήματα. Εμάς λοιπόν μας ενδιαφέρει πρωτίστως όχι εκείνος που επί είκοσι χρόνια περνάει μπροστά από το συνοικιακό βιβλιοπωλείο και δεν γυρίζει ούτε το βλέμμα του να το κοιτάξει, αλλά εκείνος που με το συνοικιακό βιβλιοπωλείο βρίσκει εύκολη πρόσβαση στα αξιόλογα βιβλία. Ο αδιαφόρως και επί είκοσι χρόνια «προσπερνών» θα έρθει ενδεχομένως και αυτός αλλά πολύ πιο μετά, όταν θα γίνει μόδα. Και αυτό είναι το τελευταίο στάδιο του μάρκετιγκ. Δεν νομίζω ότι μας χρειάζεται σε πρώτη φάση. Ονειρευόμαστε λοιπόν να κάνουμε τη μουσική προσβάσιμη σε πολλά «συνοικιακά βιβλιοπωλεία»!
Ε.Α Η παρουσία σας στο τιμόνι της ΚΟΘ χαιρετίζεται από όλους ως μια ευτυχής απόφαση. Η ΚΟΘ ακούγεται, εργάζεται, δημιουργεί, βγαίνει από τη ρουτίνα του παραδοσιακού συναυλιακού χώρου και του συντηρητικού ρεπερτορίου, αξιοποιεί τους μουσικούς της, ηχογραφεί, διδάσκει. Τα σχέδια όμως ενός .. μοναχικού καβαλάρη θα συναντήσουν αναπόφευκτα κάποια στιγμή την «απονιά» του ελληνικού πολιτιστικού δεδομένου. Όλα όσα κάνετε και θέλετε να κάνετε χρειάζονται αρρωγή της κοινωνίας, κρατική υποστήριξη και «κοινή γλώσσα συννενόησης» με την εξουσία. Την έχετε; Τι σας ανησυχεί περισσότερο στο τρίγωνο Μουσική- Εξουσία- Κοινωνία;
Μ.Μ Η Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης είναι μία μεγάλη οικογένεια, θεσμός σύμβολο για τους Θεσσαλονικείς και όχι μόνο. Δεν θεωρώ ότι είμαι μοναχικός καβαλάρης σε μια μεγάλη ομάδα πολύ αξιόλογων μουσικών – καβαλάρηδων, που έχει δραστηριοποιηθεί και τρέχει! Επίσης ξέρουμε ότι σημαντικό μέρος του έργου που κάνουμε θα δώσει και καρπούς και θα κριθεί σε βάθος χρόνου. Όσον αφορά το λεγόμενο ελληνικό πολιτιστικό δεδομένο, θα έλεγα ότι είναι θέμα περισσότερο νοοτροπιών και λιγότερο γενεών. Άνθρωποι με ανοιχτά μυαλά από όλες τις ηλικίες αγκαλιάζουν τις νέες προτάσεις μας. Η καλλιτεχνική εξωστρέφεια με αύξηση κοινού, με δισκογραφία, με εκπαιδευτικά προγράμματα, με καταξίωση στο εξωτερικό είναι το κλειδί για την περαιτέρω καταξίωση της ορχήστρας και άρα του ενδιαφέροντος και της κοινωνίας και της πολιτείας. Το μόνο που θα με ανησυχούσε θα ήταν μία μίζερη αντιμετώπιση των πραγμάτων από τους ίδιους τους καλλιτέχνες. Πόσες ανθρωποώρες έχουν χαθεί μόνο και μόνο με τον σχολιασμό των κακώς κειμένων; Δεν πρέπει να ανακυκλώνουμε τα προβλήματα: πρέπει να τα λύνουμε.
Ε.Α Τον τελευταίο καιρό ξανα-αναγγέλθηκε η δημιουργία μιας ιδιότυπης Ακαδημίας, που δεν ξέρω προσωπικά για ποιο λόγο πρέπει να δημιουργηθεί, έτσι όπως σκιαγραφείται επί του παρόντος, αφού μόνον μουσικούς δεν πρόκειται να παράγει. Παρακολουθήσατε όσα αναγγέλθηκαν; Ποια είναι η δική σας γνώμη; Δευτερευόντως θα ήθελα να μας μιλήσετε και για την παιδεία των διευθυντών ορχήστρας στην Ελλάδα.
Μ.Μ Πιστεύω ακράδαντα στην αναγκαιότητα παροχής ανώτατης μουσικής παιδείας. Είναι ο μοναδικός τρόπος για παραγωγή «ανταγωνίσιμων» στο διεθνή στίβο καλλιτεχνών. Σίγουρα θα γίνουν περαιτέρω ζυμώσεις, προκειμένου να δημιουργηθεί κάτι προς αυτή την κατεύθυνση. Χαιρετίζω κάθε πρωτοβουλία που σπρώχνει τα πράγματα προς τα εμπρός και αυτό είναι ακριβώς το ζητούμενο: να δημιουργηθεί στην Ελλάδα μία Ανώτατη Μουσική Ακαδημία, πόλος έλξης ελλήνων και ξένων ταλαντούχων νέων μουσικών. Δυστυχώς τα πράγματα της παιδείας των διευθυντών ορχήστρας στην Ελλάδα δεν είναι ό,τι καλύτερο. Μέχρι στιγμής δεν είχαμε σχολές παραγωγής διευθυντών ορχήστρας ούτε είναι λύση στο θέμα αυτό η δια αλληλογραφίας φοίτηση σε κάποια σχολή του εξωτερικού ή η φοίτηση σε οποιαδήποτε σχολή του εξωτερικού. Χρειάζεται πάρα πολύ καλή υποδομή του νέου σπουδαστή διεύθυνσης, χρειάζεται να εντρυφήσει σε ένα καλά οργανωμένο εκπαιδευτικό σύστημα, χρειάζονται ώρες επί ωρών δουλειάς με συμφωνική ορχήστρα. Και αυτά δεν παρέχονται σε οποιαδήποτε σχολή του εξωτερικού.
Ε.Α Ας μιλήσουμε τώρα και για το τεράστιο θέμα του ελληνικού μουσικού πολιτισμού. Τι έχετε ήδη κάνει ως καλλιτεχνικός διευθυντής της ΚΟΘ προς την κατεύθυνση της προβολής και αξιοποίησης της μουσικής μας παραγωγής, τι σκέπτεστε να κάνετε και τι νομίζετε ότι θα έπρεπε ήδη να έχει γίνει συνολικά στη χώρα μας για να μπορούν οι καλοί σας στόχοι να υλοποιηθούν.
Μ.Μ Θεωρώ ότι η προβολή του ελληνικού πολιτισμού είναι ένας τομέας με τον οποίο ασχολήθηκαν πολύ αξιόλογες προσωπικότητες του χώρου μας και κατά το παρελθόν. Έχουν γίνει, γίνονται και πρέπει να αυξηθούν οι αναθέσεις συνθέσεων έργων. Εμείς βάζουμε την εξής προσθήκη: διεθνοποίηση της ελληνικής μουσικής παραγωγής και αποτελεσματική –όχι άκριτη- προβολή της. Οι δύο πρώτες δισκογραφικές παραγωγές της ορχήστρας μας με διεθνούς κύρους εταιρείες (NAXOS, σολίστ Θεόδωρος Κερκέζος, διεύθυνση ορχήστρας του υπογράφοντος, με έργα ελλήνων συνθετών και BIS με έργα Νίκου Σκαλκώτα, διεύθυνση ορχήστρας Βασίλης Χριστόπουλος, σολίστ Γιώργος Δεμερτζής, Σίμος Παπάνας, Μαρία Αστεριάδου, Νίκος Σαμαλτάνος, Δημήτρης Δεσσύλας) συντείνουν προς αυτή την κατεύθυνση. Χρειαζόμαστε σίγουρα μία συντεταγμένη-θεσμοθετημένη υποστήριξη του αξιόλογου συνθετικού δυναμικού, επένδυση-εμπιστοσύνη και υποστήριξη προς τους έλληνες δημιουργούς. Χρειαζόμαστε πρωτοβουλίες αξιόλογων σχημάτων μουσικής δωματίου- εδώ χαιρετίζουμε τις λαμπρές επιδόσεις του Νέου Ελληνικού Κουαρτέτου -, χρειαζόμαστε τη δημιουργία ένος κρατικού συνόλου σύγχρονης μουσικής τέχνης, ενός συνόλου πειραματισμού – προβληματισμού.
Ε.Α Εκπονήσατε πριν λίγα χρόνια στην Κρήτη μια μελέτη σχετική με την οργάνωση και δραστηριοποίηση της συμφωνικής μουσικής στη χώρα μας. Θέλετε να δώσετε στους αναγνώστες στοιχεία για τα συμπεράσματα από την έρευνα του θέματος αυτού; Επίσης παρακαλώ, αν είναι εφικτό, πείτε μας αν η μελέτη μπόρεσε να ενεργοποιήσει τους αποδέκτες της, που σύμφωνα με τη δική μου γνώμη είναι πρωτίστως οι διοικούντες το Υπουργείο Πολιτισμού και οι δήμοι.
Μ.Μ Το βασικό συμπέρασμα της μελέτης μου είναι πως στις μεγάλες ελληνικές πόλεις μπορούν να λειτουργήσουν βιώσιμα επαγγελματικά μουσικά σύνολα με ετήσια παραγωγή 11 καλλιτεχνικών παραγωγών– επαναλαμβανόμενων σε μικρότερες γειτονικές πόλεις. Με ανάληψη από τον μεγάλο δήμο των βασικών λειτουργικών εξόδων και με ποσοστιαία συμμετοχή των μικρότερων δήμων στις επαναλήψεις των συναυλιών, οι οποίες ούτως ή άλλως έχουν μικρότερο από το αρχικό κόστος παραγωγής, μπορούν να γίνουν θαυμαστά πράγματα. Οι μεγάλοι δήμοι σίγουρα μπορούν να υποστηρίξουν και μόνοι τους μία τέτοια πρόταση. Ας μην τα περιμένουμε όλα από την κεντρική εξουσία. Η κεντρική εξουσία θα έρθει να ενισχύσει στη μετέπειτα φάση, η οποία είναι η αύξηση της παραγωγής και της δραστηριότητας.
Ε.Α Αν παραδεχτούμε ότι τα τελευταία χρόνια και στην Αθήνα αλλά και στην Θεσσαλονίκη η συμφωνική μουσική και τα όργανα αποτελούν θέμα και υποκείμενο ενημέρωσης και εκπαίδευσης των παιδιών, πώς εξηγείτε τη μικρή σχετικά ανανέωση του κοινού της συμφωνικής μουσικής;
Μ.Μ Τα στοιχεία μας στη Θεσσαλονίκη για τα τελευταία χρόνια δείχνουν μία ενδιαφέρουσα αύξηση του κοινού στις ηλικίες από 18 – 25 ετών. Αυτό είναι αισιόδοξο και δείχνει ότι οι καρποί της τελευταίας δεκαετίας αποδίδουν. Ούτε θα περίμενε κανείς δραματικές αυξήσεις, οι οποίες εξάλλου είναι και παροδικές ή εύθραστες- «μοδάτες» λένε κάποιοι.Θεωρώ ότι τα ΜΜΕ και κυρίως η τηλεόραση έχουν καθοριστικό ρόλο σε αυτό που λέμε δημιουργία τάσης. Και απομένει σε εμάς να κάνουμε το προϊόν μας τόσο ελκυστικό και μοντέρνο, αναδεικνύοντας τις ποιότητές του σε ευρύτερο κοινό, βλ. Συναυλία συμφωνικού ροκ για παράδειγμα.
Ε.Α Σχετικά με την ροκ συμφωνική συναυλία της 30ης Ιουνίου στο θέατρο Γης, στη Θεσσαλονίκη, με σολίστα τον Ian Gillan , πρώην μέλος των Deep Purple, θα θέλατε να μας πείτε πέραν του ελκυστικού της χαρακτηριστικού λόγω της διαχρονικής δημοτικότητας του σολίστα, τι άλλο στοχεύετε μέσω αυτής να επιτύχετε σε μουσικό επίπεδο; Την επίτευξη κάποιων νέων ισορροπιών ίσως, ανάμεσα σε διαφορετικά είδη μουσικής έκφρασης; Το θεωρείτε απαραίτητο ή επιλέγετε να ακολουθήσετε την ευρωπαϊκή... μόδα; Τέλος, πόσο διαφορετική εμπειρία είναι για τους καλλιτέχνες της «κλασικής» μουσικής μια παρόμοια συναυλία;
Μ.Μ Αποσκοπούμε στο να γίνει πιο οικείος ο συμφωνικός ήχος. Με τον τρόπο αυτό, όπως και με άλλες «έξυπνα» στημένες συναυλίες, πιστεύουμε πως μπορούμε να «διεισδύσουμε» και να κερδίσουμε ένα καινούριο κοινό, ένα κοινό, το οποίο διαφορετικά δεν θα ερχόταν για να ακούσει μόνο Μπετόβεν ή Τσαϊκόφσκι! Και έχουμε πλέον σαφή δείγματα κινητοποίησης νέου ακροατηρίου. Έτσι, απλά και μόνο με τη λειτουργία των συγκοινωνούντων δοχείων κερδίζουμε καινούριο κοινό και σε πολλές άλλες καθιερωμένες συναυλίες μας!
Η ορχήστρα μας αποτελείται από μουσικούς υψηλού επιπέδου με ευρεία κουλτούρα. Αγκαλιάζουν λοιπόν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τέτοιες πρωτοβουλίες, ιδιαίτερα μάλιστα μια τέτοια μοναδική σύμπραξη με τον Ian Gillan, τον μύθο του ροκ που μιλάει και στις τωρινές και σε προηγούμενες γενιές! Δεν είναι εξάλλου τυχαίο το γεγονός ότι πολύ μεγάλες ευρωπαϊκές ορχήστρες, όπως η Φιλαρμονική του Βερολίνου ή η Συμφωνική του Λονδίνου, εντάσσουν συστηματικά στο ρεπερτόριό τους τέτοια προγράμματα.
Ε.Α Ολοκληρώνοντας τη σύντομη συνέντευξη θα δανειστώ το ερώτημα από τον τίτλο μιας εκδήλωσης σας για τα σχολεία της Θεσσαλονίκης: τι μπορεί να κάνει σήμερα η μουσική;
Μ.Μ Ο Σούμπερτ είχε ερωτευθεί κάποια εποχή μία κοπέλα και αποφάσισε να της γράψει κα να της αφιερώσει ένα τραγούδι. Το τραγούδι εκτελέστηκε για την κοπέλα, αλλά εκείνη ερωτεύθηκε τον τενόρο και όχι τον συνθέτη! Έτσι είμαστε και εμείς οι της κλασικής μουσικής! Ξέρουμε ότι η διεθνής γλώσσα της μουσικής έχει αστείρευτη και πολυποίκιλη δύναμη. Είμαστε ερωτευμένοι μαζί της, τής δινόμαστε απλόχερα, γνωρίζουμε βέβαια ότι…αγαπάει πολλούς και αναλαμβάνουμε το ρίσκο να την αγαπήσουν και άλλοι!
Ε.Α Σας ευχαριστώ αγαπητέ κύριε Μιχαηλίδη, για το χρόνο που αφιερώσατε στους αναγνώστες του διαδικτυακού περιοδικού Tar, απαντώντας στις ερωτήσεις μας. Εύχομαι τα καλύτερα για σας, τη Θεσσαλονίκη, την ΚΟΘ και τη μουσική μας πρωτευόντως..
Μ.Μ Σας ευχαριστώ θερμά.
* Σύμφωνα με το δελτίο τύπου για την συναυλία της 30ης Ιουνίου:
Στη μεγάλη αυτή βραδιά, πέρα από δημοφιλή τραγούδια των Deep Purple, θα παρουσιαστούν πολύ γνωστά συμφωνικά έργα, μεταξύ των οποίων η «Γαλάζια Ραψωδία» του Τζορτζ Γκέρσουιν (πιάνο:
Η ΚΟΘ επιθυμεί να ενημερώσει τους φίλους της ότι, λόγω της μεγάλης ζήτησης και της χαμηλής τιμής των εισιτηρίων, θα τηρηθεί αυστηρή σειρά προτεραιότητας.
Έφη Αγραφιώτη
_1.jpg)
