ΤΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ ΩΔΕΙΩΝ
Νίκος Παναγιωτίδης
Διαβάζω στις διάφορες προτάσεις του "εθνικού διαλόγου για την παιδεία" όσα αφορούν τις μουσικές σπουδές. Σε όλους τους μουσικούς είναι γνωστό ότι το πρόβλημα είναι χρόνιο και ο λαβύρινθος ιδιαίτερα σύνθετος, πολύ δυσκολότερος από της γενικής παιδείας. Αντί μιάς γενικής ανάλυσης, θέλω να επικεντρωθώ σε ένα θέμα επιμέρους μεν, κομβικό δε και φλέγον: Τα επαγγελματικά δικαιώματα των αποφοίτων των Ωδείων.
Η Ελληνική Ένωση για τη Μουσική Εκπαίδευση καθώς και οι Ενώσεις αποφοίτων των σχετικών τμημάτων ΑΕΙ αποφαίνονται: Δεν πρέπει να διορίζονται πουθενά (παρά μόνο, εκ των πραγμάτων, στις ιδιωτικές σχολές που φοίτησαν). Πρόκειται για προφανή αδικία, διότι κανείς δεν δικαιούται να υποτιμά κατ' αυτόν τον τρόπο υπερδεκαετείς σπουδές επειδή η πολιτεία δεν εδέησε ώς σήμερα (παρά τις επί δεκαετίες συνεχείς αιτήσεις του κλάδου) να τις διαβαθμίσει. Πρόκειται επίσης και για μεγάλη ασέβεια απέναντι σε συσπουδαστές, συναδέλφους και δασκάλους, δεδομένου ότι ΟΛΟΙ ανεξαιρέτως οι απόφοιτοι των ΑΕΙ που επιθυμούν τον αποκλεισμό τους, στα Ωδεία έμαθαν μουσική - ενώ ακόμα και στα Πανεπιστήμια διδάχτηκαν σε σημαντικό ποσοστό από αποφοίτους Ωδείων επίσης. Εμφανής ο παραλογισμός της όλης ιστορίας.
Από την άλλη μεριά, η επιτροπή του Κρατικού (του μόνου κρατικού, τονίζω) Ωδείου Θεσσαλονίκης αποφαίνεται: Βάσει προγράμματος σπουδών πρέπει το τελευταίο στάδιο αυτών να γίνει ισότιμο με Bachelor of Arts, δηλαδή Πανεπιστημιακό τίτλο. Και να απονεμηθεί μάλιστα αναδρομικώς σε όλους τους αποφοίτους του, μαζί με εκείνους του Ωδείου Αθηνών. (Όσοι τυχόν σπούδασαν αλλού, δηλαδή, απλώς ...ας πρόσεχαν). Πρόκειται και εδώ για προφανή αδικία, διότι η διαδικασία αυτή παραβλέπει ότι όλα τα Ωδεία (τυπικά) δίνουν τίτλους ίσης ακριβώς αξίας με τα δύο προαναφερθέντα, με τα ίδια προγράμματα σπουδών και εξετάσεων. Φυσικά το επίπεδο όλων δεν είναι το ίδιο, αλλά διαχωρισμός των τίτλων τους με μόνο κριτήριο την Κρατική ή επιχορηγούμενη ιδιότητα δεν μπορεί να σταθεί ούτε ηθικά ούτε νομικά.
Υπάρχει όμως και άλλη παράμετρος: Ποτέ δεν πρόκειται να δεχτούν -και δικαιολογημένα- τα Πανεπιστήμια μιά τέτοια ξαφνική "εισβολή" χιλιάδων πτυχιούχων σε ισοτιμία με τους δικούς τους αποφοίτους. Ούτε κι αυτό στέκει, ηθικά ή νομικά. Εάν επιχειρηθεί κάτι τέτοιο, το μόνο αποτέλεσμα θα είναι να ξεσπάσει πάλι ο γνωστός πόλεμος και τα πράγματα να μείνουν ως έχουν για τα επόμενα 30 χρόνια. Ευκαιρία ψάχνουν τα υπουργεία να επικαλεστούν τις εσωτερικές έριδες για να μη μπουν στον κόπο και τις δυσκολίες να αλλάξουν ο,τιδήποτε.
Η αλήθεια είναι, ως συνήθως, κάπου ενδιάμεσα: Τα Πανεπιστήμια είναι κατά κύριο λόγο θεωρητικής κατευθύνσως, ενώ τα Ωδεία κατά κύριο λόγο και κατ' ουσίαν Τεχνικές Σχολές. Φυσικά, υπάρχουν Τμήματα Μουσικών Σπουδών στα ΑΕΙ που έχουν καθηγητές και στα όργανα (σε μεγάλο ποσοστό, αναπόφευκτα, αποφοίτους Ωδείων...) - όπως υπάρχουν και Ωδεία με εξαιρετικούς καθηγητές θεωρητικών. Αλλά κατά βάση οι κατευθύνσεις τους είναι αυτές - και είναι διαφορετικές. Επομένως, η απάντηση βρίσκεται όχι στην ισοτιμία αλλά στην ορθή κατανομή των ρόλων. Σ' αυτό μπορεί να συμβάλει η αναγνώριση των Ωδειακών τίτλων ως ισότιμων με των ΤΕΙ (ΤΕ). Ο σχετικός διαχωρισμός ισχύει ήδη για το υπουργείο Παιδείας και επιτρέπει, σε πρώτη φάση τουλάχιστον, να προστατευθούν τα επαγγελματικά δικαιώματα όλων και να συνυπάρξουν ομαλά στους εργασιακούς χώρους, όπως ήδη άλλωστε συμβαίνει στο χώρο των Μουσικών Σχολείων.
Η ουσιαστική και πλήρης ισοτιμία των τίτλων, και μάλιστα στο διεθνές επίπεδο, είναι μιά συζήτηση που εκ των πραγμάτων είναι και θα παραμείνει ανοιχτή. Μέσα στην ομαλή συνύπαρξη όλων των συναδέλφων, όμως, μπορεί να αναζητηθούν οι δυνατότητες αναβάθμισης - για παράδειγμα, στο θέμα της παιδαγωγικής επάρκειας ή της γενικής κατάρτισης - σε επίπεδο ΠΕ για όποιον το επιθυμεί, με τρόπο και κριτήρια που θα θέσουν τα ίδια τα ΑΕΙ. Τα οποία, επιπλέον, ευχής έργον θα ήταν να εξελιχθούν (επιτέλους) σε Μουσικές Ακαδημίες, οπότε θα είναι πια καιρός τα Ωδεία να διαβαθμιστούν σε προπαρασκευαστική τους βαθμίδα (και να πάψουν να χορηγούν τίτλους, παρά μόνο πιστοποιητικά σπουδών). Το πώς θα γίνει αυτό και με ποιές προδιαγραφές είναι μιά άλλη μεγάλη συζήτηση και ευελπιστώ να προσέλθουν σ' αυτήν ΑΕΙ και Πολιτεία με πραγματική διάθεση ουσιαστικής αναβάθμισης και όχι ...απλής ονοματοδοσίας. Επισημαίνω απλώς την ανάγκη, ήδη από τώρα, του απεγκλωβισμού της διαδικασίας εισαγωγής στις Ανώτατες Μουσικές σχολές από την ασφυξία των Πανελληνίων εξετάσεων, όπως ήδη ισχύει για την Σχολή Καλών Τεχνών, ώστε να αρθούν τα σημερινά εμπόδια που αφορούν είτε την ηλικία είτε την εκπαιδευτική προέλευση του προς εισαγωγή υποψηφίου.
Όσον αφορά τα Ωδεία, το μεγάλο ζητούμενο παραμένει να εκσυγχρονιστούν να επεκταθούν σε τομείς σήμερα "μη αναγνωρισμένους" και να κατοχυρωθούν τα προγράμματα σπουδών τους, να στελεχώνονται αξιοκρατικά και να ελέγχονται σοβαρά - εξού και το παμπαλαιο, πάγιο αίτημα της υπαγωγής τους στο υπουργείο Παιδείας. Αλλά και τα άλλα εκπαιδευτήρια, Σχολεία (Μουσικά και Γενικά) και Πανεπιστήμια έχουν ανάλογες ανάγκες. Η Πολιτεία υποχρεούται να τις καλύψει, ώστε όλα μαζί, σε μιά ενιαία διάρθρωση, να συνεισφέρουν από κοινού στη μουσική παιδεία των παιδιών και των νέων, με την αποδεδειγμένη ευεργετική επίδραση που αυτή έχει στη νοημοσύνη και την ψυχοσύνθεσή τους. Έχουμε ως χώρα ανάγκη περισσότερο από ποτέ την διατήρηση και διάδοση του πολιτισμού...
Νίκος Παναγιωτίδης
http://panagiotidistar.wordpress.com/
Απρίλιος 2016
Τεχνική επιμέλεια σελίδας Κώστας Γρηγορέας
(Η επιμέλεια του κειμένου είναι ευθύνη του αρθρογράφου)
