[προτάσεις]
TESTAMENT
Ο καινούργιος solo δίσκος του Keith Jarrett
Εισαγωγή
Έχουμε αναφερθεί και παλαιότερα στον Keith Jarrett, αυτή τη φορά όμως η αφορμή είναι πρώτον η έκδοση του τριπλού CD από τις solo συναυλίες που πραγματοποίησε πέρυσι στο Παρίσι (26 Νοεμβρίου 2008) και στο Λονδίνο (1 Δεκεμβρίου 2008) και δεύτερον η εμπειρία και οι εντυπώσεις που αποκόμισα βλέποντας τον Jarrett από «κοντά», καθώς είχα την τύχη να βρίσκομαι στη συναυλία του Λονδίνου. Αντί δικού μου προλόγου αντιγράφω – μεταφράζοντας κάπως ελεύθερα - από την κριτική του John Kelman στο http://www.allaboutjazz.com/ την καταληκτική του φράση: «…ίσως να μην μάθουμε ποτέ γιατί ο Jarrett συνεχίζει να βγάζει δίσκους από τις συναυλίες του, αλλά όσο συνεχίζει να μας χαρίζει μουσική τέτοιου επιπέδου, ίσως είναι μια ερώτηση που τελικά δεν χρειάζεται να απαντηθεί.»
Ο δίσκος
Το πρώτο που κάνει εντύπωση στον καινούργιο δίσκο του Jarrett είναι o «βαρύς» τίτλος: Testament (μαρτυρία, διαθήκη). Σαν να έχουν αυτές οι δυο συναυλίες μια ιδιαίτερη βαρύτητα και μια συγγένεια βέβαια για να εκδίδονται μαζί. Διαβάζοντας το κείμενο που συνοδεύει τα CD ανακαλύπτει κανείς – για πρώτη φορά ίσως – έναν Jarrett αποκαλυπτικό, που γράφει σε τόνο πολύ προσωπικό για τον πρόσφατο χωρισμό με τη γυναίκα του δίνοντας έμφαση στην συναισθηματική φόρτιση της στιγμής, στην εσωτερική ένταση που κρύβεται πίσω από τις δυο αυτές εμφανίσεις.
O Jarrett, όπως φαίνεται και από την πρόσφατη solo δισκογραφία του (“Radiance” και “The Carnegie Hall Concert”), έχει εγκαταλείψει τους μεγάλους σε διάρκεια αυτοσχεδιασμούς κι επιδίδεται σε μικρούς αυτοσχεδιαστικούς ακροβατισμούς, σε σύντομες ηχητικές περιπέτειες, αντλώντας υλικό από όλη την μουσική που κατά καιρούς έχει υπηρετήσει. Αντλώντας άλλοτε από την κλασική του παιδεία, άλλοτε από την μακρόχρονη θητεία στην jazz και το bebop, άλλοτε από το gospel, την free κι άλλοτε από την ίδια του την μουσική, έτσι όπως έχει διαμορφωθεί όλα αυτά τα χρόνια. Το ίδιο πράττει και στο “Testament”, στο πρώτο CD που είναι από την συναυλία στο Παρίσι, έχουμε οχτώ κομμάτια-αυτοσχεδιασμούς και στα υπόλοιπα δυο CD από το Λονδίνο συνολικά δώδεκα. Ο ίδιος γράφοντας για την επιλογή των σύντομων κομματιών τονίζει αφενός το πόσο εξαντλητικό ήταν για τον ίδιο οι μεγάλοι σε διάρκεια αυτοσχεδιασμοί (ειδικά μετά την γνωστή περιπέτεια της υγείας του) και αφετέρου την ανάγκη του να επαναδιαπραγματευθεί τις συναυλίες αυτές, την δημιουργική ανάγκη να αλλάξει τον τρόπο παιξίματός του..jpg)
Είχα την τύχη να είμαι εκεί
Δευτέρα 1 Δεκεμβρίου πρωί. Μόλις σήμερα βγήκε ήλιος. Συνεχίζει να κάνει πολύ κρύο μόνο που έχει έναν υπέροχο ήλιο. Ευκαιρία για βόλτα στο ποτάμι και για μια επίσκεψη αργότερα, στη έκθεση του Francis Bacon στην Tate. Λίγο μετά αρχίζουμε περπατώντας να κατευθυνόμαστε προς το Royal Festival Hall. Μπαίνοντας μέσα στην αίθουσα η ατμόσφαιρα είναι σχεδόν μαγική. Η πρώτη σόλο συναυλία του Keith Jarrett στο Λονδίνο μετά από 18 ολόκληρα χρόνια είναι γεγονός. Έχοντας την εμπειρία του «από κοντά» διέκρινα βασικές διαφορές μεταξύ του live και της ηχογράφησης.
Η πρώτη είναι η ένταση της μουσικής και της φωνής του Jarrett. Ο φυσικός ήχος του πιάνου μέσα στον χώρο είναι πολύ πιο χαμηλός από την ένταση του στερεοφωνικού μας και οι γνωστές κραυγές του Jarrett, χωρίς την ενίσχυση των μικροφώνων της ηχογράφησης, ακούγονται τόσο πολύ ενταγμένες μέσα στη μουσική. Όλο αυτό σου δίνει την εντύπωση ότι η μουσική είναι εύθραυστη και ανά πάσα στιγμή μπορεί να συμβεί κάτι που θα την διακόψει.
Επίσης, είναι έντονη η αίσθηση ότι δεν είσαι ακριβώς σε συναυλία με την έννοια που όλοι γνωρίζουμε αλλά μάρτυρας σε μια τελετή όπου ο μουσικός είναι «ο μάγος της φυλής» και το κοινό καρφωμένο πάνω του να προσπαθεί να συντονίσει την αναπνοή του με τη μουσική. Οι θεατές που έχουν έρθει είναι «πιστοί». Χαρακτηριστικό, ο θεατής που φώναξε όταν ο Jarrett βγήκε επί σκηνής “We love you love Keith” για να εισπράξει την απάντηση “It’ s nice to be loved”. Και δεν θα σταθώ στη στιγμή που κάποιοι έβηξαν και ενόχλησαν τον Jarrett, ούτε στη στιγμή που ενώ όλοι ξέραμε ότι απαγορεύονται οι φωτογραφίες κι ότι Jarrett είναι πολύ αυστηρός με αυτό κάποιος επιχείρησε να τον φωτογραφήσει κι εκείνος τον είδε. Θα σταθώ στη στιγμή, μετά από κάποιο από τα encores, που ο Jarrett ευχαρίστησε από το μικρόφωνο με έναν τρόπο ειλικρινή και ταπεινό το κοινό που τον υποστηρίζει όλα αυτά τα χρόνια.
Τέλος, ένιωθα σε όλη τη διάρκεια της συναυλίας ότι μουσικά η όλη διαδικασία, η δημιουργία, η ίδια η μουσική κρέμεται από μια πολύ πολύ λεπτή κλωστή.
Παρένθεση: στην συναυλία του Λονδίνου ο Keith Jarrett στα encores έπαιξε ένα εξαιρετικό “Over the rainbow” κι ένα υπέροχο “My song” τα οποία για κάποιο λόγο δεν συμπεριλαμβάνονται στο CD.
.jpg)
Το πρόγραμμα της συναυλίας
Η αίθουσα λίγα λεπτά μετά τη συναυλία
Επίλογος
Επιστρέφοντας, ένιωθα ότι υπήρξα μάρτυρας μιας σπάνιας και μοναδικής συναυλίας. Λίγο μετά την επιστροφή μου από το Λονδίνο, διαβάζω στο Downbeat ότι ο Keith Jarrett ψηφίσθηκε από τους αναγνώστες ως ο μουσικός της χρονιάς, για πρώτη φορά στην μακρόχρονη καριέρα του. Είδηση που ήρθε να μου επιβεβαιώσει αυτό που είχα νιώσει λίγες μέρες πρίν.
Σχεδόν ένα χρόνο μετά, ακούγοντας την ηχογράφηση της συναυλίας αυτής και παραλλάσοντας το (χιουμοριστικά μεν λεγμένο) «ευτυχώς που έχουμε τους Γάλλους» του Woody Allen, σκέφτομαι για ακόμη μια φορά τα τελευταία χρόνια, ότι ευτυχώς που έχουμε τον Keith Jarrett.
(Το κείμενο αφιερώνεται στην Ερατώ)
Βασίλης Οδ. Τζαβάρας
13-10-09