Θέματα οργανοποίας:
1. Χρήστος Τσόνιας: χρώματα και υλικά σε μια «περίεργη» οργανοποιία
Το μικρό αγόρι μπαίνει με τη μαμά του σε ένα κατάστημα μουσικών οργάνων και ρωτάει απορημένο.
- Μαμά γιατί οι ηλεκτρικές κιθάρες έχουν χαρούμενα χρώματα ενώ οι κλασικές είναι τόσο μονότονα βαμμένες;
Η ερώτηση αυτή δεν ήταν μια «διπλωματική τρίπλα» του μικρού για να πείσει τη μαμά του να του αγοράσει μια φαντεζί ηλεκτρική κιθάρα. Στη συζήτηση που ακολούθησε μάθαμε ότι ο μικρός όχι μόνο μαθαίνει να παίζει κλασική κιθάρα αλλά την αγαπά και γνωρίζει αρκετά για τους μουσικούς του είδους αυτού. Η ερώτηση του είχε να κάνει με μια αισθητική αντίληψη η οποία συμβάδιζε με την ηλικία του και όχι με μια «μικρομέγαλη» θεώρηση της κλασικής μουσικής. Η σοβαρότητα ή μη, αντιμετώπισης της κλασικής μουσικής (όπως και κάθε είδους άλλωστε) δεν μπορεί να καθορίζεται από το φαίνεσθαι αλλά από το είναι.
Κιθάρα από ανακυκλωμένο χαρτί
Ξαναθυμήθηκα αυτή τη σκηνή βλέποντας διαδικτυακά τα μουσικά όργανα που κατασκευάζει ο ερασιτέχνης (όπως ονομάζει τον εαυτό του) Χρήστος Τσόνιας από την Κομοτηνή. Ο Χρήστος έχει ξεκινήσει πρόσφατα να κατασκευάζει μια σειρά από μουσικά όργανα χρησιμοποιώντας διάφορα «ανακυκλωμένα» υλικά όπως χαρτί, ύφασμα, δερματίνη σε διάφορες παραλλαγές και μίξεις. Χρησιμοποιεί φυσικές και τεχνητές ρητίνες και κόλλες για να σταθεροποιηθούν και να κολληθούν τα υλικά αλλά και κάποια μέρη από ξύλο. Κάθε κατασκευή είναι πρωτότυπη και μοναδική. Το αισθητικό αποτέλεσμα των μουσικών αυτών οργάνων είναι πολύ καλό. Τα υλικά που χρησιμοποιεί «χρωματίζουν» την εμφάνιση των μουσικών οργάνων με τρόπο μοναδικό. Ο ήχος τους έτσι τουλάχιστον όπως ακούγεται διαδικτυακά δεν έχει να ζηλέψει σε τίποτα από τα συμβατικά αντίστοιχα όργανα. Όπως μας είπε ο ίδιος βέβαια «ο ήχος είναι μια διαρκής αναζήτηση» για αυτό και προσπαθεί να συνεργάζεται με μουσικούς ερμηνευτές ώστε να βελτιώνει συνέχεια αυτή την τόσο βασική παράμετρο των μουσικών οργάνων. Τα μουσικά όργανα του Χρήστου δεν έρχονται να αντικαταστήσουν τα συμβατικά αλλά δίνουν μια διαφορετική διάσταση στην οργανοποιία και οπωσδήποτε προσθέτουν μια «χρωματιστή» πινελιά και μια μοναδικότητα στο instumentαrium των μουσικών οργάνων.
Βιολί 4/4 από λινάτσα
Άλλες κατασκευές του Χρήστου Τσόνια μπορείτε να δείτε εδώ: Chris Tsonias
Περισσότερε πληροφορίες μπορείτε να βρείτε αν βάλετε σε μια μηχανή αναζήτησης τις λέξεις Χρηστος Τσονιας ή Christos Tsonias
Στα παρακάτω link από το youtube μπορείτε επίσης να ακούσετε μια κλασική κιθάρα και ένα βιολί του Χρήστου.
1. http://www.youtube.com/watch?v=TFH2c48HBxc
2. http://www.youtube.com/watch?v=Rum8vLvUSjM
2. Εκδοτικές προσπάθειες σχετικές με την οργανοποιία
Το έχω δηλώσει πολλές φορές και το υποστηρίζω θερμά: κάθε έντυπη (αλλά και ηλεκτρονική[1]) δημοσίευση που αφορά την οργανοποιία μόνο πλούτο μπορεί να φέρει στη «μαγική αυτή τέχνη». Πλούτο που αφορά την καταγραφή, την ιστορία, την έρευνα αλλά και την κατασκευή per se. Η φτωχή ελληνική βιβλιογραφία περί οργανοποιίας έχει αρχίσει να εμπλουτίζεται δειλά δειλά τόσο σε πρακτικό όσο και σε ερευνητικό επίπεδο. Η διδακτορική διατριβή του μουσικολόγου Πέτρου Μουστάκα σχετικά με τα εργαστήρια οργανοποιίας μέχρι το 1940 (ελπίζουμε σύντομα να δοθεί και στην ευρύτερη δημοσιότητα), ανοίγει ένα παράθυρο στη γεμάτη σκόνη ιστορία της οργανοποιίας. Μια μικρή γεύση της έρευνας του πήραμε όσοι παραβρεθήκαμε στη διάλεξη που είχε κάνει στο πλαίσιο της έκθεσης «Κιθάρες και Μαντολίνα στη Σύγχρονη Ελλάδα» το Μάιο στο κτίριο Κωστής Παλαμάς του Πανεπιστημίου Αθηνών. Σημαντικό επίσης και το βιβλίο του Νίκου Φρονιμόπουλου με τίτλο «Ο ταμπουράς του Μακρυγιάννη και η οργανοποιία του Λεωνίδα Γαΐλα» Εκδότης: Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος. Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, Δωδώνη. Όπως μπορείτε να καταλάβετε και από τον τίτλο ο Φρονιμόπουλος εστιάζει την ιστορική αλλά και κατασκευαστική του έρευνα στον οργανοποιό Λ. Γαΐλα καταθέτοντας την άποψη του για τον ταμπουρά με αφορμή αυτόν του Μακρυγιάννη τον οποίο μάλιστα και είχε συντηρήσει.
Τέλος ο Αναστάσιος Κουμαρτζής αν και ερασιτέχνης οργανοποιός μας έχει δώσει το «Σκαφτό μπαγλαμαδάκι» αλλά και το τελευταίο του πόνημα « Αχλαδόσχημα Νυκτά Έγχορδα Μουσικά Όργανα: Σχεδίαση – Κατασκευή – Παραγωγή» από τις εκδόσεις iwrite.gr Publications.
Όλες αυτές οι δραστηριότητες σηματοδοτούν μια πορεία καταγραφής της γνώσης προς την κατεύθυνση της ελληνικής οργανοποιίας και προσθέτουν ένα λιθαράκι στον τεράστιο αυτό χώρο έρευνας. Είθε να υπάρξουν και άλλες τέτοιες προσπάθειες.
Νικόλας Τσαφταρίδης
nikotsaf@ecd.uoa.gr
(Ιούλιος 2011)
Τεχνική επιμέλεια σελίδας Κώστας Γρηγορέας
[1] Δεν υποτιμώ τις συζητήσεις, πληροφορίες άρθρα και ιδέες που κατατίθενται στα διάφορα blogs αλλα και site ελλήνων οργανοποιών. Απλώς εδώ αναφέρομαι σε ολοκληρωμένες εκδοτικές δραστηριότητες.