Θωμάς Ταμβάκος:
Δημήτρης Δραγατάκης / Επίσημη δισκογραφία 1965-2021 και αρχειακές ηχογραφήσεις 1963-2021
Γράφει η πιανίστα ‘Εφη Αγραφιώτη
Θα δώσω προσωπικό τόνο, ίσως, στο σύντομο αυτό κείμενο. Θα ήθελα να το δικαιολογήσετε, είναι εκ των ων ουκ άνευ.
Τα 40 χρόνια του Αρχείου Ελλήνων Μουσουργών Θωμά Ταμβάκου, είναι σαράντα χρόνια της γνωριμίας μου μαζί του. Με βοήθησε με τρόπο γαλαντόμο, φρόντισε για την δυνατότητα να παίξω στην Ήπειρο έργα του Δραγατάκη αλλά και πολλών άλλων συνθετών. Ανταλλάξαμε πολλές φορές θέσεις και αντιθέσεις, μοιραστήκαμε αταλάντευτα κοινές εκτιμήσεις πάνω σε βασικά και όχι μόνον βασικά θέματα της λόγιας ελληνικής μουσικής, ο καθένας από την δική του πλευρά και οπτική γωνία. Τι καλύτερο θα μπορούσαμε να δώσουμε και να πάρουμε οι άνθρωποι του χώρου αυτού; Σε κάθε περίπτωση εμείς είμαστε ικανοποιημένοι.
Έχω βαθιά εκτιμήσει και θαυμάσει τον άνθρωπο αυτό. Θυσίασε άπειρο χρόνο για μια ιδέα, μια επιθυμία, ένα όνειρο, που άλλοι το θεωρούν όνειρο ρομαντικό, άλλοι όνειρο φιλόδοξο και άλλοι υπερβατικά ελληνικό. Εγώ το λέω όνειρο, χωρίς προσδιορισμούς..
Στην έκδοση της Μουσικής Εταιρίας Αλεξανδρούπολης για τον Δημήτρη Δραγατάκη συναντιέμαι με έναν πολύ αγαπημένο άνθρωπο που δυστυχώς έφυγε είκοσι χρόνια πριν. Τον Δημήτρη Δραγατάκη τον γνώρισα όταν ακόμα ήμουν έφηβη, στο Εθνικό Ωδείο. Μετά από μια συναυλία μαθητική, η Κρινώ Καλομοίρη μας σύστησε λέγοντας του «Δημήτρη, να το τρομερό ψαχτήρι που σου έλεγα. Πάθος με τα νέα έργα! Να έρθει να σε βρει μια μέρα;». Συγκινήθηκε όταν του είπα ότι λόγω επαγγέλματος του πατέρα μου πέρασα ένα χρόνο σχεδόν στο Μικρό Περιστέρι, στη Ήπειρο , σε ένα χωριό σαν το δικό του. Διέσχισα πολλές φορές τον τραχύ και παγωμένο Άραχθο πηγαίνοντας σχολείο μια ολόκληρη χρονιά, μικρούλα τότε. Εμένα ο πατέρας μου ήταν μαραγκός , μου είπε. Η μάνα μας ήταν για όλα τα άλλα, οι ηπειρώτισσες είναι ακόμα τώρα ηρωίδες μανάδες. Δύσκολη ζωή για την εποχή της νεότητας μου. Η μουσική παράδοση με μεγάλωσε και οι γονείς με έκαναν να αντέχω. Να ‘ναι καλά ο Καλομοίρης που μεσολάβησε και πήγαμε με τον αδελφό μου στα Γιάννενα να μάθουμε βιολί χωρίς να πληρώνουμε. Κι αν σου πω σε τι βιολί μελετούσαμε, δεν θα πιστέψεις… Μέχρι να πεθάνω θα το λέω, ο Καλομοίρης μου έδωσε τη μουσική για να ζήσω. Ευτυχώς σημείωσα με το μολύβι πίσω από τη σονατίνα του αρ 1 τα λόγια του. Νομίζω ότι τον βλέπω και τον ακούω ακόμα σήμερα. Αυτό ήταν! Πήγα στο σπίτι μου ευτυχισμένη και σε λίγες μέρες είχα στα χέρια μου 3-4 έργα, τα αρχάρια του, όπως τα έλεγε, για να δει πώς θα τα προσεγγίσω, να μου δώσει οδηγίες για τη μουσική του και μετα να πάμε παρακάτω… πήγαμε παρακάτω και αυτή τη στιγμή μπορώ να υποστηρίξω ότι υπήρξε εμβληματικός άνθρωπος και υπέροχη συγκυρία για μένα.
Στις 18 Δεκ 2001 , ούσα στη Γενεύη, έμαθα τα δυσάρεστα της αναχώρησής του. Χαίρομαι που το έργο του και η ανθρώπινη αύρα του ζει, αναδημιουργεί και διαμορφώνει. Ο Δραγατάκης δεν ξεχάστηκε, ευτυχώς. Πολλοί ακόμα αξιόλογοι δημιουργοί μουσικοί δεν τα κατάφεραν.
Κοιτάζοντας με πρώτη ματιά το βιβλίο που προκάλεσε το κείμενο αυτό, συναντώ τη διαδρομή των νιάτων μου. Βλέπω φωτογραφίες για πρώτη φορά που απεικονίζουν σεβαστούς μουσικούς και φίλους, ανθρώπους που βοήθησαν με το δικό τους παράδειγμα να πάρουμε θάρρος εμείς οι τότε νέοι. Την Αργυρώ Μεταξά, τον Τάτση Αποστολίδη, τον Θόδωρο Αντωνίου, τον Αντώνη Κοντογεωργίου, τον Βαγγέλη Ασημακόπουλο και τη Λίζα Ζώη, τον Αργύρη Κουνάδη, την Πόπη Ευστρατιάδη, τον Σπύρο και την Χαρά Τομπρα. Ενδεικτικές οι αναφορές αυτές, ατομικό το κριτήριο, με αγγίζουν, μου θυμίζουν πολλά και τους ευγνωμονώ.
Στο βιβλίο του, ο Θωμάς Ταμβάκος έχει τόσο πλήρεις αναφορές που δεν θα βρείτε καμία παράλειψη.
Η νεότερη από την δική μου γενιά στήριξε καλά την εργογραφία του, ίσως η μεθεπόμενη να έκανε λίγο πίσω. Πόσα όμως έργα να παίξεις και πού σε έναν τόπο που στέλνει στην ανώνυμη πλευρά του χρόνου όσους θα έπρεπε να κρατάει δυνατούς και αξιοποιεί την δημιουργική τους φύση; Δεν έχω απάντηση. Προσωπικά έπαιξα πολύ περισσότερες φορές έργα του εκτός Ελλάδας, πάντα σε μικρές συναυλίες και με ανάμειξη έργων τοπικών συνθετών από τον τόπο που με φιλοξενούσε. Αυτό όμως δεν απαντάει στην παθογένεια που συνεχίζει να υπάρχει στον τόπο μας. Παίξε τον ΑΑΕΕΚ αλλά όχι τον Μητρόπουλο, όπως έλεγε ο Γιάννης Ανδρέα Παπαϊωάννου κάνοντας πικρό χιούμορ.
Ένα μεγάλο ευχαριστώ για το σύνολο των πεισματικών προσπαθειών του, στον Θωμά Ταμβάκο. Καλό θα ήταν να έρθουν οι σπουδαστές των ωδείων με τέτοιου είδους … σχολαστικά βιβλία. Είναι η στιγμή. Οι φοιτητές των τμημάτων μουσικών σπουδών πότε θα ερεθίσουν την σκέψη και θα σκαλίσουν τα βήματα της σταδιοδρομίας τους; πατώντας στα ήδη αρκετά καλο-ζωντανεμένα αρχεία της μουσικής μας ιστορίας θα πάρουν άφθονες ιδέες. Κάποιοι εργάστηκαν σκύβοντας πάνω σε ντοκουμέντα για να πάμε εμείς πιο πέρα και οι νέοι ακόμα πιο πέρα από εμάς, που προσπαθούσαμε για την τιμή των όπλων, όταν ακόμα ο δρόμος ήταν κακοτράχαλος και ανηφορικός. Όλα αυτά τα βιβλία, αδιακρίτως ειδικού ή γενικού περιεχομένου, είναι βέβαιο, ότι μας φέρνουν σε επαφή και επικοινωνία με την πλευρά εκείνη του «μουσικού γεγονότος» που χωρίς να το γνωρίσεις καλά, περπατάς στα σύννεφα.
Έφη Αγραφιώτη
effie.tar@gmail.com
Μουσικoπαιδαγωγός, σολίστ πιάνου, μουσικογράφος & συγγραφέας
Τεχνική επιμέλεια σελίδας Κώστας Γρηγορέας
(Η επιμέλεια του κειμένου είναι ευθύνη του αρθρογράφου
