ΘΩΜΑΣ ΤΑΜΒΑΚΟΣ: ΝΙΚΟΣ ΣΚΑΛΚΩΤΑΣ, ΕΠΙΣΗΜΗ ΔΙΣΚΟΓΡΑΦΙΑ (Της Έφης Αγραφιώτη)

ΘΩΜΑΣ ΤΑΜΒΑΚΟΣ

ΝΙΚΟΣ ΣΚΑΛΚΩΤΑΣ, ΕΠΙΣΗΜΗ ΔΙΣΚΟΓΡΑΦΙΑ

Συμβολή για τα 70 χρόνια της εκδημίας του

Πόσο κόπο και πόση πίεση μπορεί να προκαλεί μια προσπάθεια σαν αυτή;
Είναι η πρώτη φορά, πιθανότατα, που επιχειρείται καταγραφή της δισκογραφίας του Νίκου Σκαλκώτα, άρα πενιχρή η βοήθεια μιας βιβλιογραφίας. Ο αναγνώστης του βιβλίου του Θωμά Ταμβάκου για την διαδρομή από το 1929 μέχρι τώρα, έχει σαφή εικόνα για δίσκους γραμμοφώνου, επαφής ή βινυλίου, ακτίνας, οπτικούς και κασέτες αλλά και για 14 ψηφιακές εκδόσεις, στο σύνολο δηλαδή για 210 εκδόσεις δίσκων.
Η δισκογραφία του Σκαλκώτα φωτίζεται και σε πολλά σημεία εμπλουτίζεται με μια απλή, ουσιαστική καταγραφή λεπτομερειών Δεν πρόκειται γι’ αυτό που αποκαλούμε συνήθως μουσικολογική εργασία. Είναι όμως έρευνα με όλη τη σημασία της λέξης!

Το βιβλίο έχει 250 ενδιαφέρουσες σελίδες οι οποίες, επιπλέον, συνοδεύονται από φωτογραφίες άξιες να παραπέμψουν στην ποιότητα των μουσικών που ερμηνεύουν, αλλά ακόμα και στην πορεία της αισθητικής των εξωφύλλων.
Η πρώτη έκπληξη είναι βέβαια να διαπιστώνεις ότι όταν εμείς αγνοούσαμε ή υποτιμούσαμε το Νίκο Σκαλκώτα, στη γη ολόκληρη έπαιζαν και δισκογραφούσαν τη μουσική του.

Ο Θωμάς Ταμβάκος είναι μουσικογράφος και ερευνητής, δεν είναι ο ίδιος μουσικός, αν και έχει πολλές και αξιόλογης ποιότητας μουσικές γνώσεις. Μακάρι όλοι οι πέριξ της μουσικής να υπηρετούσαν με τέτοια αφοσίωση την μουσική! Τιμά τη μουσική μας ιστορία και με έναν άλλο τρόπο: με το να λέει λίγα λόγια πάντα θετικά και με το να εκτίθεται μόνον με τα έργα του, που έτσι κι αλλιώς επιδέχονται πολυσήμαντη προσέγγιση. Τον βοηθάει ο χαρακτήρας του αλλά και η επαγγελματική πολυετής εμπειρία του, σε έναν χώρο που απαιτεί μεγάλη υπευθυνότητα και συστηματική προσέγγιση της λεπτομέρειας, την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας. Εργαζόταν μέχρι πρότινος ως προϊστάμενος ηλεκτρονικός-μηχανικός Συστημάτων Αεροναυτιλίας. Έμαθε να είναι πρακτικός, ορθολογιστής, ακάματος, αναζητώντας την πιο χρήσιμη λεπτομέρεια. Το χρειαζόμαστε!

Διατηρεί σαράντα χρόνια τώρα, τις ιδιότητες του χαρακτήρα του αναλλοίωτες, ίσως μάλιστα να τις εξασκεί στο διάβα αυτό. Πεισματάρης, ρεαλιστής και συγχρόνως ρομαντικός, ήθελε να συγκεντρώσει έργα άγνωστα μουσουργών της Ελλάδας, για να ερευνηθούν τα έργα τους, να ταυτοποιηθούν όσο γίνεται περισσότεροι συνθέτες, να ακουστούν τα έργα τους, να βρουν θέματα με ειδικό ενδιαφέρον οι μουσικολόγοι και οι ιστορικοί της μουσικής κι έτσι να ακμάσει ότι εκείνη τη εποχή ήταν αδύνατον. Το κατάφερε με τεράστιες ατομικές θυσίες. Το Αρχείο Ελλήνων Μουσουργών Θωμά Ταμβάκου (Α.Ε.Μ.Θ.Τ.), που έστησε το 1980 ψάχνοντας στον κόσμο ολόκληρο λιθαράκι-λιθαράκι την ελληνική παρουσία στο χώρο της μουσουργίας, φιλοξενεί πλέον αναρίθμητους θησαυρούς. Σχεδόν 3000 ενημερωτικά κείμενα έχουν γραφτεί από τον ίδιο προκειμένου να συστηθούν σε μας περισσότεροι από 4700 συνθέτες, ελληνικής καταγωγής από την διασπορά και εντόπιοι.

Τον ευχαριστώ για την ενθάρρυνση του στις προσπάθειές μου, για την διευκόλυνση που το αρχείο μου προσέφερε στην εύρεση έργων που αναζητούσα, χαίρομαι που τον γνώρισα τότε που έβαζε την πρώτη πετρούλα για να χτίσει το όνειρό του για τη δημιουργία αρχείου, υποκλίνομαι στην προσφορά του, αλλά επίσης υποκλίνομαι στη διαρκή θετική του εγρήγορση. Το «ευχαριστώ» όμως, θα ήθελα να φτάσει εξ ονόματος όλων όσοι προσπάθησαν, έπαιξαν, μελέτησαν, δισκογράφησαν έργα του Νίκου Σκαλκώτα μέχρι σήμερα. Ποτέ δεν ήταν αυτονόητες και εύκολα αποδεκτές τέτοιες αποφάσεις, τέτοιες επιλογές ρεπερτορίου, μέχρι τώρα.

Θα αναζητήσετε το βιβλίο από το βιβλιοπωλείο ΙΑΝΟΣ στην Αθήνα και στην Θεσσαλονίκη), και από τους μουσικούς οίκους ΠΑΠΑΓΡΗΓΟΡΙΟΥ-ΝΑΚΑΣ και ΟΡΦΕΑΣ (Νικολαΐδης) στην Αθήνα. Η έκδοση του πραγματοποιήθηκε με την στήριξη της Μουσικής Εταιρείας Αλεξανδρούπολης (όπως και το προηγηθέν αντίστοιχο, που αφορούσε την επίσημη δισκογραφία του Σπ. Σαμάρα, αυτό εξεδόθη το 2017). Θα ακολουθήσουν όμως κι άλλες παρεμφερείς εκδόσεις, τις οποίες ο ίδιος ο Θωμάς Ταμβάκος ανακοίνωσε:
1. "Μουσουργοί της Μακεδονίας" (λεύκωμα 700 σελίδων των Κωνστάντζου-Ταμβάκου-Τρικούπη. Επικείμενη έκδοση: 2020).
2. "Ιαννης Ξενάκης. Προσωπικά Δισκογραφήματα (1966-2021)". Επικείμενη έκδοση: αρχές 2021
3. "Μανώλης Καλομοίρης. Επίσημη Δισκογραφία (1925-2022)". Επικείμενη έκδοση: αρχές 2022

To finale του σύντομου αυτού κειμένου, μας μεταφέρει σε μια ηχητική ατμόσφαιρα γνωστή στον Θωμά Ταμβάκο. Σε ακούσματα ηπειρώτικα, σαν αυτά που γνώρισε παιδί, μεγαλώνοντας στα Γιάννενα.
Οι δισκογραφήσεις έργων του Νίκου Σκαλκώτα από τον Δημήτρη Μητρόπουλο φιλοξενούνται ασφαλώς, όπως όλες οι άλλες, στο βιβλίο.