ΤΙ ΔΕΝ ΗΤΑΝ ΤΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΣΤΙΣ ΑΡΧΑΝΕΣ;
Στις 21 Ιουλίου 2013 ολοκληρώθηκε το 1ο σεμινάριο κιθάρας στις Αρχάνες. Σαν τον καλό παλιό χειροτέχνη φωτογράφο, που πρώτα στήνει το αρνητικό του για να δει τι είδος εκτύπωσης τελικά θα διαλέξει, φτιάχνω εδώ το σκίτσο των πραγμάτων που το σεμινάριο δεν ήταν, μήπως και κάποια στιγμή καταλάβω κι εγώ και όλη η ομάδα μας τι ακριβώς ήταν. Κάθε βοήθεια εδώ, κρίνεται επιθυμητή. Οι λίγες μέρες που μας χωρίζουν απ’ την “ολοκλήρωσή του” δεν βοήθησαν στην αποκρυπτογράφηση αυτού του πραγματικού γρίφου.
Δική μου αρχική πρόθεση ήταν να προτείνω μια αποδόμηση αυτού που λέγεται “μάθημα μουσικής” γενικότερα και να ζητήσω από μια ομάδα ανθρώπων που εκτιμώ να σκύψουμε πάνω απ’ τα ερείπια των δομικών υλικών για να δοκιμάσουμε μια επανασύνθεση, κι ας ήταν ένα τέρας αταίριαστο αυτό που τότε θα βλέπαμε μπροστά στα μάτια μας. Ήταν πάντως ανάγκη μου να βάλω στο κέντρο του μικροσκόπιου αυτό που για τόσα χρόνια απασχολεί κι εμένα και μια σειρά από ανθρώπους γύρω μου που μου μοιάζουν. Αυτήν την ομάδα λέω σήμερα οικογένεια, κι ας μην ξέρω να πω τα ονόματά τους ένα-ένα. Αύριο μπορεί.
Πρώτα-πρώτα λοιπόν, και αυτονόητα, αυτό το σεμινάριο κιθάρας δεν ήταν σεμινάριο κιθάρας. Και επειδή δεν αφορούσε μόνο κιθαριστές, και κυρίως επειδή σε τίποτα δεν θύμιζε ένα τέτοιο. Ένα σεμινάριο προϋποθέτει, ζητά, φωνάζει την ανάγκη ενός ανθρώπου που “ξέρει” και που “από καθέδρας” πυροβολεί με τις γνώσεις του τους “μαθητές”. Έλα όμως που στη βάση αυτών των συναντήσεων ήταν η αποδόμηση και αυτής της ίδιας της έννοιας του δάσκαλου! Μιλώντας για “μαθητεία” ένα απ’ τα πράγματα που θα πρέπει να ξαναμπεί στο στόχαστρο είναι η εγκυρότητα της σημασίας του δάσκαλου, και αυτό ήταν απ’ τα πρώτα πράγματα που με απασχόλησαν στο πρώτο σεμινάριο στο Athenaeum, που ήταν η μήτρα των Αρχανών: Ο Θάνατος του δασκάλου. Γιατί μιλώντας για Μουσική, για την κορωνίδα της ατομικής αντίληψης για τον κόσμο, πώς να ακρωτηριάσεις αυτήν την μοναδικότητα της πρόσληψης που λέγεται ακρόαση, βάζοντάς την στο συνεργείο του αναλυτή;
Όχι, εδώ μιλάμε για μια da capo πορεία, από μηδενική βάση, και αυτή η βάση θα περιέχει στο μέλλον μόνο την πρωτόγονη προίκα μας. Κι αυτός ήταν ο λόγος που, πηγαίνοντας στις Αρχάνες, η πρώτη μας έγνοια ήταν το πώς να “μάθουμε” από αυτά που ο τόπος είχε να μας διδάξει. Να σταθούμε στις πλατείες, να δούμε τους ανθρώπους στα μάτια, να τους μιλήσουμε, να ακούσουμε τα δικά τους τραγούδια, να πιούμε τη δική τους ρακή και να αισθανθούμε συγχωριανοί. Δύσκολα πράγματα δηλαδή, γιατί ο δικός μας αυτοματισμός πρόσληψης του κόσμου και της μουσικής του ξεκινά από μια κακώς εννοούμενη “μαθητεία στα μεγάλα έργα”, που το πρώτο πράγμα που κάνει -με τον τρόπο που κατά κανόνα γίνεται στα ωδεία και στις ακαδημίες- είναι να μας αποξενώνει απ’ την πηγή της συγκίνησης. Και εδώ η συγκίνηση ισχυρίζομαι πως πρέπει να περνά όχι απλά απ’ την κατανόηση του επιτεύγματος και τον συνακόλουθο θαυμασμό προς τον δεξιοτέχνη συνθέτη ή εκτελεστή, αλλά κυρίως απ’ την αίσθηση συγγένειας με κάτι βαθύτερο και άγνωστο που η μουσική που ακούμε κρύβει και που έμμεσα μας προτείνει.
Αυτήν την ευλογία οι περισσότεροι από μας τη χάσαμε μέσα στον χρόνο της μαθητείας, κι όμως αυτήν την ευλογία την κρατά με τον πιο αυτονόητο τρόπο στα χέρια του κάθε άνθρωπος του χωριού που μπορεί ακόμα να χορεύει στους ήχους μιας λύρας και να τραγουδά μια μαντινάδα με τη συνοδεία ενός μαντολίνου ή ενός λαγούτου. Γιατί αν ζεις μέσα σε μια ομιλούσα φύση όπως είναι αυτή των Αρχανών, οι αντιστάσεις σου σταδιακά αποσύρονται, όσο μεγάλες κι αν είναι αυτές, για να αφήσουν τόπο στην αμεσότητα της συγκίνησης. Εδώ η εικόνα του κυρ-Αλέξανδρου, του Παπαδιαμάντη, που πίνει το κόκκινο κρασάκι του (όπως μας πληροφόρησε η φίλη μου η Λίλυ Δάκα) στο μπακάλικο της Δεξαμενής στην Αθήνα, την ίδια ώρα που τον βράβευαν, είναι μια εικόνα που θα δεσπόζει. Γιατί ο κυρ-Αλέξανδρος με αυτήν του την “απόσυρση” διεκδικεί το αυτονόητο: Τον αυτοπροσδιορισμό. Δεν είναι το βραβείο που τον προσδιορίζει, αλλά η υγιής σχέση της πένας του με τα υπόλοιπα ομιλούντα πράγματα της καθημερινότητάς του, και κάποια απ’ αυτά ήταν το κόκκινο κρασί και οι ελάχιστοι φίλοι. Μα τότε, πού κρύβεται η επικοινωνιακή ροή του έργου προς τον αποδέκτη του; Απαντώ: Στο κατ’ ιδίαν. Και να εδώ που φαίνεται γιατί δεν μπορεί να αποτιμηθεί η σημασία ενός σεμιναρίου δημόσια, πολύ δε περισσότερο με τους τρέχοντες ποσοτικής φύσης όρους που συνήθως μας βομβαρδίζουν οι βάρβαροι.
Και εδώ πάμε στο δεύτερο πράγμα που “δεν ήταν” το σεμινάριο στις Αρχάνες: Ποσοτικά εντυπωσιακό. Το σεμινάριο αυτό είχε Δώδεκα μόνιμες συμμετοχές, όσοι και οι Απόστολοι. Να είναι μέσα στην τυχαιότητα που δουλεύουν αυτές οι καταγραφές ή μήπως κάτι βαθύτερο μέσα μας κινεί τα νήματα και της ίδιας της Τύχης εδώ; Οι φίλοι που το αγκάλιασαν στην πορεία μπορούν σήμερα να θεωρηθούν ισαπόστολοι, αλλά ο βασικός πυρήνας Του ήταν αυτός ο ιερός ακόμα αριθμός.
Και να που βγαίνει το επόμενο “τι δεν ήταν”: Πυραμιδωτά δομημένο. Εδώ δεν μιλάμε για μια πλατιά βάση που πάνω της στηρίζονται μικρότερης περιμέτρου άλλες, με κυρίαρχο σκοπό να καταλήξουν στη μία και μοναδική κορυφή του δεσπόζοντος αρχηγού-δασκάλου. Εδώ μιλάμε για έναν “κύκλο” που ανατροφοδοτεί κάθε σημείο του με τον τρόπο που έλεγε κι ο Κορνάρος στην έναρξη του “Ερωτόκριτου”:
“Του κύκλου τα γυρίσματα, που αναβοκατεβαίνουν/ και του τροχού, που ώρες ψηλά κι ώρες στα βάθη πηαίνουν/ με του καιρού τα αλλάματα, που αναπαημό δεν έχουν/ μα στο καλό κι εις το κακό περιπατούν και τρέχουν…”
Εδώ ο δάσκαλος αφομοιώνεται μέσα σε μια αυτονόητη κυκλική ροή της ζωής, που περιέχει το μέλλον όλων μας. Αν αυτή τη στιγμή βρίσκεται στην κορυφή αυτής της κυκλικής ροής, αυτό είναι πάντως μια σύμπτωση των στοιχείων αυτού του χρόνου. Την επόμενη στιγμή θα είναι στο πιο κάτω σημείο της κυκλικής κίνησης, κι αυτή η αποδοχή της δικαιοσύνης της ζωής είναι απ’ τα πρώτα πράγματα που θα έπρεπε να μάθουμε εδώ στις Αρχάνες.
Κι εδώ έρχομαι στο επόμενο “τι δεν ήταν”: Αποδεκτό απ’ τους ντόπιους. Ένας “κακός” εκπρόσωπος της εκεί κοινωνίας, αλλοτριωμένος απ’ την επαφή του με τους πανεπιστημιακούς κύκλους και ασφαλώς κακά πληροφορημένος τόσο για το σεμινάριό μας όσο και για τον τόπο που μας φιλοξενούσε, τόλμησε να εκστομίσει κάποια στιγμή το βαρβαρικόν: “Αυτά τα πράγματα δεν έχουν καμιά σχέση με τις Αρχάνες!” Το είπε χωρίς να ξέρει τίποτε για μας, άρα του το συγχωρούμε όπως θα συγχωρούσαμε ένα παιδί που μιλά απ’ την πλευρά της αφέλειας κι όχι του βάθους του. Κι όμως ναι, το σεμινάριο τυπικά δεν ήταν αποδεκτό απ’ τους ντόπιους, γιατί δεν το γνώρισαν. Άρα αυτό το στοιχείο θα το μετονομάσω σε ένα άλλο “τι δεν ήταν”: “Επικοινωνιακά επαγγελματικό”. Που θα πει, δεν γεμίσαμε κάθε κενό χώρο του χωριού, του Ηράκλειου, και της Κρήτης όλης με τις ανακοινώσεις μας, και δεν γεμίσαμε κάθε διαθέσιμο χώρο και χρόνο των τοπικών ΜΜΕ με τις αναγγελίες των πράξεών μας. Κινηθήκαμε με μια απλή σελίδα ομάδας στο facebook, κι αυτή ήταν η μόνη μας παραχώρηση προς τον διάολο των μέσων.
Όμως οι ντόπιοι έμαθαν πως κάτι περίεργο συνέβαινε εκεί, στο παλιό τους σχολείο, που διαχέονταν στις πλατείες απρόσμενα και απρόβλεπτα κι από μας τους ίδιους, γιατί αποφασίσαμε να κινηθούμε αυτοσχεδιάζοντας στο επικοινωνιακό κομμάτι. Βγήκαμε στις πλατείες και παίξαμε, και τραγουδήσαμε, και προσκαλέσαμε όχι τον δήμαρχο ας πούμε και τις αρχές τους χωριού, μα τα μικρά παιδιά και τους ανθρώπους που εκείνη την ώρα έκαναν τη δουλειά τους, τον ισχυρό δηλαδή ιστό του τόπου. Αν αυτό ήταν επαρκές επικοινωνιακά είναι άγνωστο. Εκείνο που είναι σίγουρο είναι πως ήταν η πιο ηθική πράξη που θα μπορούσαμε να διαλέξουμε. Έτσι η τελική μας συναυλία ήταν ακόμα μια συναυλία, συγκινητική και παράξενη, χωρίς τις τρέχουσες φιλοφρονήσεις προς το κοινό της, αφού την κάναμε σαν μια παράταξη στιγμών μας που τις αφήναμε ανοιχτές και φιλόξενες προς κάθε ενδιαφερόμενο. Όχι, εμείς δεν είχαμε υποκλίσεις, εκτός κι αν κάτι με λίγο χιούμορ αναδυόταν απ’ την αμήχανη στάση κάποιων σωμάτων στο τέλος.
Και να το επόμενο “τι δεν ήταν”: Η τελική μας συναυλία δεν ήταν η κορωνίδα των επιτευγμάτων μας. Ήταν μια ακόμα στιγμή, μια χαμηλόφωνη γιορτή ενσωματωμένη στη ροή των εκεί ημερών μας. Κατεβήκαμε απ’ τις ταράτσες και απ’ τις πλατείες και παίξαμε στην αίθουσα εκδηλώσεων ενός σχολείου που ακόμα αντηχεί στον ήχο του κουδουνιού για το διάλειμμα κάτω απ’ τον Γιούχτα. Όλα τα ενδιάμεσα της ιστορικής διαδρομής αυτής της αίθουσας μας ήταν αδιάφορα, αφού εμείς θελήσαμε τη βασική μας σχέση με τον χώρο κι όχι την αλλοτριωμένη.
Και μιλώντας για “συναυλία-ολοκλήρωση” του σεμιναρίου, να κι ένα άλλο “τι δεν ήταν”: Απονομή βραβείων και βεβαιώσεων συμμετοχής. Οι συμμετέχοντες, αλλεργικοί όπως κάθε σοβαρός άνθρωπος στα βραβεία που προτείνουν τον ετεροπροσδιορισμό σαν όχημα υποτέλειας -και να εδώ η σημασία του κυρ-Αλέξανδρου- δεν θέλησαν βεβαιώσεις συμμετοχής. Τους φτιάξαμε αντ’ αυτών ένα “Ενθύμημα Αρχανών”, που το έδινε όχι ο δάσκαλος ή ο δήμαρχος, αλλά η εφτάχρονη βαφτιστήρα του δασκάλου Μυρτώ, που ήταν εκεί και ήταν πανευτυχής. Δεν θα μπορούσα να φανταστώ καλύτερο δώρο για το τέλος.
Και μιλώντας για δήμαρχο, να πω άλλο ένα μεγάλο “τι δεν ήταν” και γι’ αυτόν: Πολιτικός με την τρέχουσα έννοια. Γιατί όταν το βράδυ της συναυλίας με τον Ross Daly στο Χουδέτσι, καθισμένοι δίπλα-δίπλα μιλούσαμε χαμηλόφωνα με θαυμασμό για τον “ήχο-χρησμό” που κατάφερνε αυτός ο Κρητικο-Ιρλανδός με την καινούργια του λύρα, αυτός ο “πολιτικός” καταλάβαινε πολύ περισσότερα από κείνα που θα περίμενες από άνθρωπο που πέρασε κάτω απ’ τον οδοστρωτήρα των κοινών: Ενθουσιάστηκε με τον τίτλο της συναυλίας μας (“Αρχάνες 2013-Ίχνος Ουτοπικής Πόλης”) και έπιασε αμέσως στον αέρα το νήμα της πρότασής μου, στους αντίποδες και συμπληρωματικά προς τον Διονυσιακό χαρακτήρα του Λαβύρινθου στο Χουδέτσι να δημιουργηθεί ο άλλος πόλος, η Απολλώνια οπτική στις Αρχάνες, κάτω απ’ τον ύπνο του θεού στον Γιούχτα. Ναι, αυτός ο δήμαρχος άκουσα πως βγήκε με υποσχέσεις όχι για δρόμους και για πλατείες, αλλά για πολιτισμό στους δρόμους και στις πλατείες. Εύχομαι να συνεχίσει έτσι.
Και μιας και φύγαμε απ’ το σχολείο, εδώ έρχεται ένα άλλο “τι δεν ήταν” του σεμιναρίου: Ενσωματωμένο σε έναν και μοναδικό χώρο. Οι συναντήσεις μας γινόταν ανάλογα με τις δικές μας ανάγκες στο σχολείο, στο ΚΑΠΗ, στο Χουδέτσι, στην Κνωσό, στο Μουσείο Καζαντζάκη, στο φαράγγι στο Αστρίτσι, στον Αφέντη Χριστό στην κορυφή του Γιούχτα, στους δρόμους και στις πλατείες. Εκ των υστέρων σκέφτομαι πως εμείς φιλοξενήσαμε τον χώρο στον κύκλο μας, κι όχι αντίστροφα. Αγκαλιάσαμε έτσι όλη την περιοχή και πήραμε απ’ αυτήν σαν καλός οικοδεσπότης ό,τι είχε να μας δώσει ο κάθε φιλοξενούμενος. Ένα κρασί ή μια μυρωδιά βασιλικού στη γλάστρα της κυρίας Ρένας.
Και να το επόμενο “τι δεν ήταν” του σεμιναρίου: φιλοξενούμενο με οικονομικούς όρους σε ξενοδοχεία με τον τρέχοντα τρόπο. Όχι, οι άνθρωποι μας άνοιξαν τα σπίτια τους και μας άφησαν όπως κάθε καλός οικοδεσπότης να φτιάξουμε μόνοι μας τον καφέ μας και να διαλέξουμε τι θα φάμε για μεσημεριανό αν θέλαμε. Και σε μια ταβέρνα του χωριού μας συνέβη κάτι αναπάντεχο: Τη μια μέρα πληρώναμε, την άλλη μέρα μας τα κερνούσανε! Έτσι απλά, αφού έτσι του ήρθε του μαγαζάτορα, κι εμείς το αποδεχτήκαμε με τον πιο απλό τρόπο και ξεδιπλώσαμε κάποιες απ’ τις κρασοκατανύξεις μας εκεί.
Και μιας και μιλάμε για κατάνυξη, να ένα άλλο “τι δε ήταν”: Σοβαροφανές. Μια απ’ τις μέρες αποφασίσαμε να δανειστούμε απ’ τη βιβλιοθήκη ενός σπιτιού τον τρίτο τόμο απ’ τον “Μεγάλο Ανατολικό” του Εμπειρίκου και να τον διαβάσουμε με κάθε σοβαρότητα, καθισμένοι κυκλικά σε μια άκρη της αίθουσας. Η πορνογραφική επιφάνεια του έργου απορροφήθηκε πολύ γρήγορα μέσα στην κυκλική ανάγνωση, τα γέλια σταμάτησαν και αφεθήκαμε στον χρησμό του ήχου της γλώσσας να μας παρασύρει στα πιο βαθιά αμπάρια του πλοίου του εξαίσιου Αντρέα, που ακόμα ταξιδεύει -είμαι σίγουρος- μέσα μας.
Και μιας και μιλάμε για “σοβαροφάνεια”, την τρίτη μέρα σφουγγαρίσαμε το πάτωμα της αίθουσας μόνοι μας, κυκλικά, ξεκινώντας απ’ τον δάσκαλο. Αυτό για να τον ορίσουμε, για να βάλουμε το δικό μας σημάδι αποδοχής προς αυτόν τον χώρο που μας άνοιξε την αγκαλιά του.
Και εδώ θα αναδυθεί το στοιχείο της αυτοδυναμίας: Όχι, κινηθήκαμε χωρίς τη βοήθεια τυπικών επαγγελματιών που θα μας παρακολουθούσαν διαρκώς. Ένα γλυκύτατο κορίτσι απ’ τις Αρχάνες, η Φωτεινή Σπηλιωτάκη ήταν συνεχώς μαζί μας, όχι για να μας υπηρετεί, αλλά για να συμμετέχει στο σεμινάριο και να είναι ο συνδετικός κρίκος με κάθε μικρό πρακτικό θέμα που πιθανόν θα προέκυπτε. Και αυτό το κορίτσι έκανε τη δουλειά του σαν να ήταν μέλος της οικογένειάς μας, και τελικά έγινε. Ήταν παντού μαζί μας, ακόμα και στην κορφή του Γιούχτα που βγήκαμε να προσκυνήσουμε την τελευταία μέρα, με τα πόδια, από ένα μονοπάτι που χάσαμε και ξαναβρήκαμε μαζί με τις τελευταίες μας δυνάμεις. Και ήταν και στην ανάγνωση του Εμπειρίκου, και ήταν και σε όλα τα του σεμιναρίου, και ήταν και τα μεσημέρια και τα βράδια στις πλατείες μαζί μας κι έπινε και γλεντούσε. Η υψηλή εποπτεία των πρακτικών θεμάτων απ’ τον Χάρη Αγαπάκη, τον μοναδικό άνθρωπο του δήμου για τα πολιτιστικά, που φρόντιζε για όλα, απορροφήθηκε κι αυτή απ’ την ενσωμάτωσή του στην παρέα. Θα τον είχαμε μαζί μας σε όλες τις παρέες μας στη συνέχεια, μόλις θα καταλάβαινε κι αυτός πως αυτή η ομάδα κάτι ξεχωριστό είχε. Και ο πρώτος μας προξενητής με τις Αρχάνες, ο Γιάννης Ιδομενέως, που είχε την ιδέα να μας καλέσει και που πάνω του στηρίχθηκαν αρχικά τα τέσσερα σεμινάρια του καλοκαιριού, θα ήταν κι αυτός συνεχώς μαζί μας αν δεν είχε να φροντίζει τα δυο του μικρά παιδιά, τις συνεχείς συναυλίες της θαυμάσιας παιδικής χορωδίας του δήμου και τις ετοιμασίες του δικού του σεμιναρίου μαζί με τη Νένα Βενετσάνου, που θα ακολουθούσε στο τέλος Αυγούστου.
Επιστρέφοντας στα “τι δεν ήταν” του σεμιναρίου, θα πρέπει να πω ότι το επίπεδο της παρέας σε ότι αφορά στα έργα ήταν όχι αυτό ενός σεμιναρίου κιθάρας, αλλά ενός masterclass. Κανείς δεν θέλησε να το πει έτσι, αλλά όλα τα έργα που ακούσαμε ήταν σε επίπεδο διπλώματος, και οι περισσότεροι στον κύκλο μας το είχαν ήδη. Έψαχναν όμως κάτι περισσότερο απ’ αυτό, κάτι που ακόμα ερευνάται σε σχέση με την ονοματοδοσία του. Ίσως πρέπει σήμερα να μιλήσω για ένα εργαστήρι μουσικής ανάγνωσης του κόσμου μας, ένα πράγμα σε συνέχειες, που η παρέα μας το έχει ήδη ζητήσει να είναι απ’ το φθινόπωρο στην πόλη που ζούμε οι περισσότεροι, στην Αθήνα, και ίσως στον φιλόξενο χώρο του Athenaeum, απ’ όπου όλα φέτος ξεκίνησαν. Το γεγονός ότι στο φωτεινό αυτό οκταήμερο των Αρχανών εφευρέθηκαν και χρησιμοποιήθηκαν εξωμουσικές ασκήσεις στην κατεύθυνση μιας αναπαρθένευσης της αισθητικής πρόσληψης του κόσμου και της μουσικής του, μας σπρώχνει σε μια οπτική που σταδιακά τείνει να ονομαστεί “ήθος προς τη ζωή”.
Κλείνοντας σ’ αυτήν την στροφή των ελεύθερων συνειρμών, θα πρέπει να ξαναθυμηθώ ότι αυτές οι μέρες μας τροφοδότησαν με ένα χρέος προς τον εαυτό μας. Κάτι ξεκίνησε, που δεν ξέρουμε ακόμα πώς να το πούμε, μα που μιλάει με σταθερό τόνο πίσω απ’ τις ακόμα νωπές μνήμες των ημερών. Θα δούμε τι είναι αυτό…
Γιώργος Μουλουδάκης,
Ηράκλειο, 7 Αυγούστου 2013
Και εδώ, σκίτσο του προγράμματος της συναυλίας, της Κυριακής 21 Ιουλίου 2013, με άλλο ένα κείμενο και με τα ονόματα των εξαίσιων "συνεργών". Σ’ αυτούς θα ήθελα σήμερα να προσθέσω τη φωτεινή παρουσία δυο καθηγητών κιθάρας (και συγγνώμη για τη στενότητα του προσδιορισμού) απ’ το Ηράκλειο, του Γιώργου Μουρτζάκη και της Όλιας Σκανδαλάκη. Υπήρξαν και οι δυο τους -πέραν της αξιαγάπητης παρέας- ο συμβολικός και αισιόδοξος συνδετικός κρίκος με τη μελλοντική μας παρουσία στον χώρο. Τους ευχαριστώ δημόσια.
Αρχάνες 2013 – Ίχνος Ουτοπικής Πόλης
Ολοκληρώνοντας στις Αρχάνες αυτό που είπαμε “σεμινάριο κιθάρας” -μα που όσοι το παρακολούθησαν υποπτεύονται ήδη στις προθέσεις του την φιλοδοξία μιας επανεκκίνησης του τρόπου που βλέπουμε τον κόσμο γύρω μας και που εντασσόμαστε σ’ αυτόν- αφήνουμε εδώ το μικρό μας αντίδωρο προς τον τόπο που μας φιλοξένησε. Είναι, θα πείτε, ένα απλό Μουσικό αντίδωρο, όμως μιλώντας για Μουσική τα πράγματα δεν είναι ποτέ “αυτά που δείχνουν”, αφού δουλειά της Μουσικής είναι να συνοψίζει στα σημάδια ενός ηχητικού συμβόλου ολόκληρη τη ζωή και μάλιστα στην πιο βαθιά της ανάγνωση.
Ο Καζαντζάκης, που ανδρώθηκε μέσα στα πλούσια σύμβολα αυτής εδώ της φύσης, αναγκάστηκε να μιλήσει για μια “Κρητική ματιά” προς τον κόσμο -έναν τρόπο να κοιτάς το υπαρξιακό ερώτημα της ζωής χωρίς φόβο και ταυτόχρονα χωρίς ελπίδα, με τη γενναιότητα που αρμόζει σε κάθε απόγονο αυτού του παλίμψηστου πολεμιστών και τραγουδιστάδων που ιχνογραφούν στη συλλογική μνήμη ό,τι σήμερα λέμε στην Κρήτη “παράδοση”. Γιατί η παράδοση στην Κρήτη δεν είναι τουριστικό προϊόν προοριζόμενο για τις προθήκες των μουσείων, αλλά μια διαρκώς παρούσα μάνα που θρέφει τα παιδιά της με το πιο αυστηρό και γλυκό της γάλα, δίνοντάς τους σαν φυλαχτό και ταυτόχρονα σαν χρέος ένα ανίκητο όπλο για να πολεμήσουν τους “οχτρούς”. Κι οχτρός εδώ δεν είναι ο κάποτε Τούρκος ή ο Γερμανός, μα ένας συνεχώς μεταλλασσόμενος κουκουλοφόρος που εποφθαλμιά την φωτεινότερη πλευρά της ψυχής μας και τη ζητά σαν αντάλλαγμα μιας ασφαλούς σκυφτής ζωής.
Όχι, η Κρήτη δεν ήταν ποτέ έτσι. Σ’ αυτόν εδώ τον τόπο -στη νοητή γραμμή που συνδέει την Κνωσό με τον ήσυχο ύπνο του Δία, στον Γιούχτα, πάνω απ’ τα δικά μας κεφάλια- νιώσαμε με τη μεγαλύτερη διαύγεια πώς πρέπει να δοκιμάσουμε τα πρώτα σχέδια και πώς να τοποθετήσουμε το πρώτο λιθαράκι στη δύσκολη μα φιλόξενη πλατεία της ουτοπικής μας πόλης. Αυτή λέμε σήμερα πως είναι η μόνη πόλη με επαρκές οξυγόνο για να αναπνεύσει το πλήρες μας Πρόσωπο. Κι αν στήσαμε αυτό το όνειρο στις Αρχάνες είναι γιατί οι άνθρωποι που μας εμπιστεύτηκαν και μας άνοιξαν τα σπίτια τους είναι -κατά πως μας πρέπει- ένα διαρκές χρέος.
Κοιτώντας νότια, προς το Χουδέτσι, ξαναβρίσκουμε μια ήδη ριζωμένη Διονυσιακή σχέση με τον κόσμο. Κοιτώντας ψηλά, προς το βουνό του θεού, βλέπουμε μετέωρη την ανάγκη φροντίδας της άλλης άκρης αυτού του δίπολου που στηρίζει το πιο ακριβό μας κομμάτι: την Απολλώνια στάση, κι αυτήν είναι που Τολμήσαμε με τη δική μας Τέχνη -και μέσα σ’ αυτήν τη σπάνια Τύχη του τοπίου- να βάλουμε στο κέντρο κάθε φιλοδοξίας μας.
Εύχομαι το μέλλον που σκύβει πάνω απ’ αυτήν εδώ τη στιγμή να βλέπει την απαρχή μιας δοξαστικής επιστροφής στο απολύτως Απαραίτητο για το βαθύτερό μας κομμάτι σαν άνθρωποι, και να δωρίζει σ’ αυτόν τον τόπο την διαρκή εσωτερική ζωή που του αξίζει.
Γιώργος Μουλουδάκης
Αρχάνες, 21 Ιουλίου 2013
http://yorgosmouloudakis.wordpress.com/
Τεχνική επιμέλεια σελίδας Κώστας Γρηγορέας
Δήμος Αρχανών – Αστερουσίων
Θερινή Μουσική Ακαδημία
Αρχάνες 2013 – Ίχνος Ουτοπικής Πόλης
Μια συναυλία των κιθαριστών του σεμιναρίου
με τον Γιώργου Μουλουδάκη
Ιερόθεος Σταμπόλας Χριστόφορος Φλυτζάνης Γεωργία Χονδρού
Νίκος Ιατρίδης Μιχάλης Πετράκης Σωτήρης Καπρούλιας
Απόστολος Πολύζος Μαριλένα Σύψα Αναστασία Μολυβδά
Απόλλων Ματσούκας Χάρης Βασιλειάδης Μάνος Σιγανάκης
Κυριακή 21 Ιουλίου 2013, ώρα 21:00
Παλαιό Δημοτικό Σχολείο Αρχανών
Ιερόθεος Σταμπόλας
Κυριάκος Τζωρτζινάκης Νυχτερινό Ν. 3
Γεωργία Χονδρού
J. S. Bach Fugue BWV 1000
Νίκος Ιατρίδης
Isaac Albeniz Mallorca
Μιχάλης Πετράκης
S.L.Weiss Fantasia
Χριστόφορος Φλυτζάνης
Emilio Pujol Homenaje a Tarrega
Νίκος Ιατρίδης
Antonio Lauro Vals Venezolano N. 2
Γεωργία Χονδρού
Agustin Barrios-Mangore Julia Florida
Χριστόφορος Φλυτζάνης
F. Sor Variations on a theme of Mozart op 9
Σωτήρης Καπρούλιας
Manuel Maria Ponce Variations on “Folias de Espagna”
Χάρης Βασιλειάδης
Χάρης Βασιλειάδης Πρωινό ξύπνημα
Μαριλένα Σύψα
Baden Powel Valsa sem nome
Χάρης Βασιλειάδης, Απόστολος Πολύζος
(Archanes project)
Django Reinhardt Minor Swing
Αναστασία Μολυβδά, Μαριλένα Σύψα
Nino Rota Amara me
Από την ταινία “Ιστορία έρωτα και αναρχίας” της Lina Wertmuller
Νίκος Ιατρίδης
Eric Satie Gnossienne N. 1
Διοργάνωση: Δήμος Αρχανών-Αστερουσίων
Πληροφορίες:
