ΤΟ ΠΑΛΙΟ ΜΑΣ ΣΠΙΤΙ, Η COLUMBIA…
Η ιστορία είναι πλέον παλαιά και άκρως ενδιαφέρουσα. Όσοι την παραβλέπουν ή την υποτιμούν δεν αντιλαμβάνονται τη σοβαρότητά της και τις προεκτάσεις της…
Αναφέρομαι στη… μεταθανάτια περίοδο του ιστορικού εργοστασίου ηχογραφήσεων, επεξεργασίας και κοπής δίσκων (γραμμοφώνου, βινυλίου και ακτίνας cd), COLUMBIA, στη γέφυρα του Περισσού. Πριν από μέρες αφαιρέθηκε από… άγνωστους και η επιγραφή. Το τέλος σήμανε…
Για να θυμηθούμε, θα παραθέσω κάποια στοιχεία απαραίτητα:
-Το εργοστάσιο άρχισε να κατασκευάζεται το 1928 και τελείωσε το 1930. Στην αρχή χτίστηκε ένα κτήριο και μετά άλλα δύο. Από το 1964, το συγκρότημα της COLUMBIA, ηχογραφούσε πρωί-μεσημέρι-βράδυ προσπαθώντας να ανταπεξέλθει στις αυξημένες ανάγκες τής ελληνικής δισκογραφικής παραγωγής, η οποία είχε επί πολλά χρόνια αυξητική πορεία… Εκεί λοιπόν ηχογραφήσανε μεγάλα ονόματα του ελληνικού τραγουδιού, εμβληματικές προσωπικότητες της μουσικής ιστορίας του τόπου, πρωτοπόροι, και άλλοι με καλές, μέτριες ή και κακές επιδόσεις.
Ήταν για όλους όσοι εργάστηκαν και δημιούργησαν για το τραγούδι, το «σπίτι μας».
Το 1990 είναι η χρονιά κατά την οποία σταματούν οι ηχογραφήσεις και μπαίνει οριστικό λουκέτο στο εργοστάσιο. Η ερημιά απλώνεται στο τοπίο με τις αράχνες να απλώνουν τους ιστούς τους και να γίνονται οι καινούργιοι «ένοικοι»…
Εξήντα χρόνια λειτουργίας τού εργοστασίου δεν το λες μικρό διάστημα, κυρίως αν αναλογιστείς τα δύσκολα χρόνια τής ιστορίας και τις αντικειμενικές αντιξοότητες. Όχι πως, στο διάστημα αυτό δεν υπήρξαν άλλα studio, αλλά η COLUMBIA υπήρξε το σημείο αναφοράς, το κλασικό συγκρότημα, όπου εκεί για πολλά χρόνια εμπιστευόσουν την «καλή δουλειά». Αυτό το «σπίτι μας» ρήμαξε, ερημώθηκε όλη η έκταση Προμπονά, με απόλυτη αδιαφορία της τότε επίσημης πολιτείας, αλλά και της πλειοψηφίας των δημιουργών, οι οποίοι προσπέρασαν τις όποιες μνήμες και τα γεγονότα, τα οποία σημάδεψαν την ελληνική δισκογραφία, δηλαδή, το ελληνικό τραγούδι, δηλαδή, ένα σημαντικό κομμάτι τού ελληνικού πολιτισμού του 20ού αιώνα, δηλαδή, των προ και μετά τον πόλεμο γενεών!
Πώς μπορούμε όμως να αγνοήσουμε το γεγονός ότι ο κάτοχος 14ων στρεμμάτων γης στην περιοχή αυτή, υπήρξε ο πρώην διευθυντής τής MINOS ΜΑΤΣΑΣ, ο οποίος άφησε αφύλακτη την περιοχή επειδή δεν… σκέφτηκε πως η εγκατάλειψη και η έλλειψη ενδιαφέροντος θα μπορούσε να προκαλέσει κλεψιές, ληστείες, να εξαφανιστούν παλιά μηχανήματα, κονσόλες, ταινίες, αντικείμενα ιστορικής αξίας και μετά να σαρωθούν τον Μάιο του 2006, από τις μπουλντόζες και τα τρία κτήρια αμέσως μετά την ανακήρυξή τους ως «διατηρητέας κληρονομιάς» από το ΣτΕ, παρακαλώ!!! Απίστευτο και όμως ελληνικό!
Ίσως πολιτογραφείται κι αυτό ως «ελληνικής πρωτοτυπίας» γεγονός στα χρονικά. Στις αρχές τού 2008, συστάθηκε Επιτροπή Πρωτοβουλίας Κατοίκων για την Προστασία τού Εργοστασίου COLUMBIA, από γείτονες της περιοχής και πολιτιστικούς φορείς, οι οποίοι πίεσαν τις τότε Αρχές να κατασκευαστεί στον ίδιο τόπο, Μουσείο τού Ελληνικού Τραγουδιού. Η Επιτροπή αυτή απαρτίστηκε όχι από καλλιτέχνες (όπως θα έπρεπε και όπως θα όφειλαν να κάνουν) αλλά από καθηγητές και δικηγόρους, οι οποίοι κατανόησαν το σημαντικό τής υπόθεσης, προτείνοντας να δημιουργηθεί «Μουσείο Ελληνικής Δισκογραφίας». Τότε, από καλλιτεχνικής πλευράς ήμασταν μόνο: ο Ρασούλης, ο Λεοντής, εγώ, ο Η. Βολιότης-Καπετανάκης, ο Κ. Παπαδόπουλος, ο Νότης Περγιάλης, ο Νίκος Κούνδουρος, ο Αλέξης Βάκης, ο Γιάννης Γλέζος και ο Γιάννης Ιωάννου.
Εντυπωσιακά όλα αυτά, έτσι; Τα μεγάλα ονόματα του τραγουδιού φαίνεται πως δεν θέλησαν να έρθουν σε αντίθεση με τον τότε διευθυντή τής Εταιρίας... Μάλιστα, χωρίς να υπάρξει τότε εκ μέρους μας κάποια ανακοίνωση ή δημόσιες δηλώσεις και καταγγελίες για τις καταστροφές, λασπολόγησε εναντίον μας, λέγοντας πως όσοι αναμιγνύονται στην «δήθεν» προστασία τής COLUMBIA, απλώς αναζητούν «πέντε λεπτά δημοσιότητας»!!!
Το θέμα καταλάγιασε για κάποια χρόνια. Οι αρμόδιες υπηρεσίες και φορείς ένιπταν τας χείρας δείχνοντας «άλλους» ως αρμόδιους. Από το Δήμο Αθηναίων, στην Περιφέρεια, στο ΥΠΠΟ, στο ΥΠΕΧΩΔΕ, όποιος εθεωρείτο πως είχε έμμεση ή άμεση σχέση με το εν λόγω αντικείμενο.
Στο βιβλίο μου με τίτλο: ΠΕΡΙ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ ΤΟ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ, εκδ. Γαβριηλίδης (2013) κάνω εκτενή αναφορά πάνω στο θέμα με πολλές λεπτομέρειες. Όσοι ενδιαφέρονται μπορούν να βρουν εκεί πολλά στοιχεία και λεπτομέρειες.
Η όλη υπόθεση περιέχει βεβαίως και… αστυνομικό σασπένς! Τώρα, με ενέργεια της αποκαθήλωσης (βλέπε: ξήλωμα) και της εξωτερικής επιγραφής τού ονόματος COLUMBIA, αναδεικνύεται ξανά το θέμα. Η εγκατάλειψη του ιστορικού αυτού τόπου, ξαναεμφανίζει εκείνον που κινεί τα νήματα για την ιδιοκτησία του και εκ των πραγμάτων την εξαφάνιση της μνήμης και των πρωτοβουλιών των παλαιότερων συμβάντων. Ο κος Μάτσας είναι υπεύθυνος για την ερήμωση και το θλιβερό τοπίο, που αυτή τη στιγμή υπάρχει ως θέαμα και ως πραγματικότητα.
Ουδείς μπορεί ή θέλει να… απειλήσει την περιουσία του στο οικόπεδο Προμπονά. Αυτό που έχει ζητηθεί είναι να στηθεί σε εκείνον τον τόπο από το ΥΠΠΟ ή τον Δήμο Αθηναίων, Μουσείο Ελληνικής Δισκογραφίας. Όλα τα άλλα είναι λάσπη που ξέρουν να χρησιμοποιούν οι… επαΐοντες των δικανικών συνηθειών.
Ο κος Μάτσας, ένας από τους πρυτάνεις τής ελληνικής δισκογραφίας, ήδη από πατέρα και παππού, κατέχει ένα μεγάλο ποσοστό της ελληνικής δισκογραφικής παραγωγής. Εξ’ αυτού, εξακολουθεί να κατέχει μεγάλη διαπραγματευτική δύναμη στην αγορά των επενδύσεων, παρόλο που οι εισπράξεις μιας εταιρίας δίσκων είναι τώρα εξασθενημένες, λόγω των πολλαπλών κρίσεων και παρόλο που έχει αποσυρθεί προσωπικά από την δισκογραφία.
Η διαφωνία του με την Επιτροπή, για την προστασία τού τόπου και του ιστορικού εργοστασίου, είναι ανεξήγητη και αψυχολόγητη. Οι τότε αρμόδιοι δημόσιοι φορείς αδιαφόρησαν για τα διαβήματα και τις πρωτοβουλίες τής Επιτροπής Πρωτοβουλίας. Δεν αντελήφθησαν πως ένα Μουσείο Ελληνικής Δισκογραφίας στον τόπο της δισκογραφίας, θα ήταν μια εθνικά κοινωφελής πράξη για τη διάσωση της μνήμης.
Οι εποχές πέρασαν. Ας αναλογιστεί ο καθένας εάν το παλαιό εκείνο αίτημα έχει σήμερα λόγο ύπαρξης. Εάν ναι, ο τόπος είναι εκεί. Ρημαγμένος, με τις μπουλντόζες να έχουν ισοπεδώσει ό,τι υπήρχε και ό,τι θύμιζε, αντικαθιστώντας τις μνήμες με την ερημιά που αφήνει συνήθως πίσω της μια… σαρωτική στρατιωτική επιχείρηση… Η συλλογική μνήμη υπάρχει ακόμα. Πολλές από τις γενιές τού τραγουδιού, βίωσαν και δούλεψαν στα studios της COLUMBIA και είναι πρόθυμα να συνεισφέρουν στη νωπή ακόμα μνήμη.
Το να αιωρείται ακόμα το αίτημα, σηματοδοτεί υγεία και επιμονή, για να μην μας κατασπαράξει η λωτοφαγία…
Νότης Μαυρουδής
Μάρτιος 2018
Επιλογή εικόνων & τεχνική επιμέλεια σελίδας Κώστας Γρηγορέας
(Η επιμέλεια του κειμένου είναι ευθύνη του αρθρογράφου)
Ενδιαφέρουσες πληροφορίες: