ZipUnzip
ΓΥΑΛΙΑ ΗΛΙΟΥ
(μέρος Β΄)
Η επικαιρότητα τρέχει με ιλιγγιώδεις ταχύτητες, και όποιος τολμήσει –για θεραπευτικούς λόγους- να κλείσει την τηλεόρασή του για ένα μήνα, θα βρεθεί σε άλλον πλανήτη όταν ξυπνήσει. Έτσι πέρασε ένα κάποιο διάστημα μέχρι να ξαναβγάλω απ’ το συρτάρι μου αυτήν εδώ τη συνέχεια. Όλα δείχνουν ήδη παλιά. Όμως το κίνητρο που τα ζωντανεύει είναι διαρκώς παρόν. Ας μου συγχωρεθεί λοιπόν το ανεπίκαιρο των λεπτομερειών. Για τα υπόλοιπα διατηρώ την ευθύνη πλήρη…
Κι άλλη ασήμαντη λεπτομέρεια
Συνεχίζω περίπου από κει που έμεινα. Προλαβαίνω να πω ότι το να είσαι άτυχος είναι κατά τους ανατολίτες λάθος τακτικής, κι εγώ που το ξέρω καλά αυτό, γνωρίζω επίσης ότι τα παρακάτω είναι εξαίσιες μικρές επιστροφές σε μια άλλη εποχή. Δεν είμαστε οι μάσκες που υπήρξαμε κάποτε, γι αυτό και την επόμενη συναυλία μου θα την πω «Ημερολόγιο ενός Άλλου», προσπαθώντας να υπενθυμίσω αυτή τη μείζονα παραξενιά του χρόνου: Μπορείς να ξαναδείς το παρελθόν σου σαν να το ονειρεύεσαι, ή σαν να το διαβάζεις έκπληκτος στις σημειώσεις ενός άλλου προσώπου. Αυτό σημαίνει αλλαγή.
Το σκηνικό εδώ είναι το περίφημο και τεράστιο Carefoure –Μαρινόπουλος στην Κηφισίας, κοντά στο Μαρούσι. Τώρα, το τι γυρεύω εγώ σε τέτοια μέρη, είναι όντως ένα καλό ερώτημα, αλλά θα προσπεράσω. Στέκομαι μπροστά στον πάγκο με τα τυριά, και η χοντρή νεαρή κοπέλα με την άσπρη μπλούζα εξυπηρετεί μια κυρία δίπλα μου. Δεν υπάρχει άνθρωπος γύρω, σε απόσταση 10 μέτρων. Ένας κύριος –να τον πω έτσι- έρχεται σιγά-σιγά και κολλά αριστερά μου. Μόλις τελειώνει με την κυρία, η δεσποινίς αρθρώνει κάτι ακατανόητο για μένα τον αδαή: «-Το 95;»
Θα γνωρίζετε βεβαίως τα κενά αέρος στις δύσκολες πτήσεις, καθώς υποθέτω και τα σαλάμια αέρος, και επίσης εκείνο που στην Κρήτη λένε «αέρες!», δηλαδή «έπεα πτερόεντα»…
Ο «κύριος» που είχε κολλήσει δίπλα μου φωνάζει ενθουσιωδώς: Εγώ!
Εγώ με τη σειρά μου τολμώ να πω ότι δεν έχω νούμερο, και ότι πού να ξέρω ότι χρειάζομαι νούμερο για ένα κομμάτι τυρί! Η χοντρή λέει «δεν με ρωτήσατε!», εγώ επιμένω ότι δεν όφειλα, ότι είναι η σειρά μου κι ότι δεν βλέπω πουθενά στον ορίζοντα πληροφόρηση για νούμερο, ούτε κουτί που θα μου το δώσει, και τότε η ευτραφής νεαρά κάνει το δεύτερο λάθος. Δείχνει με το δεξί της χέρι ένα κόκκινο κουτάκι στα είκοσι μέτρα (όχι, δεν υπερβάλλω), απ’ όπου εγώ θα πρέπει να προμηθευτώ με μούρη κόκκινη από ντροπή το αποδεικτικό της νομιμοφροσύνης μου, και γυρίζει το βλέμμα της προς εκείνον δίπλα μου, που ήδη τεντώνει μπροστά απ’ τα μούτρα μου το χέρι του με τον επιτυχή λαχνό. Και τότε η δεσποσύνη ελευθερώνει απ’ τον οχετό της δυσθυμίας της το πιο ψυχρό ηχόχρωμα που θα μπορούσες να επινοήσεις: «-Ο κύριος παρακαλώ!»
Ξέρετε ότι το σοκ έχει έως και θεραπευτικές ιδιότητες όταν δίδεται σε κατάλληλες δόσεις και στη σωστή στιγμή-πράγμα που γνωρίζει καλά κάθε πρωτοετής της ιατρικής- όταν όμως υπερβαίνει τη δοσολογία λειτουργεί και σαν λοβοτομή. Τα λέω αυτά, γιατί τη στιγμή που ένας χείμαρρος χαράς από μια επιθετικότητα που αρχίζει να αναδύεται απ’ το στομάχι μου έρχεται να με κατακλύσει, και ενώ παίρνω βαθειά ανάσα να ξεστομίσω τα δέοντα, έρχεται η έξτρα δόση για να με παραλύσει: Έτερη εταίρα νεανίς καλοντυμένη, με οχτάποντο τακούνι στιλέτο, που έχει ακούσει τον μικρό μας διάλογο –τρόπος του λέγειν- περνά από δίπλα μου χοροπηδώντας αστεία πάνω στα Καλογήρου της, και πορεύεται ολόχαρη σαν αρκούδα προς το κόκκινο μηχανηματάκι με το νούμερο, μη χάσει τη σειρά της!
Θα σας έχει συμβεί τουλάχιστον μια φορά στη ζωή σας να λέτε ότι ή εγώ τρελάθηκα, ή όλοι οι άλλοι γύρω μου! Ε, εγώ αυτή τη φορά είπα ότι, δεν μπορεί, θα συμβαίνει το πρώτο. Όποιο μέγεθος της βλακείας πολλαπλασιάσεις επί τρία, προκύπτει ένα δυσβάσταχτο νούμερο, κι άντε τώρα να ‘χεις τα ανακλαστικά σου σε ετοιμότητα για να πράξεις τα δέοντα, τουτέστιν:
1) Να βγάλεις με τη μεγαλύτερη επισημότητα ένα-ένα τα βάζα με τη μαρμελάδα αγριοκέρασο από το καρότσι σου και να αρχίσεις να τα σπας στο πάτωμα μπροστά απ’ την ηλίθια χοντρή.
2) Να συνεχίσεις την παραπάνω θεάρεστη πράξη ενώ καταφθάνει απελπισμένος ο υπεύθυνος τμήματος μαζί με τον σεκιουριτά, και ενώ όλοι οι ευτυχείς πελάτες του μικρομάγαζου συνωστίζονται γύρω απ’ τη σκηνή για να διασκεδάσουν την καταναλωτική τους ανία.
3) Να επιμένεις μπροστά στα έντρομα μάτια του υπεύθυνου –που αναγκαστικά θα είναι ευγενικός- και στα κοκκινισμένα ήδη μάγουλα της χοντρής, ότι αυτό που μόλις είχε διαπράξει η υπάλληλος ήταν ηθική βλάβη, και ότι το μαγαζάκι θα έπρεπε να με αποζημιώνει επί εξάμηνο στέλνοντας καθ’ εκάστην στο σπίτι μου εν είδει δώρου όλα τα γιαούρτια μου, και μάλιστα στις κατάλληλες πριν την λήξη ημερομηνίες…
Θα μπορούσα να προχωρήσω επ’ άπειρον στα ανταποδοτικά οφέλη μιας τέτοιας αστοχίας, αν δεν με απασχολούσε το καίριο: Δεν έκανα τίποτε άλλο, απ’ το να φύγω ζαλισμένος απ’ τη σκηνή. Τώρα να το πω αυτό υγεία, ή να το πω βλακεία; Έκανα έναν γύρο με το καροτσάκι, και όταν ήμουν έτοιμος να γυρίσω και να αρχίσω τα εν λόγω σπασίματα, ήταν πλέον αργά, διότι η ουρά με τους επιτυχόντες στη λαχειοφόρο αγορά αριθμούσε ήδη 15 τουλάχιστον μέλη, και γιατί εγώ ήμουν ήδη επαρκώς απογοητευμένος απ’ την υπενθύμιση ότι ζούμε σε ένα κόσμο κρετίνων, για να μπορώ να ξαναβρώ την ενέργειά μου και να συνεχίσω.
Δεν με παρηγορεί η απλή σκέψη ότι αυτές οι καταστάσεις λειτουργούν με τις αρχές υδραυλικού συστήματος, το ότι δηλαδή η εν λόγω δεσποινίς απηυδισμένη απ’ την πίεση του όποιου αφεντικού της περνούσε τη σκυτάλη της δυσθυμίας της σε μένα, δημιουργώντας προς στιγμήν ένα ελάχιστο σύστημα εξουσίας που υποτίθεται με μείωνε, εξισώνοντάς μας μέσα στην ατυχία αυτού του ντουνιά! Αυτό το σχήμα είναι πρόσκαιρα ευεργετικό για τη δική της ένταση. Έλα όμως που είναι ένα απλό σχήμα που κι εγώ καλούμαι στη συνέχεια να αναπαράγω για να λυτρωθώ! Πού; Στην οικογένειά μου, στους μαθητές μου, στον θυρωρό, στον χασάπη, σ’ αυτόν που μου κλείνει τον δρόμο με το αμάξι του... παντού.
Επικίνδυνες ιώσεις
Είναι προφανές για κάθε εχέφρονα ότι αυτές οι μικρές σκηνές λειτουργούν σαν ιώσεις που μπορούν να μεταδοθούν εν μια νυκτί σε όλο το σώμα της υγιούς ανθρωπότητας. Αυτά είναι τα οφέλη της παγκοσμιοποίησης. Τώρα δεν χρειάζεται πλέον η επαφή. Το μόνο που έχεις να κάνεις είναι να ρίξεις τον ιό με όλη του τη συμπυκνωμένη ενέργεια στο τηλεοπτικό χωνί, και να τον αφήσεις να περιπλανηθεί στην ελληνική επικράτεια. Σε μια βδομάδα θα έχεις μεταλλαγμένους ανθρώπους, που θα θεωρούν φυσικό να πάρουν τη θέση του άλλου εφόσον κρατάνε το χαρτάκι της νομιμοφροσύνης στο χέρι τους. Και άλλους που θα τρέξουν να το προμηθευτούν αγνοώντας ότι το κύριο μέλημά τους μπροστά σε μια ασχήμια, θα έπρεπε κανονικά να είναι μια λίγη ομορφιά για να εξισορροπηθούν τα πράγματα. Όχι! Να προφυλάξουμε την ασφάλεια της διάδοσης του ιού! Κι όταν οι «άρχοντές» μας είναι οι πρώτοι που το κάνουνε, τότε νομιμοποιούμαστε κι εμείς, έτσι δεν είναι;
Η ουρά
Δέστε: Ο τάδε κακομοίρης με θέση υπουργού θα κλέψει την εφορία δίνοντας το καλό παράδειγμα, τρέχοντας πάνω στα ψηλοτάκουνα να πάρει το χαρτάκι του και να το δείξει στη χοντρή: «Να, εγώ έχω χαρτάκι, άρα όλα είναι ΟΚ», τον ακούμε να λέει πίσω απ’ τα μαύρα του γυαλιά.
Έτερος κουτοπόνηρος υπουργίσκος θα νομιμοποιήσει απ’ το παράθυρο τα αυθαίρετα του Υμηττού, και θα βολέψει κατά προτεραιότητα τους αγρότες της εκλογικής του περιφέρειας. Χοντρή η περιφέρεια, όσο και το ψέμα της δημοκρατίας αυτής.
Επιφανής μεγαλοεπιχειρηματίας με την ανοχή όλου του πολιτικού κόσμου (την ουρά στα σκέλια κορίτσια μου!), και με την ένοχη σιωπή όλων των εφημερίδων (τα λεφτά είναι πολλά μπάρμπα!) θα χτίσει το μεγαλύτερο αυθαίρετο των Βαλκανίων στη γειτονιά μου, και με την αγαστή συνεργασία του πρώην δημάρχου Αμαρουσίου θα εξαφανίσει στη σκιά του την εμπορική ζωή της πόλης. (Δεν σας βλέπω πίσω απ’ τα γυαλιά μου κύριοι. Μπορείτε να βελτιώσετε κάπως το κοντράστ;)
Ο τάδε δημοτικός άρχων –κατ’ όνομα μόνο- θα σφαγιάσει με τον πλέον μαφιόζικο τρόπο άλλο ένα αλσύλλιο στα Πατήσια για να χτίσει υπόγειο γκαράζ. Το τι λένε εκείνοι που περιμένουν στην ουρά δίχως χαρτάκι, δεν έχει και τόση σημασία: «Ο κύριος παρακαλώ!». Τα βάζα που σπάσανε τις επόμενες μέρες οι περίοικοι, δεν ήταν αρκετά ηχηρά, γιατί οι σεκιουριτάδες είχαν δακρυγόνα αυτή τη φορά, και γιατί η τηλεόραση έχει την ευγενή συνήθεια να εξαφανίζει τους πελάτες του καταστήματος, για να μη δούνε. Πολυφωνία uber alles!
Ο τάδε μεγαλο-λογιστής της καθημερινότητάς μας (και οι συνεχίζοντες το θεάρεστον αυτού έργον) θα επιδοτήσει με μια θαυμαστή πιρουέτα τις τράπεζες -το δικό του το μαγαζάκι- βάζοντας ξεδιάντροπα τη χερούκλα του στη δική μου και στις δικές σας τσέπες. Το χαρτάκι τους όλοι αυτοί το βουτήξανε απ’ το μηχάνημα των εκλογών, χοροπηδώντας πάνω σε ψηλοτάκουνα να προλάβουνε τους άλλους γρήγορους λαγούς. Ήρθαν πρώτοι στη σειρά και εξυπηρετήθηκαν. Τρεχάτε πάλι ποδαράκια μου, το τέρμα είναι κοντά!
Να το διευρύνουμε;
Ο κύριος Πέρεζ -και οι περί αυτόν φωτεινοί ηγέτες του όμορφου ετούτου κόσμου- θα πάρει λίγο πριν το δικό του χαρτάκι απ’ το μηχάνημα της υπερδύναμης (κάτι σαν καθαριστικό μπάνιου μου ακούγεται αυτό), για να έρθει να εξαφανίσει μέσα σε μια βδομάδα μερικές εκατοντάδες άμαχους, στο όνομα της εξουσίας που του δόθηκε απ’ την εξαργύρωση του πάλαι ποτέ ολοκαυτώματος. (Με τη υποστήριξη ασφαλώς και των ανά την υφήλιο χαμερπών Spielberg, που σπονσοράρουν την ιερή εκστρατεία της φυλής.) Να, κάπως έτσι λειτουργεί το πράγμα: Εκείνος που κάποτε αδικήθηκε θα αποδειχτεί ο πλέον ανάλγητος, όταν του δοθεί η εξουσία για να πράξει τα ανάλογα. Φοράω τα γυαλάκια μου και πάω…
Να έρθω στα συντεχνιακά μας; Εκείνος ο εξεταστής που χρησιμοποιεί εντέχνως τη θέση του (γυαλάκια μου, γυαλάκια μου!) για να βολέψει τους δικούς του, κι εκείνος ο «συνάδελφος» που επιστρατεύει όλη του την κουτοπονηριά προσπαθώντας απελπισμένα να δείξει εαυτόν «ανώτερο δάσκαλο», λες και το μάθημα είναι μια επί τόπου πώληση προϊόντος, και όχι μια ιερή Σχέση, μέσα στη ζεστασιά της οποίας ξαναβρίσκεις την ομορφιά που σου έλειψε, μια Σχέση που πρέπει κάθε φορά να τη χτίζεις απ’ την αρχή, με εμπιστοσύνη. Γιατί η ομορφιά –είπε κάποιος- είναι το σχήμα που δίνει η Αγάπη στα πράγματα, άντε όμως να τη βρεις κι αυτή την έρμη. Τέτοια έλλειψη μιας έστω ελάχιστης νοημοσύνης - και συναισθηματικής και απ’ την άλλη…
Κι εκείνος ο κριτικός που πηγαίνει στις συναυλίες με το μπλοκάκι παραμάσχαλα, να σημειώσει το επαρκές τέμπο και τα πιθανά ολισθήματα, αντί να αναζητήσει τη μια και μοναδική νότα που μπορεί να προκύψει «κατά λάθος» και που θα σπαρταράει από ζωή και αλήθεια, έστω και ερήμην του μουσικού. Θα είναι και πάλι η φωνή ενός Άλλου που θα μιλάει εκεί, αλλά για να την ακούσεις θα πρέπει βγάλεις τα γυαλάκια και να προσανατολιστείς έτσι που η σκιά να απλώνεται πίσω σου.
Χειροτέχνες
Αυτός ο κατάλογος δεν θα τελειώσει ποτέ. Η μικρότητα δεν έχει όρια όταν οι συνθήκες το ευνοούν –δηλαδή τώρα. Ο μπάτσος στοιχειώνει επιθετικά τη ζωή μας. Τον περιέχουμε, γι αυτό και ανέκαθεν μας συγκινούσε το σύνθημα με τα συμπαθή γουρούνια και τους δολοφόνους. Ναι, για μας φωνάζουμε κάθε φορά, χωρίς να το καταλαβαίνουμε.
Και τι άλλο είναι άραγε η «κόλαση» των θρησκειών, αν όχι ένας τόπος όπου ευδοκιμεί αυτή η ζωώδης πλευρά μας; Η ασχήμια διαχέεται σαν λίπασμα για το κακό που κρύβουμε κάπου μέσα μας. Και μείς την αναπαράγουμε.
Το μόνο που θα μπορούσε να μας γλιτώσει είναι το να ανακαλύπτουμε κάθε δευτερόλεπτο τα αντισώματα σε αυτήν, και να τα ενεργοποιούμε. Άλλοι θα το πουν τέχνη, άλλοι ανθρωπιά, καλοσύνη, φως, αγάπη… ξέρω εγώ! Όπως και να το πεις όμως, αυτή η πλευρά έχει μια ειδική μυρωδιά, και μια αύρα που δεν μπορεί να σε αφήσει αδιάφορο. Δεν μπορείς να την προσπεράσεις χωρίς να γυρίσεις λίγο προς το μέρος της να δεις, σαν να περνά δίπλα σου ένα πραγματικά όμορφο κορίτσι.
Να το αντίδοτο που χρειάζεται ο άρρωστος μέσα μας. Να το βρούμε και να το κρατήσουμε σε πρώτη θέα. Ε, τότε πια δεν θα χρειαζόμαστε γυαλιά ηλίου, να κρύψουμε την ασκήμια του βλέμματος. Θα αφήνουμε τα μάτια γυμνά στο φως και στη ματιά των άλλων, γιατί το βλέμμα είναι η είσοδος σε κάθε μικρό Παράδεισο, όταν…
Στους αντίποδες των παραπάνω «καλλιτεχνών», είδα πρόσφατα στο Θέατρο της Κούκλας του Τάκη Σαρρή μια χαμηλόφωνη παράσταση με έναν ρακοσυλλέκτη, που με υλικά απ’ τα σκουπίδια έφτιαχνε χάρτινα λουλούδια να ομορφύνει τον κόσμο. Ο ίδιος ο Σαρρής ομορφαίνει τον κόσμο μας φτιάχνοντας τα χάρτινα λουλούδια του σιωπηλά επί 30 χρόνια, με την υπομονή την πίστη και την επιμονή που μόνο οι χειροτέχνες μπορεί να έχουν κάποτε. Χειροτέχνες είμαστε και μείς.
Ζητάω πολλά; Όχι, μόνο τα απαραίτητα. Ο θάνατος τα εξισώνει όλα, και η μόνη επιλογή που μας δόθηκε μετά απ’ αυτόν είναι το να ζήσουμε με κάποιο προσωπικό νόημα, στον πυρήνα της βασικής μας επιθυμίας. Αλλά την ώρα που θα τρίβεις το λυχνάρι σου θα πρέπει να ξέρεις πού να σπαταλήσεις τη μοναδική σου ευχή. Δεν έχεις δεύτερη, κι αυτό δεν είναι υπερβολή. Το λιθαράκι στην κορυφή θα εγκυμονεί αύριο μια χιονοστιβάδα.
Γιώργος Μουλουδάκης
mouloudakis@tar.gr
14 Απριλίου 2009