Γιώργου Χατζηνίκου: "Νίκος Σκαλκώτας"
Ο Γιώργος Χατζηνίκος έγραψε ένα βιβλίο που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Νεφέλη (2006) για τον διεθνώς αναγνωρισμένο πλέον Έλληνα συνθέτη. Δεν πάνε πολλά χρόνια που η περίπτωση Σκαλκώτα (1904 - 1949) άρχισε να απασχολεί σοβαρά τη χώρα μας.
Στο βιβλίο «Νίκος Σκαλκώτας: Μια ανανέωση στη προσέγγιση της μουσικής σκέψης και ερμηνείας», του Βολιώτη συνεργάτη και φίλου του συνθέτη, του πιανίστα και μαέστρου Γιώργου Χατζηνίκου, μπορούμε να χαρούμε όντως μια πολλαπλή ανάγνωση της ζωής (και κυρίως) της τέχνης του πρωτοπόρου μουσικού.
Γιώργος Χατζηνίκος
Δύο είναι οι μεγαλύτερες αρετές του βιβλίου: η αυθεντική – βιωματική μαρτυρία καθώς και η οπτική του Σκαλκώτα ως αφετηρίας σκέψεων πάνω στο τεράστιο θέμα της μουσικής δημιουργίας.
Διαβάζοντας αυτό το βιβλίο σκέφτηκα σοβαρά ότι εν τέλει δεν αξίζει ίσως παρά για «παραδειγματικούς» μόνον λόγους να στεκόμαστε τόσο στις γνωστές βιογραφικές εξιστορήσεις για τις δυσκολίες, τη ζηλοφθονία, την σκληρή πάλη με τη μετριότητα την οποία χρειάστηκε στ’ αλήθεια να υπερκεράσει για να επιβιώσει βιολογικά και δημιουργικά ο Σκαλκώτας. Ας δούμε επιτέλους σαν πρωτεύον το πλούσιο μουσικό υλικό – παρακαταθήκη, που και ο Χατζηνίκος προτείνει στο βιβλίο του, που είναι όντως πολύ ουσιαστικό.
Η περίπτωση Νίκου Σκαλκώτα είναι ένα γερό «τράνταγμα» στην σκέψη μας. Σε 25 χρόνια μουσικής δημιουργίας χώρεσαν 150 περίπου έργα! Λιγομίλητος, απομονωμένος, δεν βοήθησε καθόλου την υστεροφημία του.
Ο αλησμόνητος Γιάννης Γ. Παπαϊωάννου δούλεψε με πάθος από το 1955 για να διασώσει και να κάνει γνωστό αυτό το νεωτεριστικό ασίγαστο πνεύμα, που οι άλλοι, οι λεγόμενοι «συντηρητικοί» πολεμούσαν ως τρελό και παρανοϊκό, ατάλαντο, συγκεχυμένο. Λίγο πριν το θάνατό του Παπαϊωάννου εξεδόθη από τον Εκδ. Οίκο Παπαγρηγορίου- Νάκα το δίτομο αφιέρωμα στον Νίκο Σκαλκώτα του Νανάκου (Παπαϊωάννου), στο οποίο όχι μόνο μιλά για τη μουσική αλλά και για τα κοινωνικά δεδομένα της εποχής εκείνης, τις συμπαιγνίες και τις επιθέσεις στο πρωτοποριακό προφίλ του (1997).
Ήρθε όμως παρ’ όλα αυτά η στιγμή για την παγκόσμια αναγνώριση. «Εύφορη έμπνευση, έντονη αμεσότητα στη μουσική του μεγάλου Έλληνα μουσικού», γράφουν οι αμερικανοί κριτικοί το 1980. «Αδρή γραμμή και δυνατή δεξιοτεχνία, λεπτολογημένη γραφή τέτοια που παραπέμπει στους μεγάλους κλασικούς συνθέτες» γράφουν σχεδόν την ίδια εποχή οι Ευρωπαίοι. Συνέδρια, δισκογραφικές επιτυχίες, κείμενα αναφοράς, τι άλλο να αναζητήσει κανείς σήμερα για επιβεβαίωση του τεράστιου κύρους του..
Ο Νίκος Σκαλκώτας πέθανε στα σκαλιά του Δημοτικού Νοσοκομείου περιμένοντας στωικά να τον εξετάσουν γιατροί, καθώς υπέφερε από τρομερούς πόνους, λόγω κήλης. Τα λίγα χρήματά του χρειάζονταν να πληρώσει θέση στο μαιευτήριο, όπου την επόμενη μέρα θα έκανε εισαγωγή η σύζυγός του για να γεννήσει το δεύτερο παιδί τους. Ο μικρός Νίκος δεν πρόλαβε όμως να συναντήσει το μεγάλο πατέρα του..
--> ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΤΟ ΑΓΟΡΑΣΕΤΕ ΕΔΩ <--
Έφη Αγραφιώτη
effie.tar@gmail.com
