Νίκος Σκαλκώτας: ένας καινούριος δίσκος ακτίνας
- και άλλοι παλαιότεροι και ξεχασμένοι-
Κοντσέρτο για δύο βιολιά, Κοντσερτίνο για δύο πιάνα, Νυχτερινή διασκέδαση.
Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης – Βασίλης Χριστόπουλος
(BIS-CD-1554)
.jpg)
Η δημιουργική προσπάθεια του μουσικού συνόλου της συμπρωτεύουσας συνεχίζεται και αυτό είναι ό, τι πιο ευχάριστο στην θολή μουσική μας εικόνα. Αυτή τη φορά υπό τη διεύθυνση του νεαρού, τόσο προικισμένου Βασίλη Χριστόπουλου (1975, Μόναχο) η ΚΟΘ ηχογράφησε τρία έργα του Νίκου Σκαλκώτα (1904-1949) στην ερμηνεία των οποίων συμπράττουν οι γνωστοί βιολονίστες Γιώργος Δεμερτζής (συμπατριώτης του συνθέτη, από τη Χαλκίδα) και Σίμος Παπάνας (1975, Θεσσαλονίκη), οι πιανίστες Μαρία Αστεριάδου από τη Θεσσαλονίκη και Νίκος Σαμαλτάνος από την Αθήνα και ο Δημήτρης Δεσύλλας (1974, Κέρκυρα) στο ξυλόφωνο.
Το κοντσέρτο για δύο βιολιά ενορχήστρωσε ο Κωστής Δεμερτζής. Πρόκειται για το πρώτο λόγιο έργο της νεοελληνικής μας μουσικής όπου ο συνθέτης χρησιμοποιεί μουσικό θέμα από ρεμπέτικο τραγούδι (Θα πάω κει στην Αραπιά.) και να σκεφτούμε σε ποια εποχή το κάνει: το 1944-45, όταν η ρεμπέτικη μουσική δεν γινόταν καθόλου μα καθόλου αποδεκτή ως είδος. Για τον ίδιο τον Σκαλκώτα βέβαια ήταν η εποχή που προσπαθούσε να υλοποιήσει την επιθυμία του να ασχοληθεί και με την λαϊκότροπη μουσική ονειρευόμενος να αγγίξει μεγαλύτερο τμήμα ακροατών. Η ενορχήστρωση του κοντσέρτου δεν πρόλαβε να γραφτεί από τα χέρια του συνθέτη καθώς τον πρόλαβε ο θάνατος. Ο Κ. Δεμερτζής, που τόλμησε να το ενορχηστρώσει, όπως είναι γνωστό ασχολήθηκε πάνω από μία δεκαετία με την τεχνική της σύνθεσης και της ενορχήστρωσης του Σκαλκώτα. Προϊόν της αφιέρωσής του στο «θέμα Σκαλκώτας» είναι το σημαντικό πόνημα του «Η Σκαλκωτική Ενορχήστρωση» που κυκλοφόρησε το 1998 από τις εκδόσεις Παπαδήμα. Είναι επομένως ο καταλληλότερος για το εγχείρημα!
.jpg)
Το 1935 ο Σκαλκώτας ξαναρχίζει να συνθέτει μετά από τέσσερα χρόνια αποχής. Από τα έργα της εποχής, σε αυστηρό δωδεκαφθογγικό ιδίωμα είναι και το Κοντσερτίνο για δύο πιάνα, ένα ελκυστικό έργο σε τρία μέρη, που έχει παιχτεί από αρκετά πιανιστικά ντουέτα αλλά τώρα μόλις ηχογραφείται.
.jpg)
Βασίλης Χριστόπουλος
Τέλος στο δίσκο ακτίνας της ΚΟΘ ο ακροατής μπορεί να απολαύσει το σύντομο δεξιοτεχνικότατο και τόσο όμορφο κομμάτι για ξυλόφωνο και ορχήστρα Nocturnal Amusement που παρουσιάζει ο μοναδικός μας σολίστ κρουστών Δημήτρης Δεσύλλας. Μου δίνεται η ευκαιρία –ελπίζω να μου δικαιολογηθεί - να γράψω λίγες μόνον γραμμές για να υπογραμμίσω την παρουσία στον τόπο μας μουσικών όπως ο Δεσύλλας. Νομίζω ότι το οφείλω ως παλαιότερη, σε έναν συνάδελφο της ποιοτικής ανταγωνιστικής νεώτερης γενιάς και ότι αξίζει όλοι να μάθουμε μερικά παραπάνω γι αυτόν, παράλληλα με το πόσο ταλαντούχος δεξιοτέχνης των κρουστών είναι: γεννήθηκε στην Κέρκυρα το 1974. Πήρε τα πρώτα του μουσικά μαθήματα στην ηλικία των 8 χρόνων στην Φιλαρμονική Εταιρεία της Κέρκυρας. Συνέχισε τις σπουδές του στη σχολή Κρουστών του Ωδείου Αθηνών με καθηγητή τον αείμνηστο Νικόλαο Κορατζίνο, μέχρι το 1992 που τελείωσε τις εκεί σπουδές. Μαθητής ακόμα υπήρξε μέλος της Ορχήστρας Νέων της Μεσογείου κατά τις χρονιές '90 και '92 όπου και συμμετείχε στα σεμινάρια του Sylvio Gualda (διάσημου σολίστ κρουστών-σόλο τυμπανιστή της Όπερας του Παρισιού). Συνέχισε τις σπουδές του στο State University of New York στη Νέα Υόρκη με υποτροφίες Αλεξάνδρα Τριάντη του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών και State University of N.Y. Καθηγητές του ήταν οι Raymond Des Roches (σολίστ κρουστών) και Roland Kohlof (σόλο τυμπανιστής της Φιλαρμονικής της Νέας Υόρκης). Το 1997 στηριζόμενος σε υποτροφία του Κοινωφελούς Ιδρύματος Αλ. Ωνάσης συνέχισε τις σπουδές του στο Βερολίνο με καθηγητή τον Rainer Seegers (σόλο τυμπανιστή της Φιλαρμονικής του Βερολίνου). Ο Δημήτρης Δεσύλλας είναι σόλο τυμπανιστής στην Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας και στην Ορχήστρα των Χρωμάτων από το 1993 και βασικός συνεργάτης της Καμεράτα Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών από το 1992, μέλος του ελληνικού συγκροτήματος σύγχρονης μουσικής του Θεόδωρου Αντωνίου, του συνόλου Σκαλκώτας, συνεργάτης του συνόλου χάλκινων πνευστών Melos brass και τέλος ιδρυτής και μέλος του συνόλου κρουστών Σείστρον. Στο ρεπερτόριό του, ανάμεσα σε έργα των Θ. Αντωνίου, E.Carter, T. Mayuzumi, T.Tanaka, J. Druckman, A. Jolivet, H.W. Henze, T. Ishiyanagi, W. Taerichen, N. Rosauro, Σ. Ζάννα, Θ. Μικρούτσικου, Χ. Χατζή, Α. Καλογερά κ.α., ανήκουν όλα τα έργα για σόλο κρουστά του Ιάννη Ξενάκη όπως επίσης η α' παγκόσμια παρουσίαση του έργου του Ι. Ξενάκη «Περσέφασσα» για 6 κρουστούς εκτελεσμένο από έναν κρουστό.
Ο δίσκος ακτίνας που δίνει αφορμή για το σημείωμα αυτό μας θυμίζει ότι η εταιρία BIS υποστηρίζει τη δισκογράφηση του Σκαλκωτικού έργου μια δεκαετία τώρα. Δικές της παραγωγές ήταν οι 36 Ελληνικοί χοροί με τη συμφωνική ορχήστρα του BBC και μαέστρτο τον Νίκο Χριστοδούλου, τα 32 κομμάτια για πιάνο με τον Νίκο Σαμαλτάνο και τα duos με βιολί, που ηχογράφησαν ο Γ. Δεμερτζής και οι σημαντικότατοι συνάδελφοι Μαρία Αστεριάδου, Χαρά Σειρά και Μαρία Κιτσοπούλου- περιλαμβάνει πολύ αξιόλογες ερμηνείες στα έργα petite suite no 1 petite suite no 2 duo for violin and cello, duo for violin and viola, scherzo for violin, viola, cello, piano, 3 greek folk songs, arrangements.
ΑΚΟΥΣΤΕ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΣΤΟ ΤaR-radio.com:
NIKOS SKALKOTTAS - Thessaloniki State SO (V.Christopoulos)
Στην BIS έχουν ηχογραφηθεί και οι δίσκοι με μουσική του Νίκου Σκαλκώτα: 16 μελωδίες, 15 μικρές παραλλαγές και Σονατίνα (CD 1464), πρώτη σουίτα για πιάνο, μουσική μπαλέτου, (1564) τα έργα για τσέλο και τα τρίο με πιάνο (1224), μουσική δωματίου, τρία κοντσέρτα για πιάνο, ορχηστρικά έργα και άλλα.
Αφήνω για το τέλος την πολύ σύντομη σχεδόν λακωνική κριτική περιγραφή του δίσκου που μας έδωσε τη σημερινή ευκαιρία: υπογραμμίζω πρώτα από όλα την ιδανική επιλογή των καλλιτεχνών που συμμετέχουν. Γνωρίζουν τον Σκαλκώτα και τον έχουν ήδη προσεγγίσει πλείστες όσες φορές. Είναι σοβαροί, ικανοί μουσικοί. Η εταιρία δεν προβάλλει τίποτε λιγότερο από την δυνατή ανταγωνιστική της πρόταση και την υπερασπίζει με μια πολύ ποιοτική ηχογράφηση. Η ΚΟΘ δεν προδίδει αλλά διαχειρίζεται άριστα την πρόοδό της των τελευταίων δύο ετών, ο μαέστρος ανεβαίνει στο πόντιουμ να συγκεράσει αισθητικές και μουσικές διαφορετικότητες.
Κι εμείς; Ας ακούσουμε το δίσκο, ας τον διαφημίσουμε κι ας τον χαρίσουμε σε φίλους που αγαπάμε. Δεν είναι κι αυτό πολύ σημαντικό στο να πάμε τα πράγματα τρία βήματα πιο κάτω;
.jpg)
Αντί άλλου ενθυμήματος, μικρός φόρος τιμής σε δισκογραφικές προσπάθειες που προηγήθηκαν αλλά ξεχάστηκαν:
Έφη Αγραφιώτη
effie@tar.gr
www.myspace.com/effieagrafioti
(Ιούλιος 2008)