GUITARTE ENSEMBLE
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
Στην Τίνα Βαρουχάκη
«Δεν υπάρχει τίποτα καλύτερο από μια κιθάρα. Εκτός αν είναι…επτά!»
Βρισκόμαστε στο 2005, όταν ο σολίστ Νίκος Χατζηελευθερίου, αποφάσισε να δημιουργήσει ένα κιθαριστικό σύνολο με συνοδοιπόρους τους κιθαριστές Μαρία Παπαμιχαήλ, Άννα Σαρτζίδου, Φραγκούλη Καραγιαννόπουλο και Χρήστο Φάκλαρη. Δέκα χρόνια αργότερα, το σύνολο διευρύνθηκε με δυο ακόμη μέλη, τη Χριστίνα Πολυκρέτη και τον Νεκτάριο Σακελλαρίου.
Σήμερα, το Guitar Ensemble, δεν χρειάζεται πλέον ιδιαίτερες συστάσεις στον μουσικό χώρο, καθότι έχει προσφέρει πολλά προς την κατεύθυνση διεύρυνσης του κιθαριστικού ρεπερτορίου, διασκευάζοντας πολλά ενδιαφέροντα έργα, Ελλήνων συνθετών, γράφοντας μουσική θεατρικών έργων, μελοποιώντας ποίηση, ενώ μεγάλο ποσοστό των πάντοτε επιτυχημένων διασκευών του ιδρυτή του, Νίκου Χατζηελευθερίου, αφορούν ατμοσφαιρική μπαρόκ μουσική. Τέτοια περίπτωση αποτελεί και το εξαίσιο νέο ηχογράφημα του Guitarte Ensemble, με έργα
A. Corelli, F. Geminiani, G.F. Händel (τα έργα και των τριών συνθετών σε διασκευή Νίκου Χατζηελευθερίου) καθώς και A. Vivaldi. Εκτός από την υπέροχη μουσική τους, δεν μπορεί να μείνει απαρατήρητη η πρώτη φράση που συναντά ο φιλόμουσος αναγνώστης ανοίγοντας το εσώφυλλο του ηχογραφήματος: πρόκειται για την αναδημοσίευση της επιγραφής από την πρόσοψη του Teatro Massimo στο Παλέρμο της Σικελίας: «H Tέχνη ανανεώνει του λαούς και αποκαλύπτει τον βίο τους. Μάταιη η από σκηνής τέρψη, αν δεν στοχεύει στην προετοιμασία του μέλλοντος». Αυτή η φράση, αποτέλεσε την έμπνευση για τον τίτλο του νέου cd: « 4 Concerti grossi ...a preparar l'avvenire".
Στις 9 Φεβρουαρίου, τα μέλη του Guitarte Ensemble περιμένουν φιλόμουσους συνοδοιπόρους στο χώρο “The Zoo” για ένα όμορφο μουσικό ταξίδι από τη μπαρόκ μουσική, μέχρι τις μέρες μας. Γιατί «φτιάχνουν» ιστορία οι παρέες»…Ενίοτε δε, διαμορφώνουν και το …«μπαροκ του μέλλοντός μας»…
«Σε κάθε περίπτωση η μουσική της εποχής του Μπαρόκ, κυρίως λόγω του Μπαχ και της δεσπόζουσας παρουσίας του στη μουσική εκπαίδευση, αποτελεί μέρος της "λόγιας" παράδοσης μας. Η παράδοση από κάθε ιστορική περίοδο μας κληροδοτεί τα ερωτήματα και όχι τις απαντήσεις της εποχής. Τις απαντήσεις τις δίνουμε εμείς σήμερα. Γι'αυτό άλλωστε και η δική μας δουλειά δε στοχεύει στην ιστορικά τεκμηριωμένη ερμηνεία, αλλά στην λειτουργικότητα αυτών των έργων στο σύγχρονο ηχητικό περιβάλλον.»
Από τη συναυλία του Guitarte Ensemble στην αίθουσα συναυλιών του Ωδείου «Φ. Νάκας» το Νοέμβριο 2019
T.B.«Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες» αναφέρει σε ένα στίχο του, ο Διονύσης Σαββόπουλος. Ποια είναι, εν συντομία, η Ιστορία του Guitarte Ensemble;
Νίκος Χατζηελευθερίου: Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες…. Ίσως χρειάζεται να διευκρινιστεί η έννοια της παρέας για να σας εκμυστηρευτούμε την ιστορία μας σαν σχήμα και όχι μόνο. Η σύνδεση των μελών έχει αφετηρία τη σύνδεση του καθενός μας με την κιθάρα. Η «παρέα» έχει εναρκτήρια δύναμη τη σχέση που αποκτήσαμε μέσα από την προσωπική πορεία του καθενός μας με τη μουσική. Η σχέση αγάπης που δημιουργείται μέσω της κιθάρας με το δάσκαλο, με τους άλλους μαθητές του δασκάλου, εφόσον έχετε κάτι κοινό που σας συνδέει, που του προσφέρεις και σου προσφέρει αμφίδρομα, δημιουργεί από μόνη της μία ιστορία. Όταν αυτό έρχεται να ταιριάξει σε ένα σύνολο, συζητάμε πλέον για μία ιστορία που δημιουργείται από περισσότερες γωνίες.
T.B.Η δημιουργία ενός κιθαριστικού συνόλου δεν αποτελεί ένα εύκολο εγχείρημα. Kρίνοντας από τη μέχρι τώρα πορεία του κιθαριστικού σας συνόλου, ποια είναι τα «δυνατά σημεία», ποια τα «αδύνατα», ποιες οι «ευκαιρίες» και ποιες οι «απειλές» στο πλαίσιο αυτού του εγχειρήμματος;
Νεκτάριος Σακελλαρίου: Κι εδώ ερχόμαστε στο 2ο ερώτημα ότι όντως η ιστορία ενός συνόλου δεν είναι ένα εύκολο εγχείρημα. Κατ’ επέκταση της πολύπλευρης σχέσης που δημιουργείται, θα απασχοληθούμε με την εμπειρία του καθενός και την διάθεση της εναπόθεσή της στο σύνολο. Δηλαδή τις γνώσεις, το τι έχει αποκομίσει ως μαθητής ή ως επαγγελματίας μουσικός, το πώς έχει βιώσει τη μουσική ή τι τον ώθησε στη μουσική ακόμα και το αν η σχέση μας με τη μουσική παραμένει σταθερή ή εναλλάσσεται-αναλόγως των καθημερινών υποχρεώσεων. Ευτυχώς για μας, υπάρχει ένα ανείπωτος σεβαστικός κανόνας-άξονας που έχει να κάνει με το ότι υπήρξαμε όλοι μαθητές του Νίκου και αυτό δεν αλλάζει κατά μία έννοια. Θα υπάρχει πάντα η τάση να τον ακούμε, έτσι βγαίνουμε από το αδιέξοδο των ασυμφωνιών και αντιπαραθέσεων. Δεν μπορώ να δω κάτι σαν «απειλή» για το σύνολο, το εγχείρημα έχει επιτευχθεί ήδη, ο χρόνος θα δείξει τις αντοχές και την πορεία του. Πάντως, η ποικιλία στις επιλογές του ρεπερτορίου μας, καθώς και η σύμπραξή μας σε παραγωγές πολυθεαμάτων, μπορούν να χαρακτηριστούν "δυνατά σημεία"...
T.B.H μπαρόκ μουσική είναι κυρίαρχη σε προηγούμενα ηχογραφήματά σας και γενικότερα στις καλλιτεχνικές σας δραστηριότητες . Ποια στοιχεία της, την καθιστούν για σας γοητευτική;
Χρήστος Φάκλαρης: Είναι μία μουσική περίοδος που την μαθαίνουμε σιγά σιγά μέσα από την κιθαριστική μας πορεία. Όσο περισσότερο καταφέρνεις να την προσεγγίσεις, τόσο περισσότερο την θαυμάζεις και σε αγγίζει. Παρόλα αυτά, δεν είναι το μοναδικό είδος μουσικής που μας έχει συγκινήσει…
Στο πρώτο μας CD "Traces" σημειώναμε: "Τρεις είναι οι βασικοί άξονες που κινούν τη μουσική μας δράση. Ἐν ἀρχῇ ἦν... ο Μπαχ. Δεν εννοούμε βέβαια μόνο το συνθέτη, αλλά όλη εκείνη την πρωτογενή μουσική ύλη, που πάνω της μάθαμε και συνεχώς ξαναγυρίζουμε για να μάθουμε πάλι ή για να διορθώσουμε ό, τι δεν μάθαμε καλά ή μέσω της ωρίμανσης που έχουμε αποκτήσει στην πάροδο της ενασχόλησής μας με αυτή να μπορέσουμε να αντιληφθούμε κάτι επιπλέον από το μεγαλείο που κρύβει στην απεραντοσύνη της.
Ο δεύτερος είναι αυτό που αποκαλείται "βίωμα". Η μουσική που όταν την ακούς ή την παίζεις φέρνει γεύσεις, αρώματα, εικόνες και χρώματα, από το διηνεκές παρελθόν ή απ’ το έμβρυο μέλλον, όπως συνέβη με το "Καταραμένο φίδι" και τον Μάνο Χατζιδάκι.
Και τέλος η σύγχρονη μουσική. Δηλαδή η μουσική που φτιάχτηκε τώρα και παίζεται τώρα! Όπως το "Φάντασμα της Μασσαλίας" του Γιάννη Αγγελάκη και πολλά άλλες έργα σε πρώτη εκτέλεση. Αυτά τα "ΙΧΝΗ" ακολουθούμε λοιπόν, και αυτά αφήνουμε πίσω μας... Στη συγκεκριμένη περίοδο μας απορρόφησε...λίγο παραπάνω απ ότι περιμέναμε.. το Μπαρόκ».
T.B.Toν Φεβρουάριο παρουσιάζεται το cd σας “4 Concerti Grossi” με έργα A. Corelli, F. Geminiani, G.F. Handel και A. Vivaldi. Με ποια κριτήρια επιλέξατε τα έργα του ηχογραφήματος και τι σημαίνει για σας κάθε ένα από αυτά;
Άννα Σαρτζίδου: Τα έργα αυτά έχουν όλα τα στοιχεία της σημαντικότητας των συνθετών και του γοητευτικού μουσικού περιεχομένου. Μ ένα όμως καταλυτικό στοιχείο. Το πόσο πειστικά μεταγράφονται και αποδίδονται από ένα κιθαριστικό σύνολο.
T.B.Η μπαρόκ μουσική γεννήθηκε σε μια εποχή που επικρατούσαν εντελώς διαφορετικά κοινωνικά δεδομένα και αισθητικά κριτήρια εν συγκρίσει με σήμερα. Σας έχει προβληματίσει το πώς η μουσική του 17ου -18ου αιώνα, μπορεί να αγγίξει και να επηρεάσει το μουσικό και τον φιλόμουσο του 21ου αιώνα;
Μαρία Παπαμιχαήλ: Είναι ένα είδος που διαμορφώθηκε το 17ο αιώνα αλλά υπάρχει μία σχετικότητα μέσα σε αυτό. Στη μουσική γνώμονας είναι ο άνθρωπος και η σύστασή του δεν έχει αλλάξει. Αυτός την έχει εξελίξει, διαμορφώσει, αγαπήσει και του είναι αναγκαία! Μπορεί να αλλάζουν τα εξωτερικά δεδομένα, όπως λέτε, τα κοινωνικά και αισθητικά κριτήρια, αλλά δε νομίζω πως απέχει από την αισθητική του «σύγχρονου» ανθρώπου. Σε κάθε περίπτωση η μουσική της εποχής του Μπαρόκ κυρίως λόγω του Μπαχ και της δεσπόζουσας παρουσίας του στη μουσική εκπαίδευση, αποτελεί μέρος της "λόγιας" παράδοσης μας. Η παράδοση από κάθε ιστορική περίοδο μας κληροδοτεί τα ερωτήματα και όχι τις απαντήσεις της εποχής. Τις απαντήσεις τις δίνουμε εμείς σήμερα. Γι'αυτό άλλωστε και η δική μας δουλειά δε στοχεύει στην ιστορικά τεκμηριωμένη ερμηνεία, αλλά στην λειτουργικότητα αυτών των έργων στο σύγχρονο ηχητικό περιβάλλον.
T.B. Όπως γνωρίζετε, το 2020 είναι έτος Beethoven. Έχετε σκεφτεί να κάνετε μεταγραφές έργων του για το κιθαριστικό σας σύνολο;
Νίκος Χατζηελευθερίου: Όχι. Ο Μπετόβεν, όσα χρόνια κι αν γιορταστούν δεν «εκκιθαρίζεται»...
T.B.Στο εσώφυλλο του ηχογραφήματος παραθέτετε την επιγραφή από την πρόσοψη του Teatro Massimo στο Παλέρμο της Σικελίας: «H Tέχνη ανανεώνει του λαούς και αποκαλύπτει τον βίο τους. Μάταιη η από σκηνής τέρψη, αν δεν στοχεύει στην προετοιμασία του μέλλοντος». Με ποιους τρόπους νομίζετε ότι η μουσική συμβάλλει στη διαμόρφωση ενός πιο ευοίωνου μέλλοντος;
Χριστίνα Πολυκρέτη: Αυτό ήταν μία τυχαία συγκυρία σε ένα ταξίδι αναψυχής, η οποία τελικά καθόρισε τον τίτλο του CD. Δεν είναι μόνο η μουσική που διαμορφώνει ένα πιο ευοίωνο μέλλον, αλλά όλες οι τέχνες. Αν δεχθούμε ότι η τέχνη γαλουχεί και σμιλεύει, όσο πιο πολύ ασχοληθεί κανείς με αυτήν και στραφεί το βλέμμα προς αυτή την κατεύθυνση, απαλλάσσεται από την ενασχόληση με επουσιώδη πράγματα. Ο τρόπος σκέψης αλλάζει, η ψυχή βρίσκει στήριγμα και ξεκουράζεται. Μακροσκοπικά θα δούμε μία κοινωνία να λειτουργεί αλλιώς. Βέβαια, το απόφθεγμα πιστεύω ότι έχει και μια σαφή αιχμή για όλους τους καλλιτέχνες... Δε βρίσκετε ότι κάπου μας ζητάει να γίνουμε πιο τολμηροί; Λιγότερο αυτοαναφορικοί και να τολμήσουμε το...αυριανό;
T.B.Τι εύχεστε για το μέλλον του Guitarte Ensemble;
Φραγκούλης Καραγιαννόπουλος: Να συνεχίζει να παράγει αγάπη και απόλαυση για εμάς και τους φίλους της μουσικής μας. Αν τώρα βάλει κι ένα λιθαράκι με το αποτύπωμα του, με όσα έχει ήδη κάνει και όσα έπονται στη μουσική "κοινότητα", θα είμαστε ακόμα πιο ευτυχείς.
T.B.Ποια είναι τα σημαντικότερα καλλιτεχνικά σας σχέδια, είτε ως κιθαριστικού συνόλου, είτε των μεμονωμένων μελών του;
Νίκος Χατζηελευθερίου: Γι αυτά, με όλο το σεβασμό, καλό θα ήταν να μη μιλήσουμε, γιατί τα σχέδια θα πρέπει να έρχονται ως έκπληξη στο κοινό, αλλά και σε εμάς. Αυτά που έχουμε στο μυαλό μας μπορεί να είναι πολλά και μη υλοποιήσιμα άμεσα, καθώς μπορεί να προκύψουν και νέα…
Προς το παρόν, παίζουμε την Κυριακή το μεσημέρι, στις 9 Φεβρουαρίου σε έναν όμορφο χώρο στο Χαλάνδρι, που ονομάζεται “The Zoo”.
Περισσότερες πληροφορίες για τη συναυλία:
https://facebook.com/events/s/4-concerti-grossi-a-preparar-l/1231720773683827/?ti=as
T.B.Θα πρότεινα ως κιθαριστικό σύνολο να παίξετε όχι με τις νότες, αλλά με τις λέξεις συντάσσοντας (όλοι μαζί) μια σύντομη παράγραφο, που να εμπεριέχονται, μεταξύ άλλων, οι ακόλουθες λέξεις: μουσική/κιθάρα/άνθρωπος/ιδανικά/αγώνας/πάθος/λύπη/χαρά/ελπίδα/μέλλον. Πάμε;
Guitarte Ensemble: Η μουσική και η κιθάρα σε κάθε χαρά ή λύπη, στην ελπίδα μας για ένα καλύτερο μέλλον, δεν έλειψαν ποτέ. Έδωσαν και πήραν έμπνευση από τα ιδανικά και τους αγώνες που ως άνθρωποι δίνουμε, είτε προσωπικά είτε συλλογικά, πάντα με πάθος.
Τίνα Βαρουχάκη
varouchaki.tar@gmail.com
Φεβρουάριος 2020
Τεχνική επιμέλεια σελίδας Κώστας Γρηγορέας
(Η επιμέλεια του κειμένου είναι ευθύνη του αρθρογράφου
Λίγα λόγια για το Guitarte Ensemble
Το Guitarte ensemble ιδρύθηκε το 2005 και διευθύνεται από τον Νίκο Χατζηελευθερίου, με συνοδοιπόρους τους Χρήστο Φάκλαρη, Φραγκούλη Καραγιαννόπουλο, Άννα Σαρτζίδου και Μαρία Παπαμιχαήλ. Από το 2015 στο σχήμα συμμετέχουν και οι Χριστίνα Πολυκρέτη και Νεκτάριος Σακελλαρίου. Έχοντας κοινή τους αφετηρία την κιθάρα στοχεύουν στη δημιουργία ενορχηστρωτικής δυναμικής, χωρίς την αφαίρεση όγκου, συνηχήσεων, αρμονικού εύρους, διατηρώντας, δηλαδή, τον χαρακτήρα της κλασικής κιθάρας ως solo όργανο. Αυτό το επιτυγχάνουν μέσα από την ανάδειξη νέων έργων, αλλά και μεταγραφών που βασίζονται σε αυτήν τη λογική. Το μουσικό σύνολο Guitarte έχει, μεταξύ άλλων, παρουσιάσει έργα των J. S. Bach, F. Geminiani, L. Boccherini, A. Schoenberg, B. Britten, D. Milhaud, N. Rota, αλλά και έργα Ελλήνων συνθετών, όπως των Μ. Θεοδωράκη, Μ. Χατζιδάκι, Δ. Φάμπα, Φ. Τσαλαχούρη, Γ. Βασιλαντωνάκη, Γ. Αγγελάκη, Μ. Κεφάλα, Ν. Παναγιωτάκη, κάποια από αυτά ειδικά γραμμένα για το σύνολο. Έχει, επίσης, δημιουργήσει σύνθετες μουσικές παραστάσεις με τραγούδι, αφήγηση, χορό, videoart, όπως "Τα ημερολόγια ενός διαβόλου" (μουσική Ν. Χατζηελευθερίου, έργα Κ. Π. Καβάφη και Φ. Πεσσόα), τα "12 νυχτερινά" (μουσική Μ. Θεοδωράκη, κείμενα Ν. Τσιφόρου), το "Καταραμένο φίδι" του Μ. Χατζιδάκι (κείμενα Α. Πετράτου, θέατρο σκιών Άθω Δανέλλη), το δρώμενο "Ήχοι και μύθοι από την ιστορία και την περιπέτεια του αρχαίου πνεύματος" με σωζόμενα αποσπάσματα αρχ. ελληνικής μουσικής και τραγούδια σύγχρονων παραστάσεων αρχαίου δράματος, τη σκηνική μπαλάντα "Στο όνειρο ενός νηφάλια μεθυσμένου" (μουσική Μ. Θεοδωράκη για την παράσταση "Ένας όμηρος" του Μπ. Μπήαν) κ.ά. Τον Δεκέμβριο του 2013 κυκλοφόρησε το πρώτο CD του συνόλου "ΙΧΝΗ" με έργα των J. S. Bach, Μ. Χατζιδάκι, Γ. Αγγελάκη.
