Ολίγα ιστορικά περί της Στρατιωτικής Μουσικής
μετά των αναγκαίων συγκρίσεων
Η ενασχόληση με ένα θέμα δεν τελειώνει ποτέ. Έτσι αν και έχω ασχοληθεί δύο φορές με την ευρεία ενότητα ”Μουσική και Στρατός”, την πρώτη με το άρθρο μου στο “μουσικής ΠΟΛΥΤΟΝΟν” τεύχος Ιανουαριου 2012 με τίτλο “Η μπάντα του επαρχιακού Συντάγματος και η πτώχευση” και την δεύτερη στον παρόντα ιστότοπο με το άρθρο “Ο Ταγματάρχης Μανώλης Καλομοίρης” το θέμα με ενδιαφέρει από πολλές πλευρές. Το κίνητρο μου είχε δοθεί όταν έφτασε στα χέρια μου η εκτέλεση του έργου του Tchaikovsky “1812 Overture” με κανόνι των 105 χιλιοστών 105mm σε εκτέλεση της Ιαπωνικής εθνοφρουράς το 2010.
Ως παλαιός πρόσκοπος και μέλος της μπάντας του προσκοπικού συστήματος αλλά και μέλος της χορωδίας του Πολεμικού Ναυτικού για λίγο διάστημα, θέση που εξασφάλιζε ανέλπιστες διευκολύνσεις, είχε κάθε λόγω να αρχίσω να αναζητώ εκτελέσεις στρατιωτικών μουσικών σωμάτων άλλων χωρών. Η αναζητήσεις μου με έφεραν στην US Marines Band (http://www.marineband.usmc.mil/ ), στην μπάντα των Gurkhas του Βρετανικού Στρατού (http://www.youtube.com/watch?v=fN0YxW0jOog ) η οποία έπαιζε ένα κομμάτι του Μίκη Θεοδωράκη(!) και σε πολλές άλλες.
Αλλού τα διαθέσιμα μέσω διαδικτύου κομμάτια είναι εμβατήρια ή συναφούς ύφους αλλού έχουμε υψηλού επιπέδου εκτελέσεις κλασσικών κομματιών. Οι συγκρίσεις ενδιαφέρουσες και δηλωτικές του βαθμού εκπαίδευσης και μουσικής αφύπνισης, όχι του στρατεύματος αλλά του κράτους το οποίο υπηρετεί.
Ψάχνοντας έπεσα πάνω στην ιστοσελίδα του Γ.Ε.Σ και δη της Διεύθυνσης Μουσικού: http://www.army.gr/default.php?pname=istorikadms&la=1
Από εκεί επέλεξα μερικά τμήματα και σας τα παραθέτω προκειμένου να συμπληρωθεί η εικόνα.Το γραπτό στοιχείο το οποίο έχουμε για την Στρατιωτική Μουσική Στρατού Ξηράς, είναι η μαρτυρία του Χρήστου Βυζαντίου Συνταγματάρχη και φαλαγγάρχη Αθηνών, ο οποίος στο βιβλίο του «Ο Τακτικός Στρατός από το 1821 μέχρι το 1833», που εκδόθηκε το 1837, κατά την παράδοση του τακτικού Σώματος στον Φιλέλληνα Γάλλο Σχη Κάρολο Φαβιέρο από τον Σχη Ροδίου το 1825, αναφέρει ότι «Υπήρχεν εν Ναυπλίω και Στρατιωτική Μουσική, διευθυνομένη υπό του Γερμανού Μάγγελ και αυτή ηυξήθη και ετακτοποιήθη, λαβούσα τα αναγκαιούντα όργανα».
Μετά την επανάσταση λοιπόν, του 1821 συγκροτήθηκε στις τάξεις του νεοσύστατου Στρατού, το 1824, από τον Γάλλο Συνταγματάρχη Κάρολο Φαβιέρο, η ΠΡΩΤΗ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΜΠΑΝΤΑ στο Ναύπλιο, την πρωτεύουσα της Ελλάδος.
Πρώτος Αρχιμουσικός της υπήρξε ο Ανθλγός Ernest von Mangel, Γερμανός στην καταγωγή από την Βυρτεμβέργη της Βαυαρίας.
.jpg)
Το μουσικό αυτό σύνολο εκείνη την εποχή ονομαζόταν «Μουσικός Θίασος» και ακολουθούσε τον Τακτικό Στρατό σε όλες τις εκστρατείες και μάχες. Το 1825 ο Φαβιέρος αναχώρησε για την Αθήνα και πήρε και την μουσική μαζί του.
Έτσι συγκροτήθηκε η Στρκη Μουσική Αθηνών.
Το 1828 με την άφιξη του πρώτου Κυβερνήτη της Ελλάδος Ιωάννη Καποδίστρια εγκαταστάθηκε στο Ναύπλιο πρωτεύουσα τότε της επαναστατημένης Ελλάδος. Εδώ ανασυντάχθηκε και ενισχύθηκε.
Το 1833, μετά την δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια, φθάνει και εγκαθίσταται στο Ναύπλιο ο Βασιλεύς της Ελλάδος Όθων, συνοδευόμενος από δύο τάγματα στρατού και Στρκη Μουσική.
Το 1834 σε αντικατάσταση των παραπάνω ταγμάτων έρχεται και εγκαθίσταται στο Ναύπλιο Τάγμα Εθελοντών Βαυαρών με την μουσική τους και Αρχιμουσικό το Κάρολο Κέλλερ. Εν τω μεταξύ η υπό τον Μάγγελ μουσική, εγκαταστάθηκε στο Άργος.
Με την μεταφορά της πρωτεύουσας της Ελλάδος από το Ναύπλιο στην Αθήνα το 1834 οι μουσικές του Ναυπλίου και του Άργους εγκαθίστανται στην νέα πρωτεύουσα. Αρχιμουσικός της μπάντας του Ναυπλίου ήταν ο Κ. Κέλλερ.
Το 1837 λόγω ελλείψεως μουσικών και του θανάτου του Κ. Κέλλερ, οι δύο μουσικές συγχωνεύονται, υπό την διεύθυνση του Ανθστή Αρχισαλπιγκτή Πυροβολικού Franz Seiler, ο οποίος μετατάχθηκε στη μουσική!!!
Κατά τα πρώτα χρόνια της ελεύθερης Ελλάδος, το προσωπικό των Στρκών Μουσικών αποτελούσαν επί το πλείστον ξένοι, κυρίως Βαυαροί.
Για την επάνδρωση των μουσικών με Έλληνες μουσικούς ιδρύθηκε το 1843 ΣΧΟΛΕΙΟ ΜΟΥΣΙΚΗΣ με το Βασιλικό Διάταγμα της 15ης Νοε 1843. Το ίδιο έτος επανέρχεται στις τάξεις του Στρατού ο Μ. Μάγγελ, στον οποίο ανατίθεται η Διεύθυνση του νεοσύστατος σχολείου.
Το 1855 διαλύθηκε με το Βασιλικό Διάταγμα της 28ης Νοε 1855. Εν τω μεταξύ ο Μ. Μάγγελ προάχθηκε στο βαθμό του Υπλγού και ονομάζεται Επιθεωρητής Στρκών Μουσικών.
Το 1854 οι μουσικές αυξάνονται σε τρεις, μία για κάθε μοίρα πεζικού.
Το 1856 γίνεται ειδική Στρκη Μουσική Φρουράς Αθηνών, η οποία απετέλεσε το μοναδικό σοβαρό μουσικό συγκρότημα του Ελληνικού Κράτους. Κάθε μουσική εκδήλωση, ήταν αδύνατη χωρίς την συμμετοχή της.
Στη συνέχεια δημιουργήθηκαν 10 μουσικές ταγμάτων Πεζικού, 1 Πυροβολικού και 1 Ιππικού, στην οποία οι μουσικοί παιάνιζαν έφιπποι.
Το 1877 δημιουργήθηκε θέση Επιθεωρητή Στρκων Μουσικών με βαθμό Ανθλγού την οποία καταλαμβάνει προαγόμενος ο Christian Welker.
Το 1880 συγκροτήθηκε Ειδική Υπηρεσία Μουσικής και ρυθμίζεται ο τρόπος επιθεωρήσεων και το 1882 ο τρόπος κατατάξεως εθελοντών μουσικών με διετή υποχρέωση θητείας, δ’,γ’,β’ και α’ τάξεως καθώς και Αρχιμουσικού που τον έκρινε ειδική επιτροπή.
Η κατάταξη των μαθητευομένων, η οποία καθορίστηκε το 1861 εξακολουθεί να ισχύει!.jpg)
Ο αριθμός των μουσικών αυξομειώνεται ανάλογα με τις Μονάδες Στρατού μέχρι το 1893, όταν για λόγους οικονομίας καταργούνται όλες οι μουσικές και παραμένει μόνο η Μουσική Φρουράς Αθηνών, με αυξημένη την σύνθεση της. Είχε 2 Υπλγούς, 1 Ανθλγό, 1 Ανθστή, 60 Οπλίτες και 5 μαθητευομένους. Στους υπόλοιπους χορηγήθηκε αορίστου χρόνου άδεια. (βλ άρθρο μου στο ΠΟΛΥΤΟΝΟ)
Μετά από επτά χρόνια, το 1904, γίνεται επανασύσταση των Μουσικών και συγκροτούνται τρεις Μεραρχιακές Μουσικές εκτός από την ήδη υπάρχουσα Μουσική Φρουράς Αθηνών καθώς και Σχολείο Μουσικής. Τότε ρυθμίζονται με νόμο όλα τα σχετικά με τη λειτουργία τους θέματα.
Την θέση του Επιθεωρητή κατέχει ο Κερκυραίος Ιωσήφ Καίσσαρης, ο οποίος αποστρατεύεται το 1910 με τον βαθμό του Λγού και αντικαθίσταται από τον Φραγκίσκο Τούλη Ιταλό στην καταγωγή.
Μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους το 1914 δημιουργήθηκε η Γενική Επιθεώρηση Στρκων Μουσικών.
.jpg)
Το Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, 1918, αρχίζει μία νέα περίοδος για τις Στρκες Μουσικές. Με νόμο ιδρύεται Γενική Επιθεώρηση Στρκων Μουσικών με έδρα την Αθήνα και Επιθεώρηση Στρκων Μουσικών με έδρα την Θεσσαλονίκη. Οι επιθεωρητές έφεραν βαθμό Τχη και Λγού αντίστοιχα και προερχόταν από Δντές Κρατικών Ωδείων ή καθηγητές ανώτερων θεωρητικών. Επίσης καθορίζονται τα καθήκοντα και αρμοδιότητες τους καθώς επίσης και η λειτουργία – διδασκαλία του Σχολείου Μουσικής.
Συγκροτούνται: α. Στρκές ομάδες λαϊκών μουσικών(!)
β. Πρότυπος Στρκή Χορωδία
γ. Πρότυπος Στρκή Ορχήστρα
Αυξάνονται οι Στρκές Μουσικές σε 9, με σύνθεση: 76 άτομα η Μουσική Φρουράς Αθηνών , 50 άτομα η Μουσική Θεσσαλονίκης , 42 άτομα οι Μουσικές των Σωμάτων , 37 άτομα οι Μουσικές των Μεραρχιών.
Από το 1917 έως το 1937 Γενικός Επιθεωρητής Στρκων Μουσικών, αναλαμβάνει ο διεθνούς φήμης και ακτινοβολίας Εθνικός συνθέτης της Ελλάδος και αργότερα μέλος της Ακαδημίας Αθηνών Μαέστρος Μανώλης Καλομοίρης.
(Σημείωση Μαικήνα: Ο Καλομοίρης παραιτήθηκε ή τον παραίτησαν επειδή παρήλασε με την μπάντα του Στρατού στην κηδεία του Ελ.Βενιζέλου. Αυτά σε όσους του προσάπτουν φιλικές σχέσεις προς το καθεστώς Μεταξά)
.jpg)
Το 1939 καθορίζεται στον Οργανισμό του Στρατού Ξηράς, η Στρκή Μουσική σαν Μουσικό Σώμα.
Τον Ιανουάριο του 1953 αποβιβάζεται στην Ιντσόν της Κορέας η Μπάντα του Εκστρατευτικού Σώματος τα στελέχη της οποίας προσέφεραν τις υπηρεσίες τους όχι μόνο στο μουσικό τομέα αλλά και στις επιχειρήσεις πολλοί δε απ’ αυτούς τιμήθηκαν με ηθικές αμοιβές.
(Σημείωση Μαικήνα : “Ο στρατός μας που πήγε στην Κορέα πολεμούσε για τα ιδανικά πνίγοντας τους κίτρινους στο αίμα δείχνοντάς τους τι θα πεί λεφτεριά”)
Το 1958 αφού προηγήθηκαν διάφορες άλλες ονομασίες δημιουργήθηκε η Διεύθυνση Μουσικού του ΓΕΣ (ΔΜΣ/ΓΕΣ), στην οποία μέχρι σήμερα υπάγονται όλες οι Μουσικές του Σ.Ξ
ΔΕΙΤΕ ΜΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗ ΑΠΟ ΒΙΝΤΕΟ ΜΕ ΚΛΙΚ ΣΤΟ Πάμε παρέλαση;
Γιώργος Λιγνός (Μαικήνας)
Ιανουάριος 2012
georgealignos@yahoo.gr
Blog: Έν χορδαίς καί οργάνοις
http://lignostar.wordpress.com/