ΒΛΑΔΙΜΗΡΟΣ ΧΟΡΟΒΙΤΣ: ΤΙ ΖΩΗ... (Της Έφης Αγραφιώτη)

ΒΛΑΔΙΜΗΡΟΣ ΧΟΡΟΒΙΤΣ: ΤΙ ΖΩΗ…
(1 Οκτωβρίου 1903 - 5 Νοεμβρίου 1989)

  

Αλήθεια, υπάρχει ακροατής που δεν του έκοψε την ανάσα αυτός ο πιανίστας;

Γιός αστικής οικογένειας της Ουκρανίας, ο Χόροβιτς γεννιέται το 1903, με το νέο ημερολόγιο την 1^η Οκτωβρίου,στο Κίεβο μέσα σε μουσικό και ευρύτερα καλλιτεχνικό περιβάλλον. Ο πατέρας του, φιλόμουσος αλλά όχι μουσικός, ήταν επιτυχημένος ηλεκτρολόγος και επιχειρηματίας, ο πρώτος που εισήγαγε στην Ουκρανία ηλεκτρολογικό γερμανικό εξοπλισμό. Η μητέρα του, πιανίστρια η ίδια με οικογενειακές σχέσεις με την οικογένεια του Άντον Ρουμπινστάιν, εξοικειώνει το γιο της με το πιάνο από τα τρία του χρόνια. Το 1912 στο Ωδείο Κιέβου, ξεκινά η μαθητεία του Βλαδίμηρου Χόροβιτς με δάσκαλο τον Βλαντίμιρ Πουτσάλσκι και κυρίως τον θρυλικό δάσκαλο και συνθέτη Φέλιξ Μπλούμενφελντ. Έξι χρόνια μετά παίζει σε πλατύ αλλά και ειδικό κοινό και το 1920 παίρνει τις πρώτες διθυραμβικές κριτικές.

Ακολουθούν περιοδείες , εν μέσω του ρωσικού εμφυλίου, με αμοιβή αρκετό με τα τότε δεδομένα ψωμάκι, δυο κομμάτια σοκολάτα και μια στάλα βούτυρο, όπως θυμόταν σε συνεντεύξεις του.

    

Ο Χόροβιτς επέμενε όμως ότι τότε ήθελε να ασχοληθεί με τη σύνθεση αλλά ευτυχώς που μπορούσε παίζοντας πιάνο να βοηθήσει την οικογένειά του που λιμοκτονούσε καθώς ήταν ήδη οικονομικά κατεστραμμένη εκείνη την εποχή.

Τον Δεκέμβριο του 1925 ο Χόροβιτς καταφέρνει να βγει στη δύση και να γνωρίσει τον άνθρωπο που ονειρευόταν να συναντήσει και να μαθητεύσει κοντά του, τον Αρτουρ Σνάμπελ. Θέλοντας μάλιστα να μείνει για πάντα στη δύση είχε φροντίσει να κρύψει λίγα χρήματα στις σόλες των παπουτσιών παίρνοντας ρίσκο για την έκβαση του εγχειρήματος. Η ζωή του δίνει άφθονες ευκαιρίες να αναδειχθεί εκείνη την εποχή. Η καριέρα του όλο και φωτίζεται από την επιτυχία και τον ενθουσιασμό του κοινού. Ο ίδιος όμως θεωρεί ότι είναι ένας μέτριος, ακυρώνει μέσα σε εκρήξεις πανικού κάποιες κρίσιμες συναυλίες και υποφέρει από άγχος σκηνής σε σημείο κάποιες φορές να βγαίνει υποβασταζόμενος για να παίξει.

    

Το 1933 είναι η μοιραία χρονιά για την ζωή του. Γνωρίζει και συνεργάζεται με τον Αρτούρο Τοσκανίνι, ερμηνεύοντας το 5ο Κοντσέρτο για πιάνο του Μπετόβεν. Η συνεργασία τους δεν διεκόπη έκτοτε. Την ίδια χρονιά παντρεύεται με πολιτικό γάμο την Βάντα Τοσκανίνι, κόρη του μαέστρου.

Το 1939 ο Χόροβιτς εγκαθίσταται οικογενειακώς στη Νέα Υόρκη και πέντε χρόνια μετά παίρνει την αμερικανική υπηκοότητα. Η Αμερική τον τίμησε πολλές φορές κατά τη διάρκεια της ζωής του και μετά το θάνατό του.

 

Το ότι ο Χόροβιτς ήταν Εβραίος και η σύζυγός του Καθολική δεν στάθηκε εμπόδιο. Μοιάζει ανεκδοτολογική η αφήγηση αλλά προέρχεται από το φιλικό του περιβάλλον: ξεπέρασαν και το ότι τα πρώτα δύο χρόνια δεν μιλούσαν ο ένας τη γλώσσα του άλλου! ευτυχώς μιλούσαν μέτρια έως καλά τα γαλλικά. Απέκτησαν το 1934 ένα παιδί, τη Σόνια η οποία πέθανε στα σαράντα της χρόνια στη Γενεύη εξ αιτίας υπερβολικής δόσης ναρκωτικών.

 

 

To 1948 ο Χόροβιτς και η Βάντα Τοσκανίνι χώρισαν τυπικά αλλά συνέχισαν να περνούν μαζί μεγάλα χρονικά διαστήματα καθώς αυτή τον συνόδευε στις περιοδείες και τον φρόντιζε. Το διαζύγιο θα πρέπει να είχε σχέση, έτσι εικάζουν, με τον ομοφυλοφιλικό προσανατολισμό του πιανίστα. Στα λόγια του…. γνωστού κουτσομπόλη Αρτουρ Ρούμπινστάιν όλοι το γνώριζαν αλλά τον δεχόντουσαν ως ομοφυλόφιλο ^. Ο πιανίστας David Dubal σε δύο βιβλία του αναφέρει πως ακόμα και στα ογδόντα του, ο Χόροβιτς φωτογράφιζε έναν υφέρποντα ερωτισμό στην ερμηνεία των έργων. Ο Χόροβιτς αρνούμενος πολλές φορές παρόμοια σχόλια δήλωνε με χιούμορ ότι ως γνωστόν υπάρχουν τρία είδη πιανιστών: Εβραίοι πιανίστες, ομοφυλόφιλοι πιανίστες, και κακοί πιανίστες.

     

Στη δεκαετία του 1940 άρχισε ψυχιατρικές συνεδρίες καταβεβλημένος από την υπερβολική ένταση του επαγγέλματος.  Μέχρι που το 1970, αναγκάστηκε να υποβληθεί σε νέες θεραπείες με ηλεκτροσόκ, επειδή υπέφερε πλέον από τυραννικές καταθλιπτικές εκρήξεις. Με το θάνατο της κόρης του όλα χειροτέρεψαν. Ήταν όμως ήδη ένα ραγισμένο αγγείο μεγάλης αξίας, όπως έγραψε ένας μουσικός κριτικός. Κατά τη διάρκεια των ετών της σταδιοδρομίας του υπήρξαν μεγάλες περίοδοι που διέκοπτε τη συναυλιακή του δραστηριότητα: 1936-1938, 1953-1965,1969-1974, 1983-1985.

 

Μετά το 1980 η σωματική δύναμη και η ψυχική αντοχή κατέρρευσαν ταυτόχρονα όταν άρχισε να παίρνει υπερβολικές δόσεις από αντικαταθλιπτικά, που τα συνδύαζε με κατανάλωση αλκοόλ και φυσικά η καλλιτεχνική ζωή διεκόπη περνώντας από όλα τα στάδια μιας ψυχικής παρακμής. Το Νοέμβριο του 1989 πεθαίνει μετά από καρδιακή κρίση, στη Νέα Υόρκη.

    

 

 

Έφη Αγραφιώτη
Effie.tar@gmail.com
Οκτώβριος 2016

Τεχνική επιμέλεια σελίδας Κώστας Γρηγορέας
(Η επιμέλεια του κειμένου είναι ευθύνη του αρθρογράφου)