ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΣ - ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ (Στην Τίνα Βαρουχάκη) [Α` Μέρος]

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΣ 
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
Στην Τίνα Βαρουχάκη  [Α' Μέρος]
 

Φωτο: Γιάννης Γιαννέλος

Όπως άλλοτε με ταξίδευε ο ήχος του φλάουτου σε συναυλίες του, στη συζήτησή μας, με ταξίδεψε ο λόγος του. Ο Δημήτρης Φωτόπουλος, με αφετηρία την εφηβική του ηλικία, στο πλαίσιο μιας όχι εμφανώς φιλόμουσης οικογένειας,με ξενάγησε στο Ωδείο Αθηνών, της οδού Πειραιώς. Τον είδα να δίνει τρέμοντας τις πρώτες του εξετάσεις ενώπιον μιας αυστηρής επιτροπής, που τον συνεχάρη. Μου μετέφερε τη βαθιά του συγκίνηση, όταν έγινε δεκτός στην τάξη μουσικής δωματίου του αείμνηστου Τάτση Αποστολίδη και στη συνέχεια στη μαθητική συμφωνική ορχήστρα του Ωδείου Αθηνών. Σταματήσαμε σε σημαντικούς σταθμούς της ζωής του: το 1981 που πήρε το Βραβείο Παλλάντιου, το 1985, διπλωματούχος πλέον, που συμμετείχε στην ΕΣΟΝ, το 1980, που συνεργάστηκε με το «Χατζιδακικό» Τρίτο Πρόγραμμα, ως μουσικός και συνθέτης στη φιλολογική εκπομπή : Μέρες, από το προσωπικό ημερολόγιο του Γιώργου Σεφέρη, το 2008, που ως Ελληνικό Τρίο, ηχογραφούν πρωτότυπα έργα Ελλήνων συνθετών για βιόλα, κιθάρα, φλάουτο.Υπήρχαν και ομιχλώδη τοπία στους σταθμούς της ζωής του. Όμως ποτέ δεν μετάνιωσε για τον προορισμό: “Το «εγώ» μου, ανέβαινε μόνο και μόνο από το γεγονός ότι ασχολούμουν με τη μουσική. Νομίζω ότι παραμένω μέχρι σήμερα έτσι.”

 

«…Πάντα ένοιωθα υποχρέωση να υποστηρίξω Έλληνες συνθέτες. Θα ήθελα όλη μου η ενέργεια, να πάει στην Ελληνική δημιουργία»
     

Γιώργος Κανέλλος. Προσχέδιο γλυπτού

 

T.B. Πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με το φλάουτο;

Δημήτρης Φωτόπουλος:  υπήρχε στο σπίτι ένα πιάνο που έπαιζε η αδελφή μου. H θεία μου, ήταν μια πολύ καλή σοπράνο, συμμαθήτρια με την Κάλλας! Ο θείος μου, ήταν λόγιος, έγραφε και έπαιζε φλάουτο. Και ο πατέρας μου, έπαιζε καλά παραδοσιακό βιολί. Άκουγα την αδελφή μου, που είναι ένας πολύ χαρισματικός άνθρωπος, (ζωγράφιζε, καταλάβαινε τη μουσική), να μελετάει πιάνο.  Εγώ αντίθετα στην εφηβεία μου, ήθελα να παίζω μπάλα! Ο πατέρας μου,  έλεγε: «άμα θέλεις να κάνεις μουσική, να την κάνεις καλά. Αλλιώς μην την κάνεις!» Την ημέρα που παντρεύτηκε η αδελφή μου, ήταν στο σπίτι ο φίλος μου Χρήστος  Αναγνωστόπουλος, ο οποίος είναι δάσκαλος και γράφει πολύ ωραία ποίηση  και μου λέει: «ρε συ, αυτό το τραγούδι από τον «Ρωμαίο και Ιουλιέττα», “Α time for us”, πώς πάει, θυμάσαι;»  Κάθομαι στο πιάνο και αρχίζω να το ψάχνω. Εκεί τσίμπησα τον… “covid της μουσικής!”  Ξέχασα τη μπάλα και μπήκα στη μουσική! Περίπου για 4-5 χρόνια, έπαιζα με ροκ συγκροτήματα, με κάντρι μουσικές,  γεμάτα μόνο  με  αυθορμητισμό. Και κάποια στιγμή αποφασίζω να πάω στο Ωδείο. Σε αυτό με επηρέασε ο καλός φίλος μου, Πλούταρχος  Ρεμπούτσικας.  Είχαν ένα κουαρτέτο οικογενειακό με τη Μαρία και την Ευανθία βιολιά, τον Πλούτο τσέλο και την Άννα, που έπαιζε πιάνο.  Αυτό ήταν το εφαλτήριο  για να περάσω στον κλασικό χώρο. Όταν ανακάλυψα την κλασική μουσική, τελείωσαν τα πάντα! Οδηγήθηκα βέβαια στο φλάουτο, από τη ροκ μουσική, από τον Ian Anderson, αλλά αγαπούσα πάντα τον ήχο του και αυτός ήταν μόνο η αφορμή. Την πρώτη φορά που άκουσα ζωντανά συμφωνική ορχήστρα, (την Κ. Ο. Α. δεν θυμάμαι καν πότε, ή τι έπαιζε) θυμάμαι απλώς ότι δεν ήθελα να φύγω! Έτσι, άρχισα να σπουδάζω τη Μουσική.

Τ.Β. Σε ποιο Ωδείο;

Δημήτρης Φωτόπουλος:  στο Ωδείο Αθηνών. Δεν θα ξεχάσω το παλαιό Ωδείο, στην Πειραιώς, με  ξεχωριστή αίθουσα αναμονής για άνδρες και γυναίκες! Τις αίθουσες 23 & 10 που κάναμε μάθημα, με την ξυλόσομπα...Το πρώτο μου βιβλιάριο έχει ημερομηνία εγγραφής 6/10/1973!

Γράφτηκα στο Ωδείο, σε μια ηλικία, που θεωρείται απαγορευτική για να κάνεις σταδιοδρομία μουσικού. Ο πρώτος μου δάσκαλος, ο  Σωκράτης  Ζαργάνης, με δίδαξε από τον Οκτώβριο μέχρι τον Απρίλιο, όταν, δυστυχώς, πέθανε. Ήταν ένας ευγενέστατος άνθρωπος. Να φανταστείτε παρότι ηλικιωμένος, μας μίλαγε στον πληθυντικό! To ωδείο, θα μου μείνει αξέχαστο από πολλές απόψεις. Υπήρχαν παιδιά, από την Επαρχία, που οι γονείς τους δεν είχαν την οικονομική ευχέρεια να τα σπουδάσουν. Κάποια, πηγαίνανε στο φούρνο, ζητούσανε τα κομματάκια ψωμί που περίσσευαν  και μετά στο εστιατόριο τους έβαζαν  λίγο σάλτσα από κρέας… Με αυτό ζούσαν προκειμένου να σπουδάσουν! Ονόματα σήμερα πολύ γνωστά!  Έτσι σπούδαζαν οι μεγαλύτεροι από μας…Στο Ωδείο πήγα με μηδέν υπόβαθρο. Και παρ’ όλο που δεν προερχόμουν από οικογένεια που προόριζε το παιδί της να γίνει επαγγελματίας μουσικός η μητέρα μου με στήριξε με όλες της τις δυνάμεις. Επίσης δεν μπορώ να ξεχάσω τη σημαντική και καθοριστική βοήθεια που μου έδωσε ένας εξαιρετικός άνθρωπος, ο Κωνσταντίνος Χατζηλάκος.  Στη ζωή μου γενικά δεν είχα ποτέ τον χαρακτήρα του «πρωταθλητή». Αργότερα δε, συνειδητοποίησα  ότι δεν ήθελα να χρησιμοποιήσω τη μουσική ως «όχημα», για να πετύχω τους όποιους στόχους μου, ήθελα να είμαι ο εαυτός μου. Μου έφθανε το γεγονός ότι έκανα μουσική. Το «εγώ» μου, ανέβαινε μόνο και μόνο από το γεγονός ότι ασχολούμουν με τη μουσική. Νομίζω ότι παραμένω μέχρι σήμερα έτσι.

        

 

Τ.Β. Έχετε κάνει σπουδές εντός  και εκτός των συνόρων (Γαλλία). Υπήρξε κάποιος σημαντικός δάσκαλος που θεωρείτε ότι  σας επηρέασε;

Δημήτρης Φωτόπουλος: δεν είναι μόνο ένας. Υπάρχουν αρκετοί άνθρωποι που στάθηκαν στη ζωή μου. Και δεν ήταν μόνο δάσκαλοι. Υπήρχαν φίλοι και συνεργάτες, οι οποίοι έπαιξαν ρόλο  Δασκάλου. Ο συνθέτης και φλαουτίστας, Μπάμπης Κανάς, για παράδειγμα, ήταν για μένα κάτι σαν μέντοράς μου. Οι παρατηρήσεις, η οξυδέρκεια που έχει, οτιδήποτε έλεγε, το «ρουφούσα», ήμουν δέκτης. Το Ωδείο Αθηνών ήταν ένα ίδρυμα, το οποίο είχε πάρα πολλούς δασκάλους, που με την αύρα τους και μόνο, με επηρέασαν. Ήταν φυσιογνωμίες! Μεγάλες προσωπικότητες! Όταν πέθανε ο Ζαργάνης, μας ανέλαβε ο τελειόφοιτος μαθητής του, Θωμάς  Γεωργίου, ο οποίος τον λάτρευε. Είναι ένας εκπληκτικός Κερκυραίος  φλαουτίστας, επί χρόνια πρώτο φλάουτο στην ΕΛΣ και έχει ηχογραφήσει πολλά από τα έργα του Μπάμπη Κανά. Δεν θα ξεχάσω  ότι μου είχε βάλει ως θέμα των πρώτων μου εξετάσεων ένα μενουέτο του Χάυντν από τη μέθοδο, το οποίο ήταν μεταγραμμένο για δυο φλάουτα. Το πρώτο   έπαιζε ο μαθητής,  στο δεύτερο, συνόδευε ο δάσκαλος. Μέχρι τότε, δεν ήξερα τι θα πει τρακ. Ανοίγει η πόρτα και  βλέπω ένα τραπέζι  με ανθρώπους με μεγάλα χοντρά γυαλιά! Ήταν η …Επιτροπή! Ξαφνικά, ένοιωσα παίζοντας, τα χέρια μου να τρέμουν…Και στο τέλος, ενώ αισθάνομαι ότι έχω καταστρέψει το έργο, ακούω: «συγχαρητήρια! Παίξατε πάρα πολύ ωραία!»… Ο Θωμάς, μας δίδαξε μέχρι να έρθει ο Ούρς Ρούτιμαν, ένας άνθρωπος, που έφερε  ευρωπαϊκό αέρα,  καινούριο ρεπερτόριο και  συστήματα. Στην αρχή ήταν για μένα ο πιο σημαντικός άνθρωπος! Αργότερα όμως,  αποδείχθηκε ότι δεν ήταν αυτός που περίμενα. Συγκρούστηκα πολλές φορές μαζί του και ως μαθητής, κυρίως όμως ως διδάσκων! Και από τη στιγμή που προσελήφθην στο ωδείο Αθηνών, άρχισε εναντίον μου ένα διαρκή πόλεμο! Αν δεν είχα Δάσκαλο τον σπουδαίο  Μενέλαο Παλλάντιο, ο οποίος πίστευε σε μένα, δεν θα δούλευα ποτέ στο Ωδείο Αθηνών. Θυμάμαι επίσης με σεβασμό και αγάπη τον δάσκαλό μου των θεωρητικών Λάζαρο Κουζηνόπουλο. Είχα τη μεγάλη επίσης ευτυχία να γνωρίσω τον Τάτση  Αποστολίδη. Ήταν ο καθοριστικός άνθρωπος, ο οποίος μου έδωσε την κατεύθυνση της Μουσικής Δωματίου. Από εκείνον έμαθα πάρα πολλά. Η τάξη του, είχε 17 πιανίστες, ένα κιθαρίστα, τρεις βιολονίστες  και εμένα στο  φλάουτο. Είχα 5 ή 6 ταυτόχρονες συνεργασίες.

Τ.Β. Θυμάστε κάποιες από τις συνεργασίες που είχατε τότε;

Δημήτρης Φωτόπουλος: θυμάμαι  τη συνεργασία μου με τον Τάκη  Πατερέλη, τον μεγάλο σήμερα Σαξοφωνίστα. Φανταστείτε, 14 χρονών είχε δίπλωμα πιάνου με πρώτο βραβείο! Θυμάμαι επίσης συνεργασίες  με τη Λήδα Χατζοπούλου, τη Μάγδα Σκαλίγκου, την Πένυ Κορκολοπούλου, και τον Στέφανο  Κορκολή, που παίζαμε τη Σερενάτα  Μπετόβεν.  Εκεί, πέρα από τον τρόπο λειτουργίας μιας τάξης, έμαθα βασικούς κανόνες Μουσικής Δωματίου. Στη συνέχεια ο Αποστολίδης, ανέλαβε και τη Συμφωνική Ορχήστρα του Ωδείου. Το ΄79, «όλο το Ωδείο» πήγαμε στη Σάμο. Παίζαμε “Les petits riens” του Μότσαρτ, που είχε δυο φλάουτα και δυο όμποε. Πρώτο φλάουτο ο Μπάμπης  Κανάς, δεύτερο  εγώ. Πρώτο όμποε ο Πέτρος  Μιχαλιτσιάνος ή Χωραφάς (ένας εξαιρετικός άνθρωπος, ο οποίος αργότερα σπούδασε και έγινε επισκευαστής στα πνευστά όργανα) και δεύτερο η Τασούλα Μονογενή (Αργότερα σοπράνο στην ΕΛΣ). Παίξαμε στη Σάμο, του άρεσε πολύ του Αποστολίδη, «τρελάθηκα» και εγώ με την ορχήστρα! Μου λέει ο Αποστολίδης: «Του χρόνου σε θέλω στη Μουσική Δωματίου»! Πήγα στην τάξη του και μετά από κάποιο καιρό, του λέω: «Δάσκαλε, γιατί μόνο έγχορδα στην Ορχήστρα;»  Δεν ξέρω αν θέλουν να έλθουν, μου λέει. Μαζεύω τότε τους συμμαθητές μου στα πνευστά και τους λέω: «θα έρθετε στην Ορχήστρα!» Έτσι, μια μέρα, μπαίνει την ώρα της πρόβας ο Αποστολίδης και βλέπει: δυο φλάουτα, δυο όμποε, δυο φαγκότα, δυο κλαρινέτα, τέσσερα κόρνα!  Αυτά συμπλήρωσαν τη μαθητική συμφωνική Ορχήστρα του Ωδείου Αθηνών και όπως έλεγε ο Τάτσης αυτή όφειλε ένα μεγάλο μέρος της ύπαρξής της στον Φωτόπουλο! Εμένα με έκανε ευτυχισμένο, ήθελα να παίζω συνέχεια, έβλεπα να προοδεύω, να αγαπάω αυτό που κάνω.  Το 1981 έπαιξα τη Φαντασία του G. Hüe στις εξετάσεις, και πήρα το Βραβείο Παλλάντιου, (3000 δραχμές!) διακρινόμενος ανάμεσα σε όλα τα παιδιά του Ωδείου Αθηνών!  Ήταν μεγάλη τιμή...

Στη  συνεχεία, μετά το δίπλωμα ήρθε η πρόσληψη στο Ωδείο Αθηνών,  όπου εγκαινίασα μια διαδρομή 30 χρόνων περίπου.  Επομένως, κυρίως με επηρέασαν ο Τάτσης ο Αποστολίδης, ο Μενέλαος Παλλάντιος και εν συνεχεία, στη Γαλλία ο μεγάλος Alain Marion με τον οποίο συνδέθηκα και με δυνατή φιλία και  η Ida Ribera,  βοηθός του Jean Pierre Rampal  στο Κονσερβατουάρ του Παρισιού.

 

 
Με τον Alain

 

Τ.Β. Όταν κάνατε τα πρώτα σας βήματα ως επαγγελματίας σολίστ, ποιων συνθετών οι ερμηνείες σας βοήθησαν να συνειδητοποιήσετε  ότι έχετε  ωριμάσει μουσικά;

Δημήτρης Φωτόπουλος: με κάθε έργο που παίζω, ωριμάζω ακόμα περισσότερο. Σίγουρα είναι οι σονάτες του Μπαχ. Η σόλο (παρτίτα), δύο για μπάσο κοντίνουο και τέσσερις για τσέμπαλο ομπλιγκάτο – δύο αυθεντικές – και δύο που αποδίδονται σε αυτόν – ίσως να είναι κάποιου γιού ή άλλου μαθητή του, σύμφωνα με τους εκδότες. Για να επανέλθω στην ερώτησή σας, με ωρίμασαν συνθέτες, όπως ο Σούμπερτ. Το θέμα και Παραλλαγές, ήταν ένα κομβικό έργο. Η Σονάτα Προκόφιεφ, επίσης, πάρα πολύ δυνατό έργο. Και πάρα πολλά άλλα έργα. Κάθε φορά που διαβάζω ένα, νοιώθω ότι ωριμάζω ακόμα περισσότερο αναδημιουργώντας το.                           

Τ.Β. Εντοπίζετε  στοιχεία από την αρχαία ελληνική μουσική στη σύγχρονη;

Δημήτρης Φωτόπουλος: το σίγουρο είναι ότι η αρχαία ελληνική μουσική ήταν ένα είδος βάσης  με τους τρόπους  και  τους ήχους της. Απλώς, η Δυτική μουσική τράβηξε  άλλο δρόμο και δημιούργησε ένα τελείως διαφορετικό παρακλάδι. Σίγουρα όμως, η αρχαία ελληνική μουσική, ήταν ο «εμπνευστής». Για παράδειγμα, χρησιμοποιούμε τη λέξη «Αυλός». Μία κατηγορία οργάνου που διακρίνεται για τον οξύ και διαπεραστικό του ήχο. Αρκεί να πούμε ότι ομάδα αυλητών οδηγούσε με τον ήχο των αυλών τον στρατό στη μάχη. «Εναύλως» μεταφορικά σημαίνει έντονα. Στη νεοελληνική ως δεύτερο συνθετικό αποδίδει τα ονόματα των ξύλινων πνευστών: πλαγίαυλος (φλάουτο), οξύαυλος (όμποε), ευθύαυλος (κλαρινέτο) και βαρύαυλος (φαγκότο). Είναι σωστό για τα 3 τελευταία που έχουν την οξύτητα του καλαμιού, όμως το πλαγίαυλος δεν αποδίδει σωστά τη φύση του φλάουτου. Το πλάγια Σήριγξ θα μπορούσε να την προσδιορίζει ακριβέστερα σύμφωνα και με τον M. L. West, στο εκπληκτικό βιβλίο του: «Η αρχαία Ελληνική Μουσική». Το Σύνολο Τετρακτύς, από την Πυθαγόρεια έννοια, αποτελείτο από φλάουτο, βιολιά τους  Μικαέλα  Μητροπούλου και  Γιώργο Παπαδόπουλο  και κιθάρα τον Απόλλωνα Κουσκουμβεκάκη,  ήταν μια προσπάθεια αναβίωσης αποσπασμάτων αρχαίας Ελληνικής Μουσικής που έχουν διασωθεί όπως πχ ο Επιτάφιος του Σείκιλου.  Τα παρουσιάζαμε με τη βοήθεια και την υποστήριξη του Βαγγέλη Παπαθανασίου, ο οποίος λάτρευε την αρχαία μουσική. Με δική του πρωτοβουλία είχαν κατασκευαστεί τέλειες απομιμήσεις οργάνων (Λύρα, Βάρβιτος, Φόρμιγξ κτλ) τα οποία και μας παραχωρούσε. Τότε και για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα ακολουθούσαμε τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας στις περιοδείες του. Ο αείμνηστος, Κωστής Στεφανόπουλος, είχε μια πολύ μεγάλη καλλιέργεια και ευαισθησία. Προσέφερε πολλές φορές την Ελληνική Μουσική σε δεξιώσεις που έκανε σε Αρχηγούς Κρατών, είτε εδώ, είτε στο εξωτερικό. Αρχίζαμε το πρόγραμμά μας με τα αρχαία ελληνικά έργα και συνεχίζαμε, με τα κλασικά καθώς και με έργα Χατζιδάκι και Latin, τις μεταγραφές των οποίων για το σύνολό μας, έκανε ο Απόλλων Κουσκουμβεκάκης.

 

Νέα Ιωνία Μαγνησίας

 

Τετρακτύς. Ουζμπεκιστάν 1999

 

Τα παρακάτω μουσικά βίντεο είναι από τη ζωντανή ηχογράφηση για το Γ Πρόγραμμα στο Half Note

Τ.Β. Έχετε ερμηνεύσει, αλλά και ηχογραφήσει έργα Ελλήνων συνθετών. Πώς έγιναν δεκτά από σολίστες και φιλόμουσο κοινό;

Δημήτρης Φωτόπουλος: πάντα ένοιωθα υποχρέωση να υποστηρίξω Έλληνες συνθέτες. Θα ήθελα όλη  μου η ενέργεια, να πάει στην Ελληνική δημιουργία. Είτε συμμετέχοντας δισκογραφικά όπως αυτή με τον Δημήτρη Κοντογιάννη (Δοκίμια για τη Θάλασσα), τον Γιώργο Φουντούλη (Ιωλκός) και πάρα πολλές άλλες, είτε προτρέποντας τους δημιουργούς να γράψουν.  Γύρω στις αρχές της δεκαετίας του 2000-2010, έκανα μια πολύ μεγάλη προσπάθεια να συγκεντρώσω έργα. Το Ελληνικό Τρίο ήδη ερμήνευσε τότε έργα πολλών Ελλήνων συνθετών. Εάν  μπορέσουμε κάποια στιγμή να το ανασυστήσουμε,  θα παίξω όλα τα έργα που δεν έχουν ακόμα παιχτεί. Το 1991,  διαδέχτηκε στο Τρίο τον σπουδαίο Γιάννη Βατικιώτη ο Νίκος  Καραγιάννης, ένας εξαιρετικός μουσικός (βιολί & βιόλα) που παίζει στην ΕΛΣ. Μετέγραψε για το Τρίο τη «Μουσική προσφορά» του Μπαχ και την παρουσιάσαμε στο Αμφιθέατρο του Ευαγγελάτου,  το 1992- αν θυμάμαι καλά. Επίσης, βρήκαμε το έργα του Γ. Α. Παπαϊωάννου. Μεταξύ αυτών,  ένα εκπληκτικό τρίο για βιόλα, φλάουτο και κιθάρα. Είχε και τη Σονατίνα για φλάουτο και κιθάρα. Θυμάμαι, προσκάλεσα τον συνθέτη να έρθει στην Αγγλικανική Εκκλησία που τα παρουσιάσαμε. Ο Γ.Α. Παπαϊωάννου, ήταν τόσο σεμνός, που όταν έφθασε εκεί, επειδή η αίθουσα ήταν ασφυκτικά γεμάτη και δεν ήθελε να παραμερίσει τον κόσμο επικαλούμενος την ιδιότητά του, έφυγε. Την επόμενη μέρα,  μου εξήγησε λέγοντας: «δεν μπορούσα να σηκώσω άλλον, για να κάτσω». Σπουδαίος άνθρωπος! Ηχογραφήσαμε τα έργα σε  βινύλιο, με τη Musica Viva, του  Γιάννη Τζαμαλή. Αργότερα, το 2008, το ίδρυμα Κωστόπουλου από την τράπεζα Alpha Bank, προς τιμήν του, επιχορήγησε τον δίσκο με τα έργα  Διαμαντή, Κανά,  Κοκκόρη, Κυδωνιάτη και Κωνσταντινίδη (στη βιόλα ήταν ο Πάρις Αναστασιάδης). Μάλιστα, το έστειλα και στον Ντ. Κωνσταντινίδη, που ήταν τότε καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Λουϊζιάνα στην Αμερική και μας πρότεινε να το παρουσιάσουμε εκεί. Δυστυχώς, για οικονομικούς λόγους, το σχέδιο ναυάγησε. Ενδιαφέρον επίσης παρουσιάζει η συνεργασία μου με τον Αριστείδη Μυταρά και το «πάντρεμα» του φλάουτου με ένα άλλο είδος μουσικής.

 

    

Καρικατούρα του D. Piliotis

 

 

Γιώργος Φουντούλης «Ιωλκός»

​

Αριστείδης Μυταράς «Η φωνή της Κασσάνδρας»

                        

Τ.Β. Έχετε ερμηνεύσει έργα για φλάουτο και κλασική κιθάρα. Ποιες δυσκολίες αντιμετωπίζουν οι συνθέτες όταν γράφουν γι΄ αυτόν τον συνδυασμό οργάνων και τι πρέπει να προσέχουν  οι ερμηνευτές;

Δημήτρης Φωτόπουλος: πρώτα απ΄ όλα, αυτός ο οποίος θα γράψει για κιθάρα, πρέπει να την ξέρει. Εάν δεν την ξέρει, αλλά  θέλει το άκουσμά της, τον συμβουλεύω  να βρει έναν κιθαριστή και να  επεξεργαστούν μαζί την παρτιτούρα. Γιατί συνήθως έχουμε περιπτώσεις συνθετών, οι οποίοι έγραψαν  έργα που  δεν «παιζόντουσαν», εξαιτίας τεχνικής ασυμβατότητας με την κιθάρα, ήταν δηλαδή αντικιθαριστικά. Η κιθάρα είναι ένας ολόκληρος κόσμος, ο οποίος έχει τις δικές του νόρμες.

Ένας συνθέτης όταν θέλει να γράψει για ένα μουσικό όργανο, πρέπει να βρίσκεται κοντά σε αυτό. Παρ΄ ότι η τεχνική σε όλα τα όργανα έχει φθάσει σε πολύ υψηλά επίπεδα και μπορείς να παίξεις ό,τι θέλεις, ωστόσο είναι σημαντικό  ο εκτελεστής να παίζει μέσα στο δικό του κόσμο, να μην είναι γι’ αυτόν κάτι ξένο. Όταν γράφουν κάτι στο πρόγραμμα σύνθεσης ακούγεται υπέροχα όταν όμως πας να το παίξεις  δεν ακούγεται! Το κάθε όργανο έχει εγγενείς αδυναμίες, αλλά και προτερήματα. Ο συνθέτης πρέπει να μπορεί να αξιοποιήσει τα προτερήματα κάθε οργάνου και να αποφύγει τις αδυναμίες. Όταν λοιπόν είσαι συνθέτης, είτε έχεις μάθει όλα τα όργανα,  είτε είσαι σε επαφή με τους εκτελεστές

 

 

Τ.Β. Ο φλαουτίστας ο ερμηνευτής τι πρέπει να προσέχει όταν συμπράττει με την κλασική κιθάρα;                                                                                                                                    

Δημήτρης Φωτόπουλος: καταρχήν ένας πνευστός, όταν παίζει με πιάνο ή  κιθάρα, πρέπει να παίξει συγκερασμένα. Όταν παίζει μόνος του, θα είναι λίγο διαφορετικά τα διαστήματα, το χρωματικό ημιτόνιο από το διατονικό.  Για να είσαι πολύ καλά στο κούρδισμα, θα πρέπει να προσαρμόζεσαι πάντοτε σε αυτή τη βάση που είναι η κιθάρα ή το πιάνο.  Αν παίζεις με σύνολο πνευστών, είναι διαφορετικά, έχεις άλλα διαστήματα. Όταν πρέπει να παίξεις συγκερασμένα, πρέπει να βοηθήσεις, να σονάρεις με τέτοιο τρόπο, ώστε να είσαι σωστός 100/% σε όλα τα διαστήματα. Επίσης, ένα  μεγάλο θέμα είναι οι δυναμικές. Πρέπει να ξέρεις ότι όταν κάνεις μουσική δωματίου, δεν παίζεις όπως στα σολιστικά έργα. Όταν ο φλαουτίστας  κάνει μουσική δωματίου, έχει εν προκειμένω απέναντι του ένα ισότιμο όργανο. Ο κιθαρίστας  έχει μουσικά θέματα που  πρέπει ν΄ αναδειχθούν. Πρέπει να βοηθήσεις και συ συνοδεύοντας όταν χρειαστεί έως και πιανίσιμο. Η ισορροπία στη δυναμική είναι θέμα εμπειρίας των μουσικών. Πρέπει να έχουν τη νοοτροπία όπως λένε οι Γάλλοι του “ chambriste” όχι του “solist”.  O όρος chambriste βγαίνει από το Musique de Chambre δηλαδή Μουσική Δωματίου. Aυτό προσπαθούμε να διδάξουμε τους μαθητές μας: να έχουν την παρουσία, η οποία και να μην χάνεται, αλλά και να μην «σκεπάζει» τους άλλους.

 

 

 ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ ΤΟ Β' ΜΕΡΟΣ ΤΗΣ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗΣ
http://www.tar.gr/content/content.php?id=6077

 

Τίνα Βαρουχάκη 
varouchaki.tar@gmail.com
Μάρτιος 2021

Τεχνική επιμέλεια σελίδας Κώστας Γρηγορέας
(Η επιμέλεια του κειμένου είναι ευθύνη του αρθρογράφου)