ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΟΣΙΚΙΑΝ ((Συνέντευξη στην Τίνα Βαρουχάκη)

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΟΣΙΚΙΑΝ

«Προσπαθώ εδώ και χρόνια να αντιλαμβάνομαι τον εαυτό μου ως ένα ακόμη κρίκο μιας τεράστιας αλυσίδας ανθρώπων, που έκαναν και κάνουν την ίδια δουλειά, εδώ κι εκατοντάδες χρόνια σε όλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου. Μουσικούς φημισμένους, αλλά και άσημους, καταξιωμένους ή λοιδορούμενους, σε σπουδαίες αίθουσες συναυλιών ή κλεισμένους στα δωμάτια τους,  μελετώντας με αφοσίωση κι αγάπη στην ίδια την μουσική, κρατώντας, λες, μέσα στα χρόνια ένα κερί αναμμένο…» 

  

Με την ευαισθησία και την εκπληκτική δεξιοτεχνία του ο Γιώργος Τοσικιάν ζέστανε το κρύο βράδυ του Σαββάτου της 18^ης Φεβρουαρίου μέσα από  το  ρεσιτάλ κλασικής κιθάρας με τίτλο:  «sonaRte» που έδωσε στην κατάμεστη αίθουσα συναυλιών του Ωδείου “Athenaeum.”  Στο πρώτο μέρος της συναυλίας,  παρουσίασε αρχικά δυο σονάτες σύγχρονων μεταξύ τους συνθετών: τη “Sonata in D major” του Joaquin Turina  και τη “Sonata III” του Manuel Maria Ponce και στη συνέχεια τη “Sonata in D major” του Mateo Albeniz. Στο δεύτερο μέρος, ερμήνευσε έξοχα τη Sonata Giocosa του Joaquin Rodrigo, καθώς και τη “Sonatine” του Maximo Diego Pujol. 

 Η αφίσα του Πέτρου Μπουλούμπαση για το ρεσιτάλ στο ωδείο Athenaeum, (2012)

Πρόκειται για έργα εξαιρετικής δυσκολίας που συνεπάγονται εξίσου υψηλών απαιτήσεων δεξιοτεχνία, στα οποία ο Γιώργος Τοσικιάν όχι απλώς αντεπεξήλθε επιτυχώς, αλλά μας εξέπληξε  με την εκπληκτική του ταχύτητα, τη διαύγεια της ερμηνείας του,  την άνεση και τη ζωντάνια με την οποία χειρίστηκε αυτά τα έργα,  χαρίζοντάς μας ένα εξαιρετικό αποτέλεσμα. Ολοκληρώνοντας το πρόγραμμα της συναυλίας, εξέφρασε τις ευχαριστίες του στους διοργανωτές του Ωδείου Athenaeum, το κοινό, τον  δημιουργό της υπέροχης αφίσας  Πέτρο Μπουλούμπαση, καθώς και τον συνθέτη  Γιώργο Βαρσαμάκη – το έργο του οποίου με τίτλο «γράμμα στον ήλιο» επέλεξε  για  το πρώτο «μπιζ».
Το πρόγραμμα  ολοκληρώθηκε με μια διασκευή του  παραδοσιακού έργου «αγρίμια και αγριμάκια μου», το οποίο αφιέρωσε στη μνήμη του Νίκου Καζαντζάκη που όπως μας θύμισε τη 18^η Φεβρουαρίου είχε επέτειο γενεθλίων, προκαλώντας στο ακροατήριο ρίγη συγκίνησης.
Ενώ είχα εγκαταλείψει το χώρο της συναυλίας, ηχούσε ακόμη στα αυτιά μου η  φράση με την οποία ο Γιώργος Τοσικιάν αποχαιρέτισε το κοινό:  «ας είναι η μουσική ένα κομμάτι μιας σανίδας σωτηρίας για όλους μας, μαζί με   την ελπίδα και  με την αλληλεγγύη»… Όποιος απουσίασε από αυτή τη βραδιά, θα έχει την ευκαιρία να ακούσει τον Γιώργο  Τοσικιάν στις 20 Μαρτίου στο Φεστιβάλ που διοργανώνεται από το Αετοπούλειο Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Χαλανδρίου στο πλαίσιο του κύκλου «Νέοι Έλληνες Κιθαριστές», ενώ στις 28 Απριλίου θα εμφανιστεί στην αίθουσα του Φιλολογικού Συλλόγου «Παρνασσός», μοιραζόμενος  το πρόγραμμα με το  duo Cristal και τον Ισπανό  κιθαριστή Ricardo Gallén. Λίγες μέρες μετά τη συναυλία στο Athenaeum και πριν τη συναυλία του στο πολιτιστικό κέντρο Χαλανδρίου, συναντηθήκαμε στην πόλη που μεγάλωσε και νοσταλγεί, τον Πειραιά. Επιλέξαμε μια σχεδόν άδεια καφετέρια, αλλά ο θόρυβος που προκαλούσε η μοναδική (!)  παρέα που βρισκόταν στο χώρο κινδύνευε κατά διαστήματα να σκεπάσει τη συζήτησή μας. Τελικώς όμως τα καταφέραμε…

Τ.Β. Το πρόγραμμα της συναυλίας σας στο “Athenaeum” είχε μια πρωτοτυπία. Αποτελείτο μόνο από σονάτες. Πώς προέκυψε  η ιδέα;   

Γ.Τ.     Μου αρέσει η ιδέα να σχεδιάζω  ρεσιτάλ με βάση συγκεκριμένες θεματικές ενότητες. Για παράδειγμα, πέρυσι έκανα κάποιες συναυλίες με έργα Ελλήνων συνθετών, τα οποία ήταν βασισμένα στην πρώτη δισκογραφική δουλειά μου. Εκείνη η θεματική ενότητα χαρακτηριζόταν από μουσική που έχει γραφτεί πολύ πρόσφατα, στην Ελλάδα και παρόλο που οι μισοί συνθέτες δεν ήταν κιθαριστές,  το αποτέλεσμα των έργων τους «έδεσε» πολύ με την  κιθάρα.
Μετά απ΄ αυτό, ήθελα να κάνω κάτι τελείως διαφορετικό. Να ξαναβρεθώ κοντά σε πιο παραδοσιακά έργα του ρεπερτορίου της κιθάρας και σε συνθέτες που αποτελούνε πολύ σοβαρές προσωπικότητες  αυτού που λέμε «ιστορία της φιλολογίας του οργάνου». Για παράδειγμα,  ο Rodrigo είναι οπωσδήποτε ένας απ΄ αυτούς, το ίδιο και ο Ponce. Κάπως έτσι ξεκίνησα…σαν μια επιστροφή στις ρίζες του οργάνου και διάλεξα να παίξω μεγάλης διάρκειας έργα – χαρακτηριστικό γνώρισμα που η κιθάρα έχει -ίσως όχι στο βαθμό με άλλα όργανα…

Από τo ρεσιτάλ στην Καθολική Εκκλησία του Αγίου Λουκά στο Ν. Ηράκλειο (2009)

Τ.Β .Έχετε τρακ όταν βγαίνετε στην σκηνή;

Γ.Τ. Κάθε φορά, σε όλες τις εμφανίσεις υπάρχει αυτό. Ο μόνος τρόπος να το αντιμετωπίσεις είναι να  έχει προηγηθεί όσο το δυνατόν περισσότερη δουλειά και σιγά, σιγά με τα χρόνια μαθαίνεις να το ελέγχεις. Ακόμα, ακόμα μαθαίνεις και να το απολαμβάνεις…

Τ.Β. Από ποιον δάσκαλο και σε ποια ηλικία πήρατε τα πρώτα μαθήματα κλασικής κιθάρας;

Γ.Τ. Σε ηλικία επτά ετών πήρα τα πρώτα μαθήματα κλασσικής κιθάρας στο μουσικό εργαστήρι  του Δήμου Κερατσινίου με δάσκαλο τον Νίκο Σερβίτη. Συνέχισα και ολοκλήρωσα τις σπουδές μου στο Σύγχρονο Ωδείο Αθήνας, με δάσκαλο τον Ιάκωβο Κολανιάν

Αφίσα από το ρεσιτάλ του Γιώργου Τοσικιάν στην Καθολική Εκκλησία του Αγίου Λουκά  (2009)

Τ.Β. Σας έρχεται στο μυαλό  μια χαρακτηριστική φράση του δασκάλου σας Ι. Κολανιάν που θεωρείτε ότι είναι ενδεικτική της προσωπικότητάς  ή της μεθόδου διδασκαλίας του;

Γ.Τ. Θυμάμαι το πάθος του να μου μεταδώσει τις γνώσεις του, αναζητώντας πάντα το καλύτερο, αφήνοντας μου ταυτόχρονα την ελευθερία να αναδείξω την προσωπικότητα μου. Δεν θα ξεχάσω επίσης, όταν μου είπε σχετικά με την επαγγελματική σταδιοδρομία στην μουσική, ‘’καν’ το μόνο αν δεν μπορείς να ζήσεις χωρίς αυτό.’’

Τ.Β. Σε ποια φάση της ζωής σας συνειδητοποιήσατε ότι δεν μπορείτε να ζήσετε χωρίς την κιθάρα;

Γ.Τ. Ήμουν δεκαέξι χρονών και ήταν η περίοδος που στο λύκειο πλέον έπρεπε να αποφασίσεις αν θα ακολουθήσεις κάποια δέσμη. Μπαίνοντας (όπως όλοι) στη διαδικασία να αποφασίσω τι θα κάνω, συνειδητοποίησα ότι μόνο με τη μουσική με ενδιαφέρει να ασχοληθώ και  δεν προσπάθησα να κάνω κάτι άλλο όπως πχ. να δώσω Πανελλήνιες…

Τ.Β. Υπάρχουν άλλοι δάσκαλοι ή προσωπικότητες που διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο στη μέχρι σήμερα  πορεία σας;

Γ.Τ. Έχουμε την τύχη να ζούμε σε μια χώρα που διαθέτει μια ζηλευτή σχολή κιθάρας, εδώ και πολλά χρόνια. Με σπουδαίους σολίστες αλλά και μουσικοπαιδαγωγούς και πλήθος φεστιβάλ, σεμιναρίων και ρεσιτάλ. Αυτό το δημιουργικό κιθαριστικό περιβάλλον συνετέλεσε καθοριστικά και στην δική μου εξέλιξη. Πέρα από αυτό, νομίζω ότι είναι οι συνθέτες, οι συγγραφείς, οι μουσικοί, οι σκηνοθέτες, οι ζωγράφοι, όλοι αυτοί  που αγάπησα μέσα από το έργο τους και με έκαναν να στραφώ προς μια τέτοια κατεύθυνση και οπτική.

Από το ρεσιτάλ στην περίφημη Εκκλησία του St Giles, Λονδίνο (2009)

Τ.Β. Πώς είναι μια “τυπική μέρα” ενός σολίστ;  Ξέρετε… αυτό ακούγεται κάπως σαν …μύθος. Τι σημαίνει πρακτικά;

Γ.Τ.….Υπάρχει μια ταινία για τη ζωή ενός αμερικανού ζωγράφου του Jackson Pollock.  Δείχνει το ζωγράφο να ξυπνάει το πρωί, να παίρνει τον καφέ του και να πηγαίνει κατευθείαν να φτιάξει έναν πίνακα! Αυτό απέχει  πάρα πολύ από την εικόνα του μποέμ ζωγράφου που μπορεί να κάνει βόλτες και παρέες όλη μέρα και αν του έρθει η έμπνευση να κάτσει μέσα σε πέντε λεπτά να ζωγραφίσει κάτι. Είναι πάρα πολύ κοντά στην εικόνα οποιουδήποτε εργαζόμενου που παράγει πραγματικά κάτι… Δεν νομίζω επομένως ότι η μέρα ενός σολίστ απέχει πολύ από ενός  οποιουδήποτε εργαζόμενου που παράγει κάτι...απλώς ελέγχεις ο ίδιος το ωράριό που μελετάς…Εάν μια μέρα δεν μελετήσεις το έχεις συνεχώς στο μυαλό σου, νοιώθεις τύψεις…

Τ.Β. Είστε ένας από τους πιο δραστήριους και ταλαντούχους σολίστ κλασικής κιθάρας της νεότερης γενιάς. Από ποιους σολίστ κλασικής κιθάρας έχετε επηρεαστεί;

Γ.Τ. Καταρχήν θα γίνω …κοινότυπος αν πω τα προφανή ονόματα…  δεν ξέρω αν έχει νόημα να αναφέρουμε ονόματα σαν τον Segovia ή τον Williams… Γενικότερα, επηρεάστηκα και επηρεάζομαι από τους σπουδαίους σολίστες  του παρελθόντος,  αλλά παρακολουθώ και εξελίσσομαι μέσα από τις νεωτέρες γενιές κιθαριστών, μια και αναφερόμαστε σε  ένα όργανο που συνεχίζει να αναπτύσσεται και να ανθεί  διεθνώς. Παράλληλα όμως, με ενδιαφέρει να έρχομαι σε επαφή και με μουσικούς άλλων οργάνων, αλλά και άλλων ειδών, μέσα από ένα πολύ ευρύ φάσμα που περιλαμβάνει από παραδοσιακές μουσικές μέχρι τη rock κι από την jazz έως τον σύγχρονο πειραματισμό.

Τ.Β. Τι απαντάτε σε όλους όσοι θεωρούν ότι η κιθάρα δεν είναι όργανο ισότιμο με τα άλλα όργανα συμφωνικής ορχήστρας και στην ουσία είναι ένα «λαϊκό όργανο»;

Γ.Τ. Αν και αυτή η άποψη είναι ξεπερασμένη πια, θα απαντούσα ότι η κιθάρα είναι, εδώ και πολλά χρόνια, το όργανο που αγαπήθηκε σε ολόκληρο τον κόσμο,  περισσότερο από κάθε άλλο. Τιμήθηκε δε, από σπουδαίους εκτελεστές, αλλά και συνθέτες. Ο αποκλειστικά λαϊκός ή συνοδευτικός της ρόλος σταμάτησε πριν από 200 χρόνια, όταν  ο Fernando Sor έγραψε τις πρώτες του συνθέσεις.  Σχετικά δε με τα λαϊκά της χαρακτηριστικά, είναι και αυτά νομίζω που την κρατούν μακριά από την αποστείρωση και τον στεγνό ακαδημαϊσμό. Εξάλλου κάθε όργανο έχει και τον λαϊκό του χαρακτήρα. Για παράδειγμα το βιολί, το κλαρινέτο, ακόμη και η άρπα πρωταγωνιστούν σε πολλές παραδοσιακές μουσικές του κόσμου. Και αυτά τα πολύτιμα χαρακτηριστικά πρέπει να λειτουργούν εποικοδομητικά και δημιουργικά.

Τ.Β. Eίναι γνωστό ότι δεν έχουν γραφτεί πολλά έργα για κλασική κιθάρα. Τα περισσότερα αποτελούν μεταγραφές από άλλα όργανα. Κάνετε ο ίδιος προσπάθειες κάλυψης αυτού του “κενού”;

Γ.Τ.  Το ρεπερτόριο της κιθάρας  είναι μικρότερο από αυτό του πιάνου ή του βιολιού.  Είναι όμως ταυτόχρονα, μεγαλύτερο από το ρεπερτόριο πολλών άλλων οργάνων. Αν αναλογιστούμε την ολιγόχρονη ιστορία της, θα δούμε ότι είναι πλουσιότατο, τόσο σε όγκο, όσο και σε ποιότητα. Και θα ήταν ακόμη πλουσιότερο αν οι συνθέτες γνώριζαν καλύτερα την μορφολογία, τις δυνατότητες και τα ειδικά χαρακτηριστικά της. Είναι αξιοσημείωτο, ότι όποτε σημαντικοί κιθαριστές, όπως ο Andres Segovia ή ο Julian Bream, βρέθηκαν δίπλα σε σπουδαίους συνθέτες, γράφτηκαν πολύ αξιόλογα έργα. Μην ξεχνάμε επίσης, ότι η ιστορία του οργάνου βρίσκεται εν εξελίξει,  μια και στις μέρες μας  συνεχίζονται να γράφονται σε όλο τον κόσμο έργα για την κιθάρα. Το ρεπερτόριο αυξάνεται διαρκώς κι είναι απαραίτητη η συνεχής αναζήτησή του. Οι μεταγραφές δεν είναι αποκλειστικό  προνόμιο της κιθάρας. Ο ίδιος ο Johann Sebastian Bach έκανε μεταγραφές των έργων του για διάφορα όργανα  και κάθε όργανο έχει στο ρεπερτόριο του μεταγραφές ή διασκευές. Θα βρούμε ακόμη, διασκευές κιθαριστικών συνθέσεων για άλλα όργανα (το “Recuerdos de la Alhambra” για βιολί, το “La Catedral” για πιάνο, οι διάφορες διασκευές του “Concierto de Aranjuez” κ.α.) Πρέπει επομένως να απαλλαγούμε από το σύνδρομο του κιθαριστή με το ‘’φτωχό    ρεπερτόριο,’’ τον ‘’σιγανό   ήχο’’ και το ‘’λαϊκό χαρακτήρα.’’ Είμαστε πρωτίστως μουσικοί, όπως ακριβώς και οι συνάδελφοι των άλλων οργάνων και επιλέξαμε να εκφραζόμαστε μέσα από την κιθάρα. Επομένως,  όσες διασκευές έχω κάνει, (σε μουσικές του Yann Tiersen , όπως το βαλς της “Αμελί”  ή το “νανούρισμα” από το “Ματωμένο Γάμο” του Μάνου Χατζιδάκι), δεν έγιναν με το σκεπτικό να ’’καλύψω κάποιο κενό’’… αλλά γιατί ήθελα να παίξω κάποια κομμάτια που αγαπούσα, αλλά δεν είχαν γραφεί για την κιθάρα. Μάλιστα, οι μεταγραφές έγιναν τελείως αυθόρμητα και πολλές φορές η ιδέα δεν ήταν απόλυτα δική μου, αλλά προέκυψε από  κουβέντες με μια παρέα φίλων ή ακούγοντας μουσική… Απλώς είναι μουσική που μου αρέσει…. και απόλαυσα τη διαδικασία τόσο των μεταγραφών, όσο  κυρίως όταν  έπαιξα αυτά τα έργα ζωντανά.

Τ.Β. H κλασική κιθάρα έχει καλύτερη ακουστική σε μικρής έκτασης  χώρους συναυλιών. Μια ενδιαφέρουσα επιλογή είναι οι συναυλίες σε  ναούς, όπως εκείνες που δώσατε εσείς στον Καθολικό ναό του Aγίου Λουκά στο Ν. Ηράκλειο. Νομίζετε ότι θα βοηθούσε την ανάδειξη  της κλασικής κιθάρας η άρση της απαγόρευσης συναυλιών στους Ορθόδοξους Ιερούς Ναούς;  

Γ.Τ. Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα βρισκόμασταν να έχουμε εκατοντάδες χώρους ικανούς να φιλοξενήσουν συναυλίες και ρεσιτάλ. Κάτι τέτοιο θα έδινε ώθηση όχι μόνο στους κιθαριστές, άλλα σε πάρα πολλούς μουσικούς από διάφορα είδη. Μακάρι να δίνανε άδεια και οι ορθόδοξοι ναοί! Νομίζω ότι έχουν γίνει προσπάθειες στο παρελθόν, αλλά δεν έχουν βρει ανταπόκριση.

Τ.Β. Τον Οκτώβριο του 2010 κυκλοφόρησε o δίσκος  σας “Guitar Music by Greek Composers” με πολύ ενδιαφέροντα έργα κλασικής κιθάρας Ελλήνων συνθετών - οι περισσότεροι  εκ των οποίων έχουν προσφέρει και  στο ελληνικό τραγούδι. Kατά τη γνώμη σας το ελληνικό ραδιόφωνο   προβάλλει επαρκώς το έργο αυτών των συνθετών;

Γ.Τ. Το ραδιόφωνο ουδέποτε, όσο θυμάμαι, κάλυπτε επαρκώς αυτό, όπως και άλλα είδη μουσικής. Τα τελευταία δε χρόνια, με την παντοκρατορία των playlist, δεκάδες άξιοι παραγωγοί που μας άνοιγαν ορίζοντες μέσα από τις μουσικές,  τις ταινίες και τα βιβλία που μας πρότειναν, βρίσκονται εκτός. Οι εναπομείναντες, λίγοι, σταθμοί και παραγωγοί προφανώς δεν μπορούν να σηκώσουν όλο το βάρος… Οπότε όταν  το 90% των ραδιοφωνικών σταθμών παίζει την ίδια μουσική είναι εν μέρει λογικό  το 90% του κόσμου να ακούει αυτά και τίποτε άλλο! Παρ΄ όλα αυτά, κανείς δεν είναι άμοιρος ευθυνών!

Το εξώφυλλο του δίσκου "guitar music by greek composers" (2010)

Τ.Β. Αντιμετωπίσατε  δυσκολίες στο εγχείρημα  κυκλοφορίας του δίσκου  λόγω της κρίσης που μαστίζει τη δισκογραφία;

Γ.Τ. Είχα την τύχη να συμβάλλουν καθοριστικά  σε αυτή την έκδοση, άνθρωποι που μας συνδέει βαθιά φιλία, αλλά και άνθρωποι με μεγάλη αγάπη στην μουσική και στην κιθάρα ειδικότερα. Έτσι λοιπόν πρέπει να πω ότι η αγαπημένη μου σελίδα στο booklet, είναι η σελίδα με τα credits. Η ηχογράφηση έγινε στο studio του Ιάκωβου Κολανιάν, ενώ το mastering στο studio του Κώστα Γρηγορέα. Ο ιστορικός της μουσικής Γιώργος Β. Μονεμβασίτης έγραψε το αναλυτικό κείμενο που περιέχεται και ο γραφίστας Πέτρος Μπουλούμπασης επιμελήθηκε το artwork. Η έκδοση και η κυκλοφορία του CD έγινε από την εταιρεία MOTIVO του κ. Νίκου Μωραΐτη, ενός αληθινού λάτρη της κιθάρας.

Τ.Β. Πώς προέκυψε η ιδέα να ετοιμάσετε αυτό το δίσκο;

Γ.Τ. Αναζητώντας το ρεπερτόριο, βρήκα ότι υπήρχε πολύ πλούσιο υλικό χάρη στην εξίσου πλούσια κιθαριστική σχολή που επηρέασε και τους συνθέτες να γράψουν έργα για κιθάρα. Έχει ενδιαφέρον ότι μεταξύ των συνθετών κάποιοι  δεν είναι κιθαριστές!  Τα περισσότερα από τα έργα που ακούγονται στο δίσκο κυκλοφορούν σε πρώτη εκτέλεση. 

Τ.Β. To διαδίκτυο θεωρείτε ότι έχει βοηθήσει στην εξάπλωση της κλασικής κιθάρας;  Ποια είναι η δική σας εμπειρία ως νέου ανθρώπου που έχετε εξοικείωση με τις νέες τεχνολογίες;

Γ.Τ. Σαφώς το διαδίκτυο είναι ένα σπουδαίο μέσο για κάθε νέο μουσικό, μια  και του δίνεται η δυνατότητα να επικοινωνήσει με ένα διεθνές ακροατήριο, να παρακολουθήσει και να έρθει σε επαφή με άλλους καλλιτέχνες  και να αμβλύνει την μοναξιά που κάθε Έλληνας μουσικός νομίζω νιώθει. Όλα αυτά βέβαια ως ένα βαθμό, μια και σίγουρα αναφερόμαστε σε ένα ψηφιακό περιβάλλον και όχι απόλυτα στην πραγματική ζωή. Είναι πάντως υπέροχο να έρχονται σε συναυλίες άνθρωποι που έχεις γνωρίσει μέσω του internet ή το να παρακολουθούν τα video σου άνθρωποι από διάφορες γωνίες του πλανήτη! Επίσης το διαδίκτυο προσφέρει το πλεονέκτημα ότι ένα  νέο παιδί που ψάχνει να ακούσει ένα κομμάτι για κιθάρα, θα το βρει μέσα σε πέντε λεπτά και θα το ακούσει από ….είκοσι διαφορετικές εκτελέσεις! Συχνά λέω σε μαθητές μου να μπούνε να ακούνε το κομμάτι που μελετάνε από συνομηλίκους, από μεγαλύτερους ή επαγγελματίες, γιατί όχι μόνο θα ακούσουνε μια καλή εκτέλεση, αλλά θα συνειδητοποιήσουν ότι το ίδιο κομμάτι που μελετάνε οι ίδιοι, το μελετάει πχ.  ένα παιδάκι στην Βραζιλία, κάποιος νέος στην Κίνα….οπότε ταυτόχρονα γίνονται μέρος μιας μεγαλύτερης κοινότητας. Αυτό νομίζω λειτουργεί πολύ ευεργετικά στα παιδιά…

Τ.Β. Πώς βιώνετε την διττή ιδιότητα του σολίστ και του δασκάλου; 

Γ.Τ. Δεν νομίζω ότι μπορώ να τα διαχωρίσω. Το ένα συμπληρώνει το άλλο ή το ένα είναι κομμάτι του άλλου. Δεν σκεφτόμουν ποτέ ότι θα μπορούσε να είναι μόνο το ένα ή μόνο το άλλο. Με το να διδάσκεις, ταυτόχρονα διδάσκεσαι κιόλας! 

Τ.Β. Οι μαθητές σας   ακούνε κλασική μουσική; 

Γ.Τ. Τους ωθώ να ακούνε cds, να παρακολουθούν συναυλίες… Τα παιδιά που σπουδάζουν μουσική πολύ νωρίς ξεφεύγουν από την καθιερωμένη μουσική κουλτούρα. Σχεδόν ποτέ κάποιος μαθητής μετά από χρόνια σπουδών  δεν θα ακούσει «κακή» μουσική. Δημιουργεί μια αισθητική...

Από  ρεσιτάλ στο Ωδείο Φ. Νάκας (2005)

Τ.Β. Αισθητική…Είστε ευχαριστημένος με την πνευματική παραγωγή του σήμερα, του 21^ου αιώνα;

Γ.Τ. Τέχνη παράγεται. Το θέμα είναι κατά πόσον έχει τη δυνατότητα να βγαίνει προς τα έξω. Οι συνθήκες έχουν δυσκολέψει για όλους. Ένας νέος συνθέτης δεν είναι τόσο εύκολο να κάνει συναυλίες πλέον…Από την άλλη, ο καθένας έχει την ευθύνη του να ψάχνει δεν μπορεί να περιμένει να ενημερωθεί για νέα παραγωγή από την τηλεόραση. Υπάρχει όμως το internet, περιοδικά, εφημερίδες. Αυτός που θέλει να ψάξει είναι σίγουρο ότι θα βρει. Θα ήταν το πιο δυσάρεστο πράγμα εάν δεν υπήρχαν νέα  παιδιά που φτιάχνουν εκπληκτική μουσική σήμερα. Και ποτέ δεν σταμάτησε αυτό…Όσο δύσκολες καταστάσεις έχει περάσει ο πλανήτης παγκόσμια ποτέ δεν σταμάτησε η καλλιτεχνική δημιουργία…

Τ.Β. Εκτός από την καριέρα σας ως σολίστ, έχετε ενδιαφέρουσες συνεργασίες. Μιλήστε μας λίγο γι΄αυτές, καθώς και για  τα  σχέδιά σας  το 2012;  

Γ.Τ. Πέρα από την σολιστική δραστηριότητα είμαι ευτυχής για τις συνεργασίες που μου έχουν προκύψει. Αναφέρομαι στην  συνεργασία μου ως ντουέτο  με τον κιθαριστή και συνθέτη Νότη Μαυρουδή που ξεκίνησε πριν ένα χρόνο. Ήταν μια υπέροχη έκπληξη, καθώς ποτέ δεν το είχα καν φανταστεί. Το να παίζουμε μαζί, πέρα από το ότι είναι για εμένα ιδιαίτερα τιμητικό, είναι πολύ δημιουργικό και μουσικά ζωντανό.

Επίσης νιώθω τυχερός που συνεργάζομαι συναυλιακά και δισκογραφικά με τον Γιώργο Βαρσαμάκη, έναν εξαιρετικά ταλαντούχο   συνθέτη ορχηστρικής μουσικής  της νεότερης γενιάς.  Η συνεργασία με τον Γιώργο Βαρσαμάκη, ξεκίνησε αν δεν κάνω λάθος πριν από 4-5 χρόνια όταν ο Γιώργος αναζητούσε κάποιον κιθαριστή…Το πολύ ευχάριστο είναι ότι πολύ σύντομα πέρα από συνεργάτες γίναμε φίλοι και από τότε μέχρι σήμερα συμμετέχω σε όλες τις συναυλίες του. Για μένα είναι σημαντικό να υπάρχει και μια προσωπική σχέση. Μετά από κάποιες συναυλίες, προέκυψε και η δισκογραφική δουλειά «μυστικά παραμύθια» όπου η παρουσία της κιθάρας είναι αρκετά έντονη, ενώ στη συνέχεια συμπεριέλαβα ένα έργο  του  στο δικό μου cd. Πρόσφατα δε, συμμετείχα στην καινούργια του δισκογραφική δουλειά με τίτλο «λίγο πριν, λίγο μετά».

Τ.Β. Ο μέσος «μορφωμένος» νέος της ηλικίας σας, έχει  πτυχίο και ίσως ένα ή περισσότερα  μεταπτυχιακά και  είτε ψάχνει για εργασία, είτε έχει μια εργασία που συνήθως δεν ανταποκρίνεται στις αρχικές του φιλοδοξίες. Το γεγονός ότι ζείτε και εργάζεστε σε μια χώρα που μαστίζεται από οικονομική κρίση τι «ευκαιρίες» και τι «απειλές» συνεπάγεται για σας;

Γ.Τ. Σε κοινωνικό επίπεδο, ζώντας στο σημερινό περιβάλλον, είναι αναπόφευκτο να περνάς καθημερινά από διαφορές συναισθηματικές διακυμάνσεις, όπως θλίψη κι οργή. Το να κρατιόμαστε ο ένας από τον άλλον, είναι, νομίζω, απαραίτητο.  Σε επαγγελματικό επίπεδο, για τους μουσικούς του είδους μας οι συνθήκες ήταν πάντα αντίξοες. Τώρα πια, ακόμη παραπάνω, μια και οι όποιες δυνατότητες και προοπτικές συρρικνώνονται. Δεν βλάπτει όμως σε ένα βαθμό να είμαστε αιθεροβάμονες… Προσπαθώ εδώ και χρόνια να αντιλαμβάνομαι τον εαυτό μου ως ένα ακόμη κρίκο μιας τεράστιας αλυσίδας ανθρώπων, που έκαναν και κάνουν την ίδια δουλειά, εδώ κι εκατοντάδες χρόνια σε όλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου. Μουσικούς φημισμένους αλλά και άσημους, καταξιωμένους ή λοιδορούμενους, σε σπουδαίες αίθουσες συναυλιών ή κλεισμένους στα δωμάτια τους,  μελετώντας με αφοσίωση κι αγάπη στην ίδια την μουσική, κρατώντας, λες, μέσα στα χρόνια ένα κερί αναμμένο…   

Τ.Β. Τώρα στην Ελλάδα της κρίσης, νομίζετε ότι μπορεί να υπάρξει μια έξαρση…

Γ.Τ. Εγώ περιμένω  να ακούσω σε λίγα χρόνια την τέχνη των σημερινών δεκαπεντάχρονων. Ήδη, με χαρά βλέπω μαθητές μου να φτιάχνουν συγκροτήματα, να κάνουν δικά τους τραγούδια… Αυτή η γενιά που τώρα είναι 15 χρονών - που  σημαίνει ότι αντιλαμβάνεται ότι γίνεται στο έπακρο! … και ότι επηρεάζεται στο έπακρο!  - θα έχει πολύ ενδιαφέρον να δούμε τι θα φτιάξει…

Τ.Β. Σας αντιπροσωπεύει το κυρίαρχο στυλ των ανθρώπων της γενιάς σας, οι οποίοι   στην πλειοψηφία τους  ακολουθούν   το σύγχρονο life style;  

Γ.Τ. Δεν είμαι σίγουρος  ποιο είναι πλέον το ‘’σύγχρονο life style.’’ Τα προηγούμενα  χρόνια, αυτό βασιζόταν στον άκρατο καταναλωτισμό και στην  θέσπιση ψεύτικων αναγκών. Στις μέρες μας τι είναι; Ο φόβος  και η καθημερινή αγωνία για το αύριο; Η κατάθλιψη και η μιζέρια; Τα σκυμμένα κεφάλια και η εγωιστική προσήλωση του καθενός στον μικρόκοσμο του,  αδιαφορώντας παντελώς για ανθρώπους με πραγματικά τεράστιες ανάγκες και προβλήματα; Ξέρω ότι τα πράγματα είναι δύσκολα για όλους. Και μην ξεχνάμε ότι για κάποιους ήταν πάντα και τελευταία έγιναν ακόμη δυσκολότερα. Όμως,  όπως γράφει σε ένα από τα ποιήματά της η Κατερίνα Γώγου:
"Σημασία έχει να παραμένεις άνθρωπος" κι αυτό για εμένα σημαίνει να κρατάς ζωντανή και γενναιόδωρη  μια τεράστια παλέτα συναισθημάτων, δημιουργικότητα, ελπίδα, πάθος, συντροφικότητα, ευαισθησία και αλληλεγγύη, υπό όποιες συνθήκες…

Τίνα Βαρουχάκη
varouchaki@gmail.com
Μάρτιος 2012

Τεχνική επιμέλεια σελίδας Κώστας Γρηγορέας