[Με τη δική μου ματιά]
Γονείς και μουσική
Άκουγα πριν λίγες μέρες τα βάσανα διπλωματούχου μαθητή μου που τρέχει από σπίτι σε σπίτι για ιδιαίτερα μαθήματα και αηδίασα με τη συμπεριφορά ορισμένων γονιών.
Προσπαθούσε ο δυστυχής να ρυθμίσει την ώρα του μαθήματος έτσι ώστε να ταιριάζει και με το δικό του πρόγραμμα, η κυρία όμως που κι αυτή ρύθμιζε το ωράριο του 11χρονου γιού της ήταν ανυποχώρητη. Έχοντας στη συζήτηση το πάνω χέρι – όποιος πληρώνει έχει εξουσία βλέπετε – απαιτούσε από τον δάσκαλο να βρει κάποια συγκεκριμένη μέρα και ώρα της εβδομάδας έτσι ώστε το καμάρι της να κάνει το μάθημα της κιθάρας μια ώρα που δεν έπρεπε να συμπέσει με τα Αγγλικά του, τα Γερμανικά, το χαντ-μπολ, το κολυμβητήριο, το μπάσκετ, το τένις, τη γυμναστική και την ώρα με τους φίλους του. Με άλλα λόγια, το μάθημα της κιθάρας έπρεπε να βολευτεί κάπου μεταξύ όλων των άλλων της απασχόλησης ή της διασκέδασης, να είναι μια σφήνα δηλαδή “για να γεμίζει το παιδί τις ώρες του”. Για ώρα μελέτης στο όργανο ούτε λόγος…
Δυστυχώς αυτή η νοοτροπία των γονιών στις μέρες μας, δεν είναι πια η εξαίρεση αλλά ο κανόνας. Διαβαθμίζοντας οι ίδιοι τις προτεραιότητες για τη ‘μόρφωση’ του παιδιού τους, αποφασίζουν ανάλογα με τα γούστα και τις γνώσεις που κουβαλάνε στο κεφάλι τους. Οι περισσότεροι, για να μην πω όλοι, ταυτίζουν τη μουσική με τη διασκέδαση, νιώθουν πως υπάρχουν άλλα ‘σοβαρότερα πράγματα’ που πρέπει να τους προσφέρουν και φροντίζουν πάση θυσία ‘να μη τους λείψει τίποτε’ ώστε να βγουν μια μέρα στην κοινωνία με όλα τα ‘εφόδια’, αφού στο κάτω-κάτω της γραφής ‘…κι εμείς που δεν ασχοληθήκαμε με τις Τέχνες δεν πάθαμε και τίποτε, μια χαρά άνθρωποι γίναμε.”
Από την άλλη πάλι βλέπω με πόση αδιαφορία και προχειρότητα κάποιοι γονείς αποφασίζουν να γράψουν τα παιδιά τους στο Ωδείο. Χωρίς να ρωτήσουν και να πάρουν πληροφορίες για ένα καλό ωδείο, χωρίς να ψάξουν να βρουν ένα σωστό δάσκαλο της μουσικής, σπεύδουν να εμπιστευθούν το παιδί τους στον πρώτο τυχόντα. Έτσι, γιατί “το ωδείο είναι απέναντι από το Lidl που διαθέτει parking και την ώρα του μαθήματος επωφελούμαι να κάνω και τα ψώνια μου…”. Έτσι, “…για να απασχολείται κάπου και να μη γυρνάει δεξιά κι αριστερά…” Έτσι, γιατί “…εμείς δεν θέλουμε να το πάρει για επάγγελμα. Λίγη κιθαρίτσα να μάθει, βρε αδερφέ, έτσι για την παρέα…”
Ως γνωστόν, στην Αρχαία Ελλάδα το μάθημα της Μουσικής ήταν πρωτεύον. Οι γονείς, μετά από πολλή έρευνα, εμπιστευόντουσαν τα παιδιά τους στον άριστο παιδαγωγό της μουσικής γιατί ήξεραν ότι μέσα από τη σωστή καθοδήγηση, αυτά θα αποκτήσουν μια πλατειά καλλιέργεια και κυρίως θα αναπτύξουν την αισθητική τους, θα βρουν την ψυχική τους ισορροπία, θα πετύχουν την φυσική τους διάπλαση. Είχαν κατανοήσει ότι η επίδραση της καλής μουσικής στον ψυχισμό του ανθρώπου έχει ευεργετικές επιπτώσεις. Έδιναν στη λέξη Ψυχαγωγία τη σωστή της διάσταση (αγωγή της ψυχής) ενώ όλοι τους παρακολουθούσαν ανελλιπώς τις εκδηλώσεις του θεάτρου και της μουσικής.
Στην εποχή μας, εποχή της ραγδαίας εξέλιξης της τεχνολογίας, του καιροσκοπισμού και του εύκολου κέρδους, της μοναξιάς, των νευρώσεων και της βίας, η μοναδική άμυνα που έχουμε είναι η επιστροφή στα διδάγματα των προγόνων μας.
Η ενασχόληση με την μουσική, δίνει την ευκαιρία στο παιδί να αναπτύξει την προσωπικότητά του και να μπει στη τροχιά της δημιουργίας. Στην προσπάθεια του να κατακτήσει και να ερμηνεύσει ένα απλό έργο, μαθαίνει να επιμένει, να πειθαρχεί, να επαναλαμβάνει. Κάτω από μια σωστή καθοδήγηση το παιδί συνηθίζει να συγκεντρώνεται, να διεισδύει στη λεπτομέρεια, να αναλύει. Μαθαίνει να συμφιλιώνεται με την αποτυχία και να μην πανικοβάλλεται από τη μοναξιά. Αργότερα, θα μπορέσει να προσεγγίσει με ανάλογο ενδιαφέρον και τις άλλες μορφές της Τέχνης που είναι αδελφές με τη μουσική: τη ζωγραφική, την ποίηση, το θέατρο, την γλυπτική, τη λογοτεχνία. Τα ενδιαφέροντά του θα πολλαπλασιασθούν και θα του επιτρέψουν να ολοκληρώσει την προσωπικότητά του, να εκλεπτύνει το γούστο του, να βελτιώσει τη κοινωνική του συμπεριφορά.
Αλλά στο σημείο αυτό, πρέπει να υπογραμμίσω για μια ακόμα φορά πως η κυρίως υπεύθυνη για τον αποπροσανατολισμό τού μέσου πολίτη στη χώρα μας είναι η Πολιτεία.
Δεν ξέρω αν οι ίδιοι που μας διοικούν (και πόσοι απ` αυτούς) έχουν ενδιαφέροντα για τις καλές Τέχνες ή την ανάλογη αισθητική για να τις προσεγγίσουν. Δικηγόροι οι περισσότεροι μέσα στη Βουλή, μηχανικοί και γιατροί οι υπόλοιποι, αποτελούν τους ‘μορφωμένους’, τους ‘καλλιεργημένους’ του συνόλου. Αλλά και στα τόσα χρόνια που παρακολουθώ την πολιτική, θυμάμαι ελάχιστους καλλιτέχνες να έχουν καθίσει σε υπουργικά έδρανα: τη Μελίνα, τον Μίκη, τον Μικρούτσικο, ακριβώς γιατί τούτος ο λαός δεν έχει ανάγκη από πνευματική τροφή, δεν του ταιριάζει να διοικείται από τους ‘ψωνισμένους’, δεν χαμπαριάζει από τέχνες και τέτοια περίεργα.
Έτσι σε ρυθμούς Andante sostenuto συστήνονται χρόνια τώρα επιτροπές από ανευθυνοϋπεύθυνους του Υπουργείου Πολιτισμού καθώς και συμβούλια ‘αρμοδίων’ στα οποία συζητούνται και κατατίθενται προγράμματα, εισηγήσεις, προσχέδια, αναφορές, γνωμοδοτήσεις, πορίσματα, ανακοινώσεις, που αποσκοπούν δήθεν στην αναβάθμιση της μουσικής Παιδείας, σχέδια μεγαλειώδη που μας ξεφουρνίζουν κάθε τόσο από τα ΜΜΕ για το θεαθήναι, σχέδια που στο τέλος χώνονται πάλι και ξεχνιούνται σε κάποια συρτάρια τους, έτσι για να επιβεβαιώνεται νυν και αεί η άγνοια και η αδιαφορία τους γι αυτή την περίφημη ‘αναβάθμιση της μουσικής Παιδείας’.
Δεκαετίες τώρα όλα κυλούν ήρεμα, όλα αφημένα στη μοίρα τους σαν μια απέραντη Νιρβάνα. Με τον ανύποπτο πολίτη να εντυπωσιάζεται από τη φωτεινή πινακίδα ‘Ωδείο Τάδε, Αναγνωρισμένο από το Κράτος’ αριθμός αδείας τάδε, κάθετος τάδε, στο μπαλκόνι κάποιου διαμερίσματος, τον νοικοκύρη που αισθάνεται μάλιστα τυχερός που θα γράψει το παιδί του εκεί στη γειτονιά κοντά στο σπίτι του. Δεν διανοείται πώς είναι δυνατόν η Πολιτεία να δίνει άδειες χωρίς να ελέγξει ποτέ την ποιότητα των παρεχομένων σπουδών. Δεν του περνάει απ’ το μυαλό ότι οι τίτλοι (Πτυχία και Διπλώματα) που στο τέλος απονέμονται από τα ωδεία και τις μουσικές σχολές δεν ελέγχονται από το Κράτος. Ο απροστάτευτος, ο ανενημέρωτος πολίτης, δεν έχει ποτέ του πληροφορηθεί ότι σύμφωνα με το ισχύον νομοσχέδιο, είναι πανεύκολο αυτές τις άδειες λειτουργίας ωδείων και μουσικών σχολών ‘Αναγνωρισμένων από το Κράτος αριθμός αδείας τάδε, κάθετος τάδε’ μπορεί να τις αποκτήσει ο οποιοσδήποτε άσχετος με τη μουσική, ο επιχειρηματίας που θα στήσει το μαγαζάκι του στο διαμέρισμα της πολυκατοικίας και θα πουλάει μουσική Παιδεία χωρίς ποτέ να τον ελέγξει κανείς!
Κάτω από αυτές τις τριτοκοσμικές συνθήκες που επικρατούν στη χώρα μας, θα πρότεινα στον γονιό που πράγματι ενδιαφέρεται να παράσχει μια αληθινή καλλιέργεια στα παιδιά του, να τα ενθαρρύνει να ασχοληθούν σοβαρά με την καλλιτεχνία παράλληλα με τις άλλες σπουδές τους. Όχι ως επαγγελματικό προσανατολισμό αλλά ως μόρφωση. Και αν τα ίδια επιλέξουν τελικά να ακολουθήσουν τη μουσική, που είναι και η μητέρα των τεχνών, ο γονιός ας σταθεί δίπλα τους με αληθινό ενδιαφέρον για την πρόοδό τους.
Πρώτα απ’ όλα όμως ας ασχοληθεί πολύ σοβαρά με το θέμα της ανεύρεσης σωστού παιδαγωγού στη μουσική. Ας αντιμετωπίσει το θέμα σαν να πρόκειται να εμπιστευθεί το παιδί του στα χέρια ενός γιατρού για μια λεπτή εγχείρηση. Γιατί το ζήτημα της διαμόρφωσης του ψυχισμού και της αισθητικής μέσω της μουσικής, είναι εξ ίσου σοβαρό!
Ευάγγελος Ασημακόπουλος
