ΚΩΣΤΑΣ ΓΡΗΓΟΡΕΑΣ
Ο ΣΥΝΘΕΤΗΣ ΜΑΖΙ ΜΕ ΕΚΛΕΚΤΟΥΣ ΦΙΛΟΥΣ
Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, 25/2/2019

Εντυπώσεις της Τίνας Βαρουχάκη από τη συναυλία-αφιέρωμα
και προσωπικές αναμνήσεις από την έως τώρα καλλιτεχνική διαδρομή του κιθαριστή & συνθέτη 

Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες: Πράξη Ι

Βρισκόμαστε στις αρχές της δεκαετίας του΄90. Φοιτητοπαρέα, είχαμε πάει σε μια γνωστή μπουάτ της Αθήνας ν΄ακούσουμε την Αλίκη Καγιαλόγλου. Ήταν μια μυσταγωγική μουσική βραδιά με τραγούδια σε μια πολύ λιτή διασκευή, για φωνή και κιθάρα… Θυμάμαι πόσο με γοήτευσε η συνοδεία της κλασικής κιθάρας…
Η φυσιογνωμία του σολίστα, ήταν γνώριμη. Σύντομα συνειδητοποίησα ότι επρόκειτο για τον ίδιο άνθρωπο που ήταν στο εξώφυλλο μιας πολύ αγαπημένης μου κασέτας με τίτλο: «Κιθάρα Apasionada». Ο σολίστ, δεν ήταν άλλος από τον Κώστα Γρηγορέα.

Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες: Πράξη ΙΙ΄

Παραμένουμε στις αρχές της δεκαετίας του΄90. Ο δάσκαλός μου, Παναγιώτης Δεληγιάννης, με διδάσκει ένα έργο του αείμνηστου Κυριάκου Τζωρτζινάκη (1950 – 1989). Με αφορμή το γεγονός, με προτρέπει να αγοράσω το ηχογράφημα  που είχε κυκλοφορήσει ήδη από το 1985 με τίτλο: «Έργα Ελλήνων Συνθετών για κιθάρα: Κυριάκος Τζωρτζινάκης, Κώστας Γρηγορέας (κιθάρα)».

Σε αυτό το αξέχαστο βινύλιο, είχαμε την ευκαιρία να ακούσουμε τα υπέροχα έργα του Κυριάκου Τζωρτζινάκη, όπως: «4 Δημοτικές Εικόνες», «Ο Χορός των Ρολογιών», «Νυχτερινό», «Singing in Another Tune” κ.ά. ερμηνευμένα με τη μοναδική ευαισθησία του Κώστα Γρηγορέα.

«Tον Κυριάκο Τζωρτζινάκη είχα την τύχη να τον έχω συνεργάτη, αλλά και στενό φίλο.  Είχα όμως την ατυχία να τον χάσω πολύ νωρίς». (…)  «Με την ερμηνεία όμως των έργων του, μπορώ να εκφράσω πόσο σημαντική για μένα ήταν, και εξακολουθεί να είναι, η μουσική του» αναφέρει συγκινημένος ο Κώστας Γρηγορέας σε άρθρο του, αφιερωμένο στη μνήμη του Κυριάκου Τζωρτζινάκη.[1]

Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες: Πράξη III'

Μέσα δεκαετίας του΄90. Με την προτροπή του δασκάλου μου, αγοράζω το βιβλίο «Τετράδιο για κιθάρα», με παρτιτούρες έργων του Μάνου Χατζιδάκι σε διασκευή Τάσου Καρακατσάνη. Ήταν μια «όαση» μουσικής, αυτό το βιβλίο! Ένιωθα ως εάν να είχε εκδοθεί για να…μας  παρηγορήσει, αντισταθμίζοντας τα κουραστικά λεγκάτα, τις βαρετές ασκήσεις αντίχειρα και τις εξαντλητικές σκάλες… Αυτή η έκδοση, ήταν το κίνητρο να τα υπομείνει κανείς όλα αυτά! Με ποια ανταμοιβή; Μα ασφαλώς, με το να διδαχθούμε αυτές τις όμορφες Χατζιδακικές μελωδίες (που παραμένουν επίκαιρες έως σήμερα) και να επιχειρήσουμε να τις παίξουμε, με πρότυπο την έξοχη ερμηνεία τους από τον Κώστα Γρηγορέα στο ομότιτλο ηχογράφημα, στο εξώφυλλο του οποίου ο ίδιος o Χατζιδάκις, και ως παραγωγός, είχε γράψει:

Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες: Πράξη IV΄

Είμαστε στο 2003. Μέχρι τότε ο Κ.Γ. είναι γνωστός και καταξιωμένος ως σολίστ κλασικής κιθάρας. Από εκείνη τη χρονιά, αναδύεται και μια ακόμη ταυτότητά του, εξίσου σημαντική και ενδιαφέρουσα: αυτή του συνθέτη. Τότε κυκλοφορεί η πρώτη έκδοση με παρτιτούρες συνθέσεών του για κιθάρα, η οποία τιτλοφορείται: «Κιθάρα σε Ελληνικό Τρόπο» (εκδόσεις Παπαγρηγορίου Κ. - Νάκας Χ.)

Ο ίδιος ο συνθέτης, παρατηρεί σχετικά: "Σαν Ελληνικούς τρόπους, αντιλαμβάνομαι όλα τα αυθεντικά στοιχεία, αλλά και όσα έχουν ενσωματωθεί στην Ελληνική μουσική. Από την παραδοσιακή και λαϊκή μουσική, τους Έλληνες και ξένους συνθέτες και τραγουδοποιούς έως την Jazz και το Rock που συντρόφευαν τα νεανικά μου ακούσματα".
Φθάνουμε στο 2004. Εκείνη τη χρονιά, ο Κ.Γ. ηχογραφεί τα σχετικά έργα που κυκλοφορούν πλέον σε cd. Ο μουσικοκριτικός Γιώργος Λεωτσάκος, κάνει, όπως είναι επόμενο, μια εξαιρετική κριτική για την παρουσίαση των έργων από τον κιθαριστή-συνθέτη σε ένα ρεσιτάλ στην αίθουσα Φίλιππος Νάκας, επισημαίνοντας, μεταξύ άλλων, τα εξής [2]:
«Στερεότατη τεχνική υποταγμένη στα βιωματικά κελεύσματα μιας άπεφθης μουσικότητας... εξίσου προικισμένος κιθαριστής και συνθέτης...ο Γρηγορέας μας καθήλωσε με την ηχητική ευγένεια, την πλαστικότητα φράσεως και ρυθμού και έναν πλούτο λεπτότατων εκφραστικών αποχρώσεων...Ανέδειξε εαυτόν σε δημιουργό όχι μόνο με αίσθηση της λειτουργικότητας των αντιθέσεων και του timing στην εναλλαγή τους, αλλά και με όραμα τόσο πλούσιο που απαιτεί εκφραστικά μέσα μεγαλύτερης εκφραστικής εμβέλειας από την κιθάρα (Ωδείο Φ.Νάκας 25.02.2005).»

Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες: Πράξη V΄

Βρισκόμαστε στο 2007. Ο Κυριάκος Τζωρτζινάκης έχει ήδη από το 1989, περάσει στην αιωνιότητα. Το ίδιο όμως και τα έργα του. Ο Κ.Γ. τα κυκλοφορεί εκ νέου σε cd με τίτλο: «Ο Κώστας Γρηγορέας παίζει Κυριάκο Τζωρτζινάκη» (MOTIVO, NM 1063 - 2007) .
Προλογίζοντας την έκδοση, ο Ιστορικός και Κριτικός μουσικής Γ.Β. Μονεμβασίτης, σημειώνει, μεταξύ άλλων, τα εξής: «Τούτο το ανθολόγιο της μουσικής του για κιθάρα από τον φίλο, συνοδοιπόρο και συνεργάτη του Κώστα Γρηγορέα, εκτός του ότι αποτελεί οφειλόμενο εγκώμιο, διαθέτει και ικανά στοιχεία πρωτοτυπίας:….».[3]
Σε ό,τι αφορά το περιεχόμενο του νέου, επικαιροποιημένου ηχογραφήματος, ο Γ.Β. Μονεμβασίτης, μας πληροφορεί σχετικά: «Οι πέντε από τις δώδεκα αυτές σπουδές (οι με αριθμό 3, 4, 9, 10 και 11) υπήρχαν ερμηνευμένες στην έκδοση  του 1985. Δυο ακόμη, οι με αριθμό 5 και 6, οι οποίες, ειρήσθω εν παρόδω, μαζί με τις 3 και 4 αποτελούσαν ενότητα την οποία ο δημιουργός τους αποκαλούσε Μινιατούρες, ηχογραφημένες στη διάρκεια ρεσιτάλ που έδωσε ο Κώστας Γρηγορέας το 2005, συμπεριλαμβάνονται στη νέα έκδοση.  Προστέθηκε ακόμη η «Ωδή στο παράλογο», σύνθεση του 1978 για τρεις κιθάρες - ο Κώστας Γρηγορέας ερμηνεύει σε πολλαπλή ηχογράφηση και τις τρεις κιθάρες».[4]

Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες:  Πράξη VI΄

Mάϊος 2008. Το καταξιωμένο κιθαριστικό ντουέτο Αλεξάνδρας Χριστοδήμου – Γιάννη Πετρίδη, με σημαντική διεθνή καριέρα στις ΗΠΑ, ερμηνεύει εξαίσια τα έργα του Κώστα Γρηγορέα: “The Sun”, “The Night” “My Sky” που αποτελούν τον κύκλο: “Soundtracks” για δύο κιθάρες. 
Τα έργα ερμηνεύουν οι ίδιοι σολίστ σε ηχογράφημά τους, με τίτλο: «Mediterranean Echoes». Eπίσης, οι εν λόγω συνθέσεις περιλαμβάνονται στο άλμπουμ “Soundtracks for Ideal Movies” του Κώστα Γρηγορέα, που κυκλοφόρησε το Δεκέμβριο του 2012.
Σημειωτέον δε, ότι οι δυο σολίστ έχουν επίσης ερμηνεύσει με μεγάλη επιτυχία τα εν λόγω έργα σε πολλές συναυλίες στην Ελλάδα και το εξωτερικό, με πιο πρόσφατη την συναυλία τους, στο πλαίσιο του Διεθνούς Φεστιβάλ Παλαιού Φαλήρου, του οποίου διατελούν Καλλιτεχνικοί Διευθυντές.

Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες: Πράξη VII΄

Mάϊος 2009. Ο Κ.Γ., ήδη από το 2006 αρχισυντάκτης και διαχειριστής του www.tar.gr, αποφασίζει μαζί με τον διευθυντή του περιοδικού Νότη Μαυρουδή για την παραγωγή ενός άλμπουμ με τίτλο "Έλληνες Κιθαριστές παίζουν Έλληνες Συνθέτες". Αναλαμβάνει την οργάνωση της παραγωγής, την ηχοληψία (κατά ένα μεγάλο μέρος) και το digital mastering. Στο άλμπουμ συμμετέχουν 12 εξαιρετικοί κιθαριστές της νεότερης γενιάς, που ερμηνεύουν έργα 13 καταξιωμένων αλλά και νεότερων συνθετών.
Ο Κ.Γ. συμμετέχει με τρεις μικρές συνθέσεις του: Bessy's Valse (κιθ. Μπέσσυ Διαγωμα), Νανούρισμα (κιθ. Βασιλική Λεοντάρη) και November Mood (κιθ. Γιώργος Μπεχλιβάνογλου)  

Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες: Πράξη VIII'

Δεκέμβριος 2009. H καταξιωμένη πιανίστα Έφη Αγραφιώτη συμπράττει με τον Κώστα Γρηγορέα δημιουργώντας το ντούο "230+6 χορδές". Στο πλαίσιο αυτής της συνεργασίας, σε συναυλίες όπου περιλαμβάνονται όμως και σόλο έργα, ηχογραφεί ερμηνεύοντας με μοναδική βιρτουοζιτέ το έργο του για σόλο πιάνο "Οbsessions" (τα μέρη: "Ιn Circles", "The End")

Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες: Πράξη IX΄

5 Φεβρουαρίου του 2010. Σε εκδήλωση-αφιέρωμα που διοργανώνει το TaR στη μνήμη του Κυριάκου Τζωρτζινάκη, στην αίθουσα συναυλιών του Ωδείου Φ. Νάκας, με θέμα: «Κυριάκος Τζωρτζινάκης: 20 χρόνια μετά», ο Κ.Γ.-φανερά συγκινημένος-ξετύλιξε τις υπέροχες αναμνήσεις του από τη συνεργασία τους. https://youtu.be/xJop8usFK5Y

Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες: Πράξη X'

Mάϊος 2010. Ο Γιωργος Τοσικιάν κυκλοφορεί τον πρώτο του δίσκο του με τον τίτλο "Guitar Music By Greek Composers". Στον δίσκο πρωτοηχογραφεί, ερμηνεύοντας με μοναδική μουσικότητα, την "Αθώα Σουίτα" του Κώστα Γρηγορέα.

Δεκέμβριος 2010. Χριστουγεννιάτικη Συναυλία της EBU με μετάδοση μέσω Τρίτου σε όλη την Ευρώπη και Αμερική. Στο αμφιθέατρο του Πυθαγόρειου Ωδείου. Ο Κ.Γ. και ο εξαιρετικός Χάρης Λαμπράκης, με τον υπέροχο ήχο του νέι που ξεχειλίζει από ευαισθησία, ερμηνεύουν την «Παιδική Φαντασία».

Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες: Πράξη XI΄

Δεκέμβριος 2012.  Κυκλοφορεί το ηχογράφημα που περιλαμβάνει συνθέσεις του Κώστα Γρηγορέα, με τίτλο: “Soundtracks for Ideal Movies” στο οποίο συμμετέχουν οι  εξαίρετοι μουσικοί:[5] Έφη Αγραφιώτη, Δημήτρης Βερβιτσιώτης, Γιάννης Γιαγουρτάς, Mπέσυ Διαγωμά,  Παύλος Κανελλάκης, Νίκος Κατριζιδάκης, Χάρης Λαμπράκης, Άγγελος Μπότσης, Γιάννης Πετρίδης Θεόφιλος Σωτηριάδης,  Βασίλης Τζαβάρας, Αλεξάνδρα Χριστοδήμου, Sabrina Vlascalik[6] και βεβαίως, ο ίδιος ο συνθέτης με τη διττή ιδιότητά του και ως σολίστ.

H Έφη Αγραφιώτη, αυτή τη φορά με μια άλλη-εξίσου επιτυχημένη-ιδιότητά της, της αρθρογράφου, σημειώνει σχετικά:
«…Ακούγοντας τώρα την δική του μουσική, διαπιστώνω με θαυμασμό ότι παραμένει ακριβής και λιτός, σχεδιάζει με λυρική μαεστρία εκφραστικές αποχρώσεις διαχυτικές, παίζοντας με λεπτότητα, με τη γνώση του έμπειρου σολίστα. Η αντίληψη για την εκτέλεση τώρα μεταφέρεται ταυτόφωνη, σε κοινό συναισθηματικό φορτίο με την αντίληψη για τη σύνθεση, τη δημιουργία…»

Ενθουσιώδεις κριτικές αποσπούν οι μουσικές αυτές συνθέσεις και από άλλες προσωπικότητες της μουσικής. Τα ακόλουθα αποσπάσματα είναι χαρακτηριστικά:[7]

“…Έργα με έμπνευση, με φαντασία, εικόνες με χρώματα, με φως, ήχοι εκλεπτυσμένοι, ευρηματικοί, με ποίηση…”
Ευάγγ. Ασημακόπουλος, TaR
.
“…Ως σολίστ αλλά και ως συνθέτης, ο Κώστας Γρηγορέας είναι μια από τις πιο σοβαρές παρουσίες στο χώρο της κιθάρας…”
Hubert Kappel, σολίστ
.
“… Nέα έργα σμιλευμένα από γνώση, ευαισθησία, πείρα και συναισθηματικό έλεγχο…”
Νότης Μαυρουδής, Αθήνα 984
.
“…Η μουσική του Κώστα Γρηγορέα έχει μια πολύ διακριτή δική της ‘φωνή’…”
Carlos Bonell, σολίστ

“… Ως συνθέτη, τον Γρηγορέα χαρακτηρίζει αδιατάρακτη ισορρο­πία και συλλειτουργία οραματισμού και ευρηματικότητας… ”  
Γιώργος Λεωτσάκος, Εξπρές

«Τούτες οι “Ηχητικές επενδύσεις για ιδεατές ταινίες” περιέχουν μουσικά σκιρτήματα που πυροδοτούν τη φαντασία του ακροατή στην αναζήτηση τερπνών εικόνων και μύθων. Συνοδοιπόρους στο όμορφο ταξίδι έχει δεκατρείς (!) ερμηνευτές, που του χαρίζουν τον ήχο οκτώ διαφορετικών οργάνων. Και σε εμάς χαρίζουν ολόφωτες μουσικές στιγμές, αφού ο Κώστας Γρηγορέας βλέπει και τη χαρούμενη πλευρά της ζωής». Γιώργος Μονεμβασίτης (Ελευθεροτυπία)[8]

«…είναι πασιφανής η εντιμότητα και καθαρότητα στη μουσική σκέψη του. Την διακρίνει επίσης μία διαυγής πνευματικότητα η οποία εκτός από την –ούτως ή άλλως- ευχάριστη ακροαματική «διαδικασία» προσκαλεί τον ακροατή σε ενδοσκοπική εξέταση του εσώτερου κόσμου του». (Θωμάς Ταμβάκος, jazz & jazz, Ιούνιος 2013)[9] 

Στο εν λόγω cd περιλαμβάνεται, μεταξύ άλλων, το έργο που ο Κ.Γ. έχει αφιερώσει στη μνήμη του Μάνου Χατζιδάκι "The Νight, in Μemory of Manos Hadjidakis”. Σε αυτή την εκτέλεση, συμπράττει με την έξοχη πιανίστα, Έφη Αγραφιώτη, χαρίζοντάς μας ένα αποτέλεσμα που κάνει τον ακροατή να ανατριχιάζει από συγκίνηση για την λεπτότητα και την ευαισθησία της ερμηνείας.

Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες: Πράξη XII'

Μάϊος 2013. Το σύνολο «Κίθαρις» υπό τη διεύθυνση του καταξιωμένου σολίστα και δασκάλου, Ιάκωβου Κολανιάν, ερμήνευσε εντυπωσιακά στις συναυλίες που έδωσε στην αίθουσα συναυλιών «Φ. Νάκας» και το Μέγαρο Μουσικής το έργο «Δήλος» του Κώστα Γρηγορέα. Ένα έργο ειδικά γραμμένο για το "Κίθαρις" και αφιερωμένο στον αγαπητό φίλο του συνθέτη Ιάκωβο Κολανιάν.
Στo σύνολο συμμετείχαν οι ακόλουθοι σολίστ κλασικής κιθάρας:[10] Κωνσταντίνος Αναπολιτάνος, Γιώργος Γεωργάτος, Άγγελος Θεοδωράκης, Εύη Καίσαρη, Χάρης Καμπύλης,  Σταύρος Κουδουνάς, Νίκος Μανιταράς, Τριαντάφυλλος Μπαταργιάς, Άγγελος Μπότσης, Κωνσταντίνα Ντοκούζη, Δημήτρης Παππά, Μαρία Πέγκα και Γιώργος Τοσικιάν.

Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες: Πράξη XIII'

Ιούλιος 2013. Στο πλαίσιο του επιτυχημένου θερινού Φεστιβάλ, «Ημέρες Μουσικής Πρέβεζας» (στο οποίο είναι συνδιοργανωτής ο Κ. Γρηγορέας) το μαθητικό κιθαριστικό σύνολο των συμμετεχόντων σπουδαστών του σεμιναρίου με τη διδασκαλία και διεύθυνση του Νίκου Ντρέλα, ερμήνευσε ωραιότατα το έργο του Κώστα Γρηγορέα «Πρέβεζα».

Ιούλιος 2014. Στις «Ημέρες Μουσικής Πρέβεζας», ο Κ.Γ. συμπράττει με τον εξαίρετο φλαουτίστα, Δημήτρη Φωτόπουλο στην ερμηνεία του έργου του κιθαριστή: "A Childs Fantasy”[11]

Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες: Πράξη XIV'

Mάϊος 2015. Έφη Αγραφιώτη και Γιώργος Κοντραφούρης ερμηνεύουν μοναδικά και ηχογραφούν στο Μέγαρο Μουσικής ολόκληρο το έργο του Κ.Γρηγορέα "Δήλος", σε μια εκδοχή για δυο πιάνα.

Iούλιος 2015. «Ημέρες Μουσικής Πρέβεζας»: Το σύνολο πνευστών που συναποτελούσαν οι συμμετέχοντες μαθητές του Φεστιβάλ, υπό την καθοδήγηση του καθηγητή τους, Δημήτρη Φωτόπουλου, συνέπραξε με τους δυο προαναφερόμενους σολίστ στο φλάουτο και την κιθάρα, για την ερμηνεία δυο μερών του μελωδικότατου έργου του Κώστα Γρηγορέα “Spring Trilogy”

Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες: Πράξη XV'

Καλοκαίρι 2015. Ο Κ.Γ. συμπράττει με το νεανικό κιθαριστικό σύνολο "Hesperia Guitar Orch." που διευθύνει ο καθηγητής Φραγκούλης Καραγιαννόπουλος, παρουσιάζοντας το έργο "Aegean Sketches" για σύνολο.

Φτιάχνουν Ιστορία οι παρέες: Πράξη XVI'

Βρισκόμαστε στο 2016. Ο Κ.Γ. παρουσιάζει το ηχογράφημα με τίτλο: “Recording Guitarist”, ένα αυτοπορτρέτο της αγαπημένης του -όπως δηλώνει- ιδιότητας του Recording Artist.
Το cd περιλαμβάνει έργα για σόλο κιθάρα του ιδίου, καθώς και άλλων Ελλήνων συνθετών όπως των: Κυριάκου Τζωρτζινάκη, Μιχάλη Τραυλού, Νίκου Σκαλκώτα, Λένα Πλάτωνος. Στο ίδιο ηχογράφημα περιλαμβάνονται και έργα των Heitor Villa-Lobos, Manuel M. Ponce και Abel Carlevaro.

 

Μέσα στην ίδια χρονιά ο συνθέτης παρουσιάζει σε συναυλία μια επιλογή έργων του για κιθάρα, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Λουτρακίου "All that Guitar"
Ερμηνεύουν οι εκλεκτοί νέοι κιθαριστές Γιώργος Αθανασίου, Γιώργος Τσάνας, Βασίλης Κανελλόπουλος, Γιώργος Αναγνωστόπουλος.
Μαζί τους και ο καταξιωμένος σολίστ και πολυβραβευμένος δάσκαλος Βασίλης Καναράς, ο οποίος στη συνέχεια ηχογραφεί για πρώτη φορά σε δίσκο την σύνθεση του Κ.Γ. "Πανσέληνος στο Μόλυβο".

Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες:  Πράξη XVII΄

Mάϊος 2018. Ο Κ.Γ. διασκευάζει για τσέμπαλο, τα έργο του “Αθώα Σουίτα” (σε πέντε μέρη). Ερμηνεύει η καταξιωμένη τσεμπαλίστα Κατερίνα Κτώνα. Η συνεργασία τους ξεκίνησε όταν ο Κ.Γ. της έστειλε το έργο του στην αρχική του εκδοχή για κιθάρα.
Η σολίστ, Κατερίνα Κτώνα ακούγοντάς το, ενθουσιάστηκε και το φαντάστηκε εξαιρετικά ταιριαστό στο τσέμπαλο. Κάπως έτσι πήρε το δρόμο της η εξαιρετική συνεργασία τους για να καταλήξει στο γεμάτο λυρισμό άλμπουμ “The Innocent Suite”, το οποίο περιλαμβάνει επίσης το έργο "Mattina Luminosa" (σε δύο μέρη) :

Φτιάχνουν Ιστορία οι Παρέες: Πράξη XVIII'

Σεπτέμβριος 2018: Ο νεαρός σολίστ, Βασίλης Κανελλόπουλος ηχογραφεί ερμηνεύοντας έξοχα τα έργα "Τρεις Ελληνικές Σπουδές", "Πρέβεζα" και "Αιγαιοπελαγίτικα σκίτσα". Και τα τρία αυτά έργα θα αποτελέσουν μέρη του νέου άλμπουμ του Κ.Γ. "Θαλασσογραφίες"

 Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες: Πράξη ΧIΧ΄

Νοέμβριος 2018: Ο Κ.Γ. ερμηνεύει μοναδικά και παρουσιάζει σε ηχογράφηση, μια κορυφαία και άκρως απαιτητική μουσικά και τεχνικά σύνθεση του ρεπερτορίου της κιθάρας: Το (►)"Nocturnal, op.70 (After John Dowland)" του κορυφαίου Βρεττανού συνθέτη του 20ου αιώνα Benjamin Britten. Μια ηχογράφηση που, όπως ο ίδιος σημειώνει, την χρωστούσε στον εαυτό, του δεδομένου ότι το συγκεκριμένο έργο υπήρξε φάρος έμπνευσης της σολιστικής, αλλά και της συνθετικής του πορείας.

Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες: Πράξη XX΄

25 Φεβρουαρίου 2019. Πολλοί-όχι προφανώς όλοι-από τους συνοδοιπόρους του Κώστα Γρηγορέα, συμπράττουν σε μια υπέροχη μουσική βραδιά, που ξεχειλίζει από μουσική, ευαισθησία και συγκίνηση.

Στο φυλλάδιο της συναυλίας, ο συνθέτης-κιθαριστής έχει επιλέξει να γράψει το εισαγωγικό σημείωμα σε πρώτο πρόσωπο:

«Το ταξίδι μου στη μουσική ξεκίνησε ως μοναχικό. Οι συνθήκες, αλλά κυρίως η ιδιοσυγκρασία μου, το καθόρισαν αυτό. Η κιθάρα έτυχε να είναι το εργαλείο, και μάλλον αποδείχτηκε κατάλληλο: αρκετά κοινωνικό ώστε να φτιάξω καλλιτεχνικές προσωπικές σχέσεις, να συμμετάσχω σε σύνολα, να συνοδεύσω, ν’ αυτοσχεδιάσω· και αρκετά μοναχικό, ώστε ν’ αντέξει τους μονολόγους και τις εμμονές μου.
Μέσω όλων αυτών, λοιπόν, ευτύχησα να ταξιδεύω. Πραγματικά ταξίδια, σε ωραίες χώρες, αλλά και μουσικά ταξίδια, σε είδη που βιωματικά δεν μου ανήκουν. Ως όχημα, οι σολιστικές μου δραστηριότητες, αλλά και οι συνεργασίες με θαυμάσιους συνθέτες, τραγουδοποιούς, μουσικούς, τραγουδιστές. Με κάποιους από αυτούς μάλιστα απέκτησα προσωπική μουσική σχέση και μακρόχρονη συνεργασία. Ήταν δάσκαλοί μου, ακόμη και μέντορές μου, και κάποιοι εξακολουθούν να είναι.
Η ιδιοσυγκρασία μου, όμως, οριοθετεί αυτές τις σχέσεις. Η μανία μου για απόλυτο έλεγχο στο τελικό αποτέλεσμα με απομακρύνει από τα μεγάλα μουσικά σύνολα, τα μεγαλόπνοα εγχειρήματα. Για μένα όμως αυτό είναι κάτι το φυσικό.
Όταν, λοιπόν, έφτασε το πλήρωμα του χρόνου, και θεώρησα απαραίτητο να οργανώσω τις μουσικές μου σκέψεις ως έργα με αρχή, μέση και τέλος, όλα τα παραπάνω καθόρισαν την συνέχεια. Η, πάλι εξ ιδιοσυγκρασίας, ταύτισή μου με ποιητές και τραγουδοποιούς με οδήγησε στις μικρότερες φόρμες. Η επιμονή μου στις λεπτομέρειες, ακόμη και στις επουσιώδεις, με οδήγησε αναγκαστικά σε αφαιρετικές φόρμες. Η μοναχικότητα μου, που έχει την ανάγκη να επικοινωνήσει, με οδήγησε σε συνθέσεις για να ερμηνεύσω εγώ ο ίδιος τον εαυτό μου, ή συνθέσεις για ανθρώπους που γνωρίζω και θαυμάζω και θέλω να υπάρξω και μέσω αυτών.
Ως δημιουργός, λοιπόν, θα έλεγα πως μάλλον είμαι συνθέτης «της αφορμής», και πολύ ανυπόμονος για ν’ αντέξει στα χέρια μου μια μεγάλη φόρμα, σαν αυτές που θαυμάζω σε άλλους. Το «ποίημα» ή έστω το «διήγημα» είναι επαρκή για μένα. Ή, καλύτερα, θα έλεγα ότι «ελπίζω να είμαι εγώ επαρκής γι’ αυτά».

 

Την αυλαία ανοίγει ο ίδιος, ο οποίος υποδέχεται με το πηγαίο χιούμορ του το κοινό, για να ερμηνεύσει μια σύνθεσή του για σόλο κιθάρα, με τον γενικό τίτλο «Καλοκαιρινά» (τα μέρη: «Πρωί στη θάλασσα», «Μεσημεριανό γλέντι» και «Ηλιοβασίλεμα»).

Στη συνέχεια εμφανίζεται επί σκηνής η τσεμπαλίστα Κατερίνα Κτώνα, η οποία ερμηνεύει το πρώτο μέρος (Πρελούδιο) από το έργο "Mattina Luminosa", και κατόπιν τέσσερα μέρη από την τρυφερή “Innocent Suite” καταχειροκροτούμενη από το κοινό. Στο τέλος, «κερδίζει» το κοινό με τη σύντομη και γλαφυρή διήγησή της, αναφορικά με το πόσο είχε γοητευτεί από το έργο (που στην αρχική του μορφή ήταν για σόλο κιθάρα και ηχογραφήθηκε από τον Γιώργο Τοσικιάν) και πώς αρχικά δίσταζε να εκφράσει στον συνθέτη την ιδέα να το μεταγράψει για τσέμπαλο.

Η μουσική βραδιά συνεχίστηκε με έργα για σόλο κλασική κιθάρα. Επί σκηνής, ο εξαιρετικός Γιώργος Τοσικιάν, για να ερμηνεύσει τα «Παράδοξη Μπαλάντα» και “Danza con fuoco” από την συλλογή «Κιθάρα σε Ελληνικό Τρόπο». Αυτό το σύντομο ρεσιτάλ του σολίστ είχε και μια άλλη διάσταση, πολύ συγκινητική: αφενός διότι τα έργα αυτά είναι αφιερωμένα στην επί 30 και πλέον χρόνια σύντροφο του συνθέτη Τασούλα Καλόγρηα (όπως ο ίδιος ανέφερε επί σκηνής) κι αφετέρου διότι στο ακροατήριο βρισκόταν και ο προσχολικής ηλικίας γιος του Γιώργου Τοσικιάν, ο οποίος άκουσε για πρώτη φορά τον πατέρα του… και μάλιστα σε αυτή την ιστορική συναυλία.

Το ομώνυμο έργο της συλλογής «Σε Έλληνικό Τρόπο» (τα μέρη: «Moνόλογος» & «Χορός») ερμήνευσε έξοχα ο διεθνούς φήμης σολίστ, Μιχάλης Κονταξάκης. Ένα έργο υψηλών τεχνικών και ερμηνευτικών απαιτήσεων, κομβικής σημασίας στην δημιουργική πορεία του συνθέτη, όπως ο ίδιος δηλώνει.

Αλλά κατά τη γνωστή ρήση «δεν υπάρχει τίποτε καλύτερο από μια κιθάρα, εκτός από δυο!» Το καταξιωμένο ντουέτο Αλεξάνδρας Χριστοδήμου – Γιάννη Πετρίδη ερμήνευσε τα δυο μέρη από το “Soundtracks” και συγκεκριμένα τα έργα “The Sun” και “My Sky”. Το υπέροχο αυτό ντούο ερμήνευσε με μεγάλη μουσικότητα τις μελωδικότατες αυτές συνθέσεις, ενθουσιάζοντας το κοινό.

Το πρώτο μέρος της συναυλίας έκλεισαν οι σπουδαίοι σολίστ, Έφη Αγραφιώτη και Κώστας Γρηγορέας  με το αποκορύφωμα της μουσικής του ευαισθησίας: το έργο “The Night” που όπως ανέφερε  ο Κ.Γ. είναι γραμμένο «για έναν άνθρωπο που μας έχει “σφραγίσει” και τον θεωρούμε «μέντορά» μας: τον Μάνο Χατζιδάκι».

Το δεύτερο μέρος της συναυλίας δεν περιλάμβανε μόνο μουσική που μας «ταξίδεψε». Ξεκίνησε με μια κιθάρα ιδανική για ταξίδια… Πρόκειται για την "moov travel guitar" που έχει κατασκευάσει ο πολυπράγμων σολίστ και Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Διεθνούς Φεστιβάλ Λουτρακίου, Γιώργος Μπεχλιβάνογλου, ο οποίος ερμήνευσε τo έργo "November Mood" (τα μέρη: Intro” και “Song”).” Η παρουσία αυτή της ιδιαίτερης κιθάρας, θελήσαμε να είναι μια έκπληξη για το κοινό, σχολίασε ο Κ.Γ.

Οι ονειρικές μελωδίες συνεχίστηκαν με το «Όνειρο» από την «Παιδική Φαντασία» γραμμένο αρχικά για κιθάρα-φλάουτο. Όπως εξήγησε ο ίδιος ο συνθέτης, η μελωδία προέρχεται από ένα τραγούδι που είχαν γράψει με τον Νίκο Καλόγρηα με θέμα τα παιδιά των φαναριών. Έτσι εξηγείται το άκρως συγκινητικό ύφος της μελωδίας, που οφείλεται στις-ιδιαίτερης ομορφιάς-συνηχήσεις από το νέι του παγκοσμίως γνωστού Χάρη Λαμπράκη, σε συνδυασμό με τη -μοναδικής ευαισθησίας -ερμηνεία του Κώστα Γρηγορέα.
Ακολούθως, στην παρέα προστέθηκε και ο πάντοτε ευρηματικός Βασίλης Τζαβάρας, δίνοντας μια άλλη διάσταση με τον ήχο της ηλεκτρικής κιθάρας του και των ηλεκτρονικών εφέ που χρησιμοποίησε. Ερμήνευσαν τα δυο μέρη από το  “Νight Τalk” (“Improvisation” και “Notturno Affettuoso”-έργο το οποίο ο συνθέτης έχει αφιερώσει στη σημαντική προσωπικότητα της κιθάρας, Λίζα Ζώη). Το έργο, περιλαμβάνεται στο ηχογράφημα “Soundtracks for Ιdeal Μovies”. Όπως επεσήμανε ο Κ.Γ. προετοιμάζοντας το κοινό για την άκρως ενδιαφέρουσα-πλην όμως κάπως ασυνήθιστη αυτή συνήχηση μουσικών οργάνων, «το έργο ξεκινάει με αυτοσχεδιασμό των Βασίλη Τζαβάρα και Χάρη Λαμπράκη σε μια συγκεκριμένη μελωδική και αρμονική σειρά, για να καταλήξει σε ένα απολύτως προγραμματισμένο σόλο κλασικής κιθάρας».

Σε διαφορετική ατμόσφαιρα, μας μετάφερε ο νεότατος, πλην όμως πολυβραβευμένος δεξιοτέχνης, Βασίλης Κανελλόπουλος, ερμηνεύοντας δυο έργα για σόλο κιθάρα: «Πρέβεζα», και «Αιγαιοπελαγίτικα σκίτσα» (τα μέρη: «Πανσέληνος στο Μόλυβο» και «Στα Βήματα του Μάρκου»). Όλα αυτά τα έργα, όπως εξήγησε ο συνθέτης, εντάσσονται στην ενότητα που ολοκληρώνεται αυτή την εποχή με το γλαφυρό τίτλο: «Θαλασσογραφίες». Σημειωτέον δε, ότι ο Βασίλης Κανελλόπουλος είναι μαθητής του σπουδαίου δασκάλου Βασίλη Καναρά, ο οποίος, όπως προαναφέρθηκε έχει ηχογραφήσει για πρώτη φορά το «Πανσέληνος στο Μόλυβο» στο δεύτερο ηχογράφημά του, που κυκλοφόρησε το 2017, με τίτλο: “Cosmos Guitar 2”.

Βαίνοντας σιγά σιγά προς το τέλος αυτής της υπέροχης μουσικής βραδιάς, οι παρέες των μουσικών έγιναν πολυπληθέστερες και πιο ποικίλες μουσικά, ερμηνεύοντας επίσης έργα από τη νέα συλλογή «Θαλασσογραφίες»: Την "Ανοιξιάτικη Τριλογία" για κουαρτέτο ξύλινων πνευστων και κιθάρα (ad libitum) και το έργο "Δήλος" για κιθαριστικό σύνολο.

Ο συνθέτης-κιθαριστής συνέπραξε στο πρώτο έργο με το σύνολο πνευστών «έμΠΝΕΥΣΗ», το οποίο αποτελείται από τους εξαίρετους μουσικούς: Σταύρο Θεοδωρόπουλο (όμποε), Στέλιο Ιωάννου (κλαρινέτο) Τάσο Φωτόπουλο (φαγκότο) και Δημήτρη Φωτόπουλο (φλάουτο) ο οποίος και διηύθυνε το σύνολο. Με τους πρώτους ήχους νιώσαμε ως εάν να ήταν Άνοιξη, γιατί σε αυτό το κλίμα παραπέμπουν οι μελωδίες της υπέροχης «Ανοιξιάτικης Τριλογίας»- ενός έργου αφιερωμένου στον εξαίρετο φλαουτίστα, Δημήτρη Φωτόπουλο. (Τα μέρη: «Ξαναζωντάνεμα», «Ελληνική Λαμπρή» και «Ανθοφορία»)

Τον επίλογο αυτής της-κρύας (εκτός του Μεγάρου) και πολύ ζεστής (εντός του)-μουσικής βραδιάς, έφερε υπέροχα εις πέρας με τον επαγγελματισμό και τη σοβαρότητά του το εξαιρετικό κιθαριστικό σύνολο «Κίθαρις» αποτελούμενο από τους σολίστ κλασικής κιθάρας: Γιώργο Γεωργάτο, Νίκο Μανιταρά, Τριαντάφυλλο Μπαταργιά, Κωνσταντίνα Ντεκούζη, Δημήτρη Παπά, Γιώργο Τοσικιάν, υπό τη διεύθυνση του καταξιωμένου σολίστ και δασκάλου, Ιάκωβου Κολανιάν.
Ερμήνευσαν έξοχα το έργο «Δήλος» (τα μέρη: «Τελετουργικό» και «Χορός») καταχειροκροτούμενοι από το συγκινημένο κοινό.

Το πηγαίο και συγκινητικό κλίμα της μουσικής βραδιάς κορυφώθηκε όταν επί σκηνής ανέβηκαν όλοι οι συντελεστές της συναυλίας. Ο συνθέτης και τιμώμενο πρόσωπο της βραδιάς, έδωσε σε κάθε έναν από τους μουσικούς ένα υψηλής αισθητικής αναμνηστικό, το οποίο φιλοτέχνησε η καλλιτέχνιδα, Ελένη Ψαρράκη.  
Ιδιαίτερη αίσθηση, έκανε η έξοχη ιδέα της δημιουργού, να χαράξει τη φράση του Λουκιανού:
«Σε τίποτα δεν ωφελεί, λένε, η μουσική, αν μένει μυστική και κρυμμένη.»

Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες:  Αντί επιλόγου

26 Φεβρουαρίου 2019: Στον απόηχο αυτής της ιστορικής συναυλίας, συνειδητοποιώ ότι δεν περιλαμβάνομαι στους «φίλους» του Κώστα Γρηγορέα, από την άποψη ότι δεν συνεργάζομαι μαζί του ως μουσικός. Βιώνω όμως την εξαίρετη συνεργασία μας στο διαδικτυακό περιοδικό www.tar.gr, στη βάση μιας σχέσης που έχει τη χροιά εκείνης μεταξύ Δασκάλου – μαθητή. Ενός Δασκάλου, ο οποίος εν αντιθέσει με πλείστους άλλους…  μιλάει (αντί να ουρλιάζει), κατανοεί (αντί να κατηγορεί) προτείνει (αντί να επιβάλλει), επιχειρηματολογεί (αντί να συγκρούεται) καθοδηγεί (αντί να αδιαφορεί), καλύπτει (αντί να εκθέτει), ενθαρρύνει (αντί να ισοπεδώνει), καλλιεργεί την ελπίδα (αντί τη ματαίωση).
Θυμάμαι πόσο εντυπωσιάστηκα από ένα ερώτημα που ο Κ.Γ. έθεσε στο πλαίσιο συνέντευξης που ο ίδιος έπαιρνε από γνωστή κιθαρίστα, το οποίο διατυπώθηκε περίπου ως εξής: «Κατά τη γνώμη μου, ο Δάσκαλος παράλληλα με τον εκπαιδευτικό του ρόλο, έχει την υποχρέωση να «χτίσει» και αυτοπεποίθηση στο μαθητή. Συμφωνείτε;» Τότε ήταν που συνειδητοποίησα ότι συνεργαζόμενη μαζί του, βιώνω ακριβώς αυτή την πτυχή που απορρέει από τον εκπαιδευτικό του ρόλο ως Δασκάλου. Παράλληλα, η συνεργασία μας, αυτή καθεαυτήν, αποτελεί ένα εξαίρετο πλαίσιο άτυπης εκπαίδευσης, όπου διδάσκομαι, από κάθε τι που γράφει, στον υπολογιστή ή την παρτιτούρα, προσπαθώντας να το αφουγκραστώ, να το επεξεργαστώ και να το εντάξω στο δικό μου πνευματικό οπλοστάσιο…

Σε μια εποχή που η κυρίαρχη αισθητική των έργων σύγχρονης μουσικής παραπέμπει σε μια μεταμοντέρνα αντίληψη «σύγκρουσης» με τη μελωδία, σε μια εποχή που γίνεται λόγος για έλλειψη έμπνευσης και για το -όχι σπάνιο-φαινόμενο δημιουργίας «στείρων» μουσικών έργων, ο Κώστας Γρηγορέας διατηρεί μια αξιοθαύμαστη ισορροπία μεταξύ λογικής και ευαισθησίας. Τούτο, δεν διαφαίνεται μόνο μέσω της υπέροχης μουσικής του. Αντανακλάται περίτρανα, σε μια χαρακτηριστική φράση του στο πλαίσιο ραδιοφωνικής συνέντευξης, όταν ερωτηθείς από τη Λίλλη Καρατζαφέρη [12]«αν συνθέτει με την καρδιά ή με το μυαλό», εκείνος απάντησε: «η μουσική πρέπει να αγγίζει την καρδιά, χωρίς να προσβάλλει το μυαλό»….

Τίνα Βαρουχάκη 
varouchaki.tar@gmail.com
Μάρτιος 2019
Η επιλογή εικόνων, βίντεο και η επιμέλεια του κειμένου είναι ευθύνη της αρθρογράφου

Φωτογραφίες από τη συναυλία του Μεγάρου: Χάρης Ακριβιάδης
  

[1] http://www.tar.gr/content/content.php?id=2874   ανακτήθηκε, 25-02-2019

[2] http://www.musical.gr/cddetails.php?gui_language=1&CD_code=TIMB0401-2, ανακτήθηκε 26/02.2019

[3] http://www.tar.gr/content/content/print.php?id=2887, ανακτήθηκε 25-02-2019

[4] http://www.tar.gr/content/content/print.php?id=2887, ανακτήθηκε 25-02-2019

[5] Τα ονόματα των μουσικών παρατίθενται με αλφαβητική σειρά

[6] Sabrina Vlaskalić (1989 – 2019), βλ σχετικά το συγκινητικό άρθρο του Ευάγγελου Ασημακόπουλου στο διαδικτυακό περιοδικό tar.gr, http://www.tar.gr/content/content.php?id=5779 ανακτήθηκε, 27-02-2019

[7] http://www.tar.gr/content/content/print.php?id=4550, ανακτήθηκε 26-02-2019

[8] https://tinyurl.com/y5dp2ntw, ανακτήθηκε 26-02-2019

[9] https://tinyurl.com/y4hgt3bh, ανακτήθηκε 26/02/2019

[10] Τα ονόματα των μελών του συνόλου «Κίθαρις» παρατίθενται με αλφαβητική σειρά

[11] https://grigoreastar.wordpress.com/author/grigoreastar/page/5/ ανακτήθηκε. 25-02-2019

[12] στο πλαίσιο παραχώρησης ραδιοφωνικής συνέντευξης, 21-02-19 στην εκπομπή της Λίλλης Καρατζαφέρη, «Παρτιτούρες», Αθήνα, 984. http://tinyurl.com/y2p2mt9o ανακτήθηκε 26-02-2019

---

Εγγραφείτε για διμηνιαία ενημέρωση (email) με τα πρόσφατα άρθρα στο TaR

Email:   

Δείτε ΕΔΩ προηγούμενες ενημερώσεις, ως δείγμα