Η λόγια μουσική δημιουργία 36 Ελλήνων Συνθετών εντός και εκτός συνόρων
Άρθρο της ερευνήτριας-συνθέτριας Αιμιλίας Βαΐτση
Στις μέρες μας, η τέχνη μοιάζει να ανασυγκροτεί δυνάμεις για εκ νέου καλλιτεχνικές πρωτοπορίες. Οι συνθέτες της χώρας μας εργάζονται ασταμάτητα για να προσφέρουν έργο στον πολιτισμό μας, αν και οι συγκυρίες δεν είναι πάντα ευνοϊκές, αντίθετα είναι πολλά τα εμπόδια και οι δυσκολίες μέχρι την άμεση επαφή της μουσικής με το κοινό.
Στην εποχή που βαδίζουμε, ήδη η τέχνη έχει μπει σε δεύτερη μοίρα, αδυνατώντας να συντροφεύει την ζωή του ανθρώπου, να θίγει καίρια ζητήματα της ζωής του και της κοινωνίας μας. Οι λιγοστές παρουσιάσεις έργων των εν ζωή Ελλήνων Συνθετών και η μη δυνατότητα «βήματος» στην μουσική δημιουργία καθιστούν την μουσική, πολυτέλεια. Σε αυτή την περίπτωση, η μουσική αποκόπτεται από τον άνθρωπο, χάνεται από τον τομέα της εκπαίδευσης και η κοινωνία χτίζεται χωρίς τα θεμέλια της Τέχνης. Η μουσική ανήκει σε όλους, γιατί μπορεί να δημιουργήσει μία πραγματικά υγιή κοινωνία.
Τι διαδραματίζεται στο πολιτισμό μας σήμερα; Ποιος είναι ο σύγχρονος μουσικός μας πλούτος; Η ιστορία μας και ο φωτεινός μας πολιτισμός, μας διδάσκει ότι στηρίζοντας την μουσική και την καλλιέργεια του νου, καταφέραμε να δημιουργήσουμε ένα ισχυρό οικοδόμημα στις επιστήμες που άντεξε περνώντας από πολλές «συμπληγάδες πέτρες» στις σκοτεινές περιόδους της ιστορίας μας. Ως Ελλάδα, πρέπει να θυμόμαστε όλα εκείνα τα λαμπρά μυαλά που κάποτε πρόσφεραν, ως σύγχρονη Ελλάδα πρέπει να δίνουμε το βήμα σε σύγχρονες λαμπρές προσωπικότητες να μιλήσουν για το έργο ζωής τους και την πολύτιμη διανοητική τους εργασία. Με αυτόν τον τρόπο θα μπορούμε να στηρίξουμε και τους νέους ανθρώπους που πιθανότατα θα έχουν το όνειρο να ενταχθούν στην μουσική μας οικογένεια.
Έτσι με κοινές καλλιτεχνικές ανησυχίες, με το Αρχείο Ελλήνων Μουσουργών Θωμά Ταμβάκου, ξεκίνησα τον περασμένο Μάρτιο, την έρευνα μου για το έργο των εν ζωή Ελλήνων Συνθετών, εντός και εκτός συνόρων, προκειμένου αυτό το νήμα της μουσικής μας ιστορίας να αρχίσει να ξετυλίγεται, δίνοντας προτεραιότητα στο έργο και στην οπτική του κάθε συνθέτη, θα έχουμε την δυνατότητα να κρατάμε και να βιώνουμε μουσικά λίγο από τον «κόσμο» του, λίγη από την κληρονομιά που μας μεταλαμπαδεύει. Στο Αρχείο Ελλήνων Μουσουργών Θωμά Ταμβάκου έχει συγκεντρωθεί ένα σημαντικό αρχειακό υλικό που μπορεί να αξιοποιηθεί για περαιτέρω μακρόπνοες έρευνες.
Το υλικό της έρευνας που έχει συγκεντρωθεί είναι μέσω ερωτηματολογίων και συνομιλιών μου με τους εν ζωή Έλληνες συνθέτες εντός και εκτός συνόρων και μπορεί να δώσει απαντήσεις σε αρκετά ερωτήματα που αφορούν, πως κινείται η σύγχρονη λόγια μουσική δημιουργία στις μέρες μας και ποιες είναι οι συνεισφορές της σε παγκόσμια κλίμακα. Η χώρα μας συνεχίζει τις διακρίσεις σε παγκόσμιο επίπεδο στις Τέχνες, ακριβώς επειδή υπάρχουν συνθέτες που είναι αφοσιωμένοι στην μουσική τέχνη, με την έμπνευσή τους, τις καινοτομίες τους, την ευφυΐα τους. Από το υλικό της έρευνας που έχει συγκεντρωθεί φαίνεται ότι προοικονομείται μία μεταβατική περίοδος της μουσικής, και λόγω των κοινωνικών γεγονότων σήμερα, που σημαίνει ότι σε μερικά χρόνια θα έχουμε ένα νέο μουσικό είδος. Ήδη όλοι οι συνθέτες έχουν τρείς με πέντε διαφορετικές επιρροές, που μέχρι στιγμής είναι διακριτές στην μουσική τους, καθώς θα ενωθούν οι επιρροές θα δημιουργηθεί ένα νέο μουσικό άκουσμα σε μία άτυπη παγκόσμια μουσική κατεύθυνση, που θα «γεννήσει» τα νέα έργα.
Πιστεύω ότι όσα διαδραματίζονται κοινωνικά επηρεάζουν τους συνθέτες π.χ. οι πληροφορίες που λαμβάνουμε καθημερινά είναι πιο σύνθετες από εκείνες των προηγούμενων χρόνων, αντίστοιχα και η σύγχρονη μουσική θα έχει τον αφουγκρασμό και την ενσωμάτωση διαφόρων πληροφοριών. Έτσι η μουσική προκειμένου να καλύψει τις κοινωνικές ανάγκες του ανθρώπου, υιοθετεί νέα είδη, νέους κανόνες, νέους όρους για να συμβαδίσει με την κοινωνική οπτική. Όταν έχουμε διεθνή κοινωνικά γεγονότα, η μουσική γλώσσα στρέφεται σε μία οικουμενικότητα. Όταν έχουμε την ανάδειξη των στοιχείων που συντελούν στην κληρονομιά μας, διαμορφώνεται μία μουσική γλώσσα με την διάθεση εθνικών στοιχείων και σχολών. Ο πόλεμος και το ηθικό «δίκαιο», η εξαθλίωση των ανθρώπινων δικαιωμάτων μπορούν να φέρουν επαναστατικές μορφές τέχνης, με έντονα πρωτότυπη γλώσσα που αναδεικνύουν την υποκειμενική άποψη του καλλιτέχνη και στοχεύουν όχι στην αισθητική «εικόνα» του έργου, αλλά στην πρόκληση του κοινού να ενεργοποιηθεί νοητικά για τα κοινωνικά γεγονότα. Έτσι και η στροφή της τέχνης προς κάποιο είδος της μουσικής μας παράδοσης, έχει στόχο να το αναγεννήσει με μία νέα όψη του, που θα φέρει η μουσική στην επιφάνεια. Όταν η μουσική δεν καλύπτει τις σημερινές ανάγκες αλλάζει, άλλωστε ότι αλλάζει, ανθίζει και αυτό σημαίνει ότι έχει ζωή!!!
Στην έρευνα αυτή έχει μελετηθεί το έργο 50 εν ζωή Ελλήνων Συνθετών, ενώ είναι έτοιμο για διάθεση παρουσιάσεων το υλικό για 36 Έλληνες Συνθέτες, όπου παρουσιάστηκε το έργο τους στην εισήγησή μου, τον περασμένο Νοέμβριο, στο 14ο Διατμηματικό Μουσικολογικό Συνέδριο των πέντε Μουσικών Πανεπιστημίων της χώρας μας, που πραγματοποιήθηκε από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων στην Άρτα. Η έρευνα για την σύγχρονη λόγια μουσική δημιουργία συνεχίζεται προκειμένου να συμπεριλάβω το έργο όλων των εν ζωή Ελλήνων Συνθετών, εντός και εκτός συνόρων.
Σε αυτό το άρθρο, έχουν επιλεγεί στοιχεία από το αρχειακό υλικό της έρευνας μου, ώστε να συναντήσουμε τους 36 δημιουργούς από πολύ κοντά, μιλώντας για την παιδική τους ηλικία, δίνοντας συμβουλές για την τέχνη της σύνθεσης. Είναι πολλές φορές που κάτι στην νεανική ηλικία ενός ανθρώπου μπορεί να προοικονομήσει την κλίση και το ταλέντο του στην σύνθεση καθώς και την μετέπειτα λαμπρή πορεία και καταξίωσή του στον χώρο της μουσικής.
Στο e-book που ακολουθεί, παρουσιάζονται σε αλφαβητική σειρά, 36 εν ζωή Έλληνες Συνθέτες, εντός και εκτός συνόρων. Μιλούν για την παιδική τους ηλικία και την σύνθεση, ενώ στην συνέχεια ακολουθεί κείμενο για την συνθετική τους δημιουργία.*
- Μιχάλης Ανδρονίκου
- Χόφρε Όρτα Αντωνίου
- Ανδρέας Αργυρού
- Γιώργος Νίκος Γιαννόπουλος
- Κώστας Γρηγορέας
- Σπύρος Δεληγιαννόπουλος
- Κωστής Δρυγιανάκης
- Γρηγόρης Εμφιετζής
- Γιώργος Ζερβός
- Παναγιώτης Θεοδοσίου
- Χάρης Κανάκης
- Άρης Καραστάθης
- Μιχαήλ Κεφάλας
- Παναγιώτης Κόκορας
- Δημήτρης Κοντογιάννης
- Κωνσταντίνος Κουκιάς
- Κωνσταντίνος Λυγνός
- Θεόδωρος Λώτης
- Σπύρος Μάζης
- Αλέξανδρος Μαρκέας
- Σπύρος Μαυρόπουλος
- Γιώργος Μηνάς
- Βασίλης Μπακόπουλος
- Άλκης Μπαλτάς
- Ασπασία Νασοπούλου
- Ρενέ Νικολάου
- Απόστολος Ντάρλας
- Νίκος Ντρέλας
- Απόστολος Παρασκευάς
- Γρηγόρης Πολύζος
- Χρήστος Σαμαράς
- Λίνα Τόνια
- Χρήστος Τσίτσαρος
- Αναστάσης Φιλιππακόπουλος
- Νίκος Φυλακτός
- Γιάννης Ψαθάς
*Το κείμενο της ηλεκτρονικής δημοσίευσης e-book διαμορφώθηκε ακολουθώντας σε μεγάλο βαθμό τις διατυπώσεις, επισημάνσεις και υποδείξεις των ίδιων των συνθετών.
Αιμιλία Βαΐτση
Eρευνήτρια-συνθέτρια
Ιούνιος 2023
|
|
Τεχνική επιμέλεια σελίδας Κώστας Γρηγορέας
(Το περιεχόμενο του κειμένου, το φωτογραφικό, βιντεογραφικό ή ηχητικό υλικό καθώς και η επιμέλεια του άρθρου είναι ευθύνη του συγγραφέα)
| Το TaR, εκπληρώνοντας το όραμα του ιδρυτή του Νότη Μαυρουδή (1945-2023), συνεχίζει να λειτουργεί ως μία ελεύθερη και αυστηρά μη κερδοσκοπική μουσική διαδικτυακή κοινότητα, που βασίζεται αποκλειστικά στην εθελοντική εργασία και στην εγκυρότητα των συνεργατών του. Δεν απασχολεί επαγγελματίες δημοσιογράφους, διορθωτές κλπ, άρα δεν έχει την υποδομή και τους πόρους ώστε να ελέγχει την ακρίβεια των πληροφοριών και την πνευματική ιδιοκτησία του υλικού που παρατίθεται (κειμένου, εικόνων, βίντεο, ηχογραφήσεων κλπ). Βασίζεται αποκλειστικά στην καλή πίστη του αρθρογράφου, ο οποίος είναι ο υπεύθυνος για τις απόψεις του και για το υλικό που επιλέγει, από το προσωπικό του αρχείο. Οποιοσδήποτε θεωρεί ότι θίγεται από την χρήση πληροφοριών και υλικού παρακαλείται να το δηλώσει άμεσα ώστε να γίνει άμεση διόρθωση (tar.onlinemag@gmail.com). Το TaR έχει ως στόχο να στηρίξει την ποιοτική μουσική δημιουργία κι όχι να θίξει με οποιονδήποτε τρόπο τους δημιουργούς και το έργο τους. Επίσης, η πληροφόρηση που το TaR παρέχει μέσω των ενημερωτικών στηλών του για συναυλίες, εκδόσεις, σεμινάρια, διαγωνισμούς, φεστιβάλ κλπ εξαρτάται αποκλειστικά από τα Δελτία Τύπου που στέλνουν οι ενδιαφερόμενοι καλλιτέχνες ή διοργανωτές, τα οποία το TaR δημοσιεύει πάντα "καλή τη πίστει". Το TaR δεν φέρει ευθύνη για πιθανές ανακρίβειες και βασίζεται στην βοήθεια των αναγνωστών ώστε να διορθώνονται τα όποια προβλήματα. Διαχειριστής: Κώστας Γρηγορέας Ιδρυτής: Νότης Μαυρουδής |
