Μιά μικρή συνέντευξη του κατασκευαστή κιθάρας
Νίκου Ιωάννου
Έχουν περάσει 20 χρόνια από την τελευταία σας συνέντευξη στο περιοδικό TAR. Τι έχει συμβεί αυτό το διάστημα στο χώρο της κιθάρας, τόσο στο σολιστικό όσο και στο επίπεδο της κατασκευής;
Είναι λίγο καλύτερα πιστεύω τα πράγματα. Οι μαθητικές κιθάρες έχουν βελτιωθεί. Με 1000 ευρώ παίρνεις μια κιθάρα αρκετά καλύτερη απ’ ό,τι έπαιρνες παλιά. Όσον αφορά τις χειροποίητες κιθάρες, γίνονται πολλά πειράματα και θα συνεχίζουν να γίνονται. Είναι όργανο που σε ελκύει να πειραματίζεσαι και αυτό ισχύει και για τους κατασκευαστές, αλλά και γι’ αυτούς που γράφουν μουσική για κιθάρα. Όταν έχεις μια κιθάρα στα χέρια σου, νομίζεις ότι σου ανήκει. Έχεις τεράστια ελευθερία στη μουσική και στην κατασκευή. Το βιολί είναι πιο αυστηρό. Ένας που μαθαίνει να κάνει βιολιά θα ακολουθήσει ορισμένους κανόνες, θα μιμηθεί τους παλιούς πριν κάνει την παραμικρή αλλαγή, ενώ ένας που έχει κάνει τρεις κιθάρες κάνει και το δικό του σχέδιο. Η κιθάρα σού λέει παίξε με, κάνε με ό,τι θέλεις, είμαι στα χέρια σου. Αυτό βέβαια είναι και καλό, αλλά και κακό, καθώς καθυστερεί να ανοίξει ένας δρόμος.
Η αισθητική του ήχου της κιθάρας πιστεύετε ότι είναι πιο υποκειμενική από την αισθητική του ήχου του βιολιού;
Ξέρω ότι είναι επικίνδυνο αυτό που λέω τώρα, αλλά πιστεύω πως ναι. Λέει, ας πούμε, ένας «δε μ’αρέσει καθόλου αυτή η κιθάρα» και ο άλλος λέει «αυτή είναι η κιθάρα της ζωής μου». Στο βιολί αυτό δε γίνεται τόσο εύκολα. Ένα καλό βιολί το καταλαβαίνουν όλοι. Τα παραλέω για να πω ότι υπάρχει μια διαφορά εκεί.
Πού κινείται ο ήχος της κιθάρας στο αυτί ενός κατασκευαστή;
Και ο Σεγκόβια και ο Μπριμ, παρ’ όλο που είναι διαφορετικοί οι ήχοι τους, μας έδωσαν κάποια στάνταρντ. Μεταξύ Σεγκόβια και Μπριμ. Κάπου εκεί πάμε όλοι.
Γίνεται τώρα μια προσπάθεια να δυναμώσει ο ήχος της κιθάρας. Αυτό πιστεύετε ότι γίνεται εις βάρος της ποιότητας του ήχου ή όχι;
Κοίταξε, υπάρχουν ορισμένοι περιορισμοί σε κάθε όργανο που δεν μπορείς να τους ξεπεράσεις. Είχα μια συζήτηση με τον Ευάγγελο Ασημακόπουλο. Με είχε εντυπωσιάσει αυτό που μου είπε. Λέει «φαντάσου ότι είσαι σε μια σκηνή στην έρημο ή σε μια όαση και παίζεις ένα Στάινγουεϊ πιάνο. Δεν πάει. Ενώ ένα λαούτο, μια κιθάρα με σιγανή φωνή είναι το μόνο που ταιριάζει». Μου έκανε εντύπωση αυτό και με έχει επηρεάσει. Στο βιολί, με το που τρίβεται το δοξάρι πάνω στις χορδές, δημιουργείται μια τεράστια ενέργεια. Το πρόβλημα με το βιολί είναι να πιάσεις αυτή την ενέργεια και να την περιορίσεις. Να της δώσεις μια μορφή και μια ποιότητα. Το βιολί θέλει να στριγγλίσει, να φωνάξει. Σκοπός του κατασκευαστή είναι να το περιορίσει αυτό. Η κιθάρα έχει το αντίθετο. Δεν έχει αυτήν την τριβή και την ενέργεια. Είναι χτυπήματα από ένα δάχτυλο και ένα νυχάκι πάνω σε μια τεντωμένη πλαστική χορδή. Δεν βγαίνει ο ήχος που θα βγει από το βιολί. Οπότε ο κατασκευαστής της κιθάρας έχει το αντίθετο πρόβλημα. Στο βιολί είναι να περιοριστεί ο ήχος και να του δώσει σχήμα και ποιότητα και στην κιθάρα να τον ακούει ο άλλος.
Σκοπός του κατασκευαστή είναι να κάνει μια δυνατή κιθάρα;
Αν σκοπός του κατασκευαστή είναι να κάνει μια δυνατή κιθάρα θα πρέπει να κάνει μια κιθάρα με πολύ λεπτό καπάκι, το οποίο σημαίνει συμβιβασμούς στην ποιότητα του ήχου. Για μένα η ποιότητα έχει σημασία. Αυτός ο παχύς στρογγυλός ήχος του Σεγκόβια, π.χ., που σε εμπνέει, που ακουμπάει την ψυχή σου.
Και πώς το λύνεις αυτό το πρόβλημα, όταν είσαι σε μια μεγάλη αίθουσα χωρίς καθόλου ακουστική και πρέπει να ακουστείς;
Στην Αμερική το έχουν λύσει με την ενίσχυση, χρησιμοποιώντας μικρόφωνα. Ο μεσογειακός χαρακτήρας αυτό το αρνείται. Σε ένα κοντσέρτο στην Αμερική είχαν φέρει στον Ευάγγελο Ασημακόπουλο κάτι εξαιρετικά μηχανήματα και τα είχαν τοποθετήσει κιόλας. Τα είδε και αρνήθηκε να παίξει με αυτά. Ακουμπάει την ψυχή σου ο ήχος χωρίς μικρόφωνα. Στην Αμερική όμως στις μεγάλες αίθουσες τα χρησιμοποιούν. Δε νομίζω ότι ο σκοπός του κατασκευαστή πρέπει να είναι ο μεγάλος ήχος. Θα πρέπει να είναι ο μεγαλύτερος ήχος με την ποιότητα την οποία απαιτείται για ένα όργανο. Εγώ προσωπικά όταν φτιάχνω μια κιθάρα προτιμώ να την ακούω μόνη της χωρίς μικρόφωνα. Αλλά αυτό είναι τελείως υποκειμενικό.
Αυτήν την περίοδο τι κάνετε και ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια;
Κοίταξε. Ζω σε ένα περιβάλλον στην Αμερική μέσα στη φύση. Μου αρέσει η φύση. Ζω σε ένα δάσος, κάνω κιθάρες, μου αρέσει αυτό. Μερικές φορές αισθάνομαι την ανάγκη να απομακρύνομαι από την κατασκευή περιμένοντας να έρθει η έμπνευση και η επιθυμία να μυρίσω και να πιάσω το ξύλο και δε δουλεύω όπως δούλευα κάποτε. Όσο για τα μελλοντικά μου σχέδια, προσπαθώ να βλέπω την ημέρα, το πολύ πολύ και την επόμενη, αλλά μεγάλα όνειρα για το μέλλον ή ανεκπλήρωτες επιθυμίες δεν έχω. Ζω περισσότερο με την πραγματικότητα της ημέρας, με τα χρώματα και τις μυρωδιές της και με τους ανθρώπους που με περιτριγυρίζουν.
Νίκος Ευθυμίου
(κατασκευαστής κιθάρας, κιθαριστής)
Ο Νίκος Ιωάννου με τους Ευάγγελο Ασημακόπουλο - Λίζα Ζώη
_1.jpg)
