ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΤΩΝ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΩΔΕΙΟΥ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΩΔΕΙΟΥ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΜΟΥΣΙΚΩΝ ΓΝΩΣΕΩΝ
(Λόλα Τότσιου & Κώστας Μακρυγιαννάκης)
Λόλα Τότσιου, πιανίστα, διευθύντρια Κρατικού Ωδείου Θεσσαλονίκης
Κώστας Μακρυγιαννάκης, κιθαριστής, διευθυντής Δημοτικού Ωδείου Θεσσαλονίκης
Πρόταση βελτίωσης των διατάξεων του πολυνομοσχεδίου που αφορούν στη θεσμοθέτηση του Κρατικού Πιστοποιητικού Μουσικών Γνώσεων (άρθρα 207-210)
Θεσσαλονίκη, 10 Απριλίου 2019
Αγαπητέ κύριε Υπουργέ,
Καταρχήν θα θέλαμε να εκφράσουμε τη χαρά μας που ενσκύψατε με ενδιαφέρον πάνω σε ένα χρόνιο ζήτημα που αφορά τη διαβάθμιση των μουσικών σπουδών στη χώρα μας.
Ωστόσο το νομοσχέδιο αυτό δημιούργησε σε ολόκληρο τον μουσικό κόσμο απορία, αγανάκτηση, και το εύλογο ερώτημα για τη μουσική προέλευση των εκπονητών του, τη γνώση τους περί των ωδειακών σπουδών και τον απώτερο στόχο τους.
Το νομοσχέδιο αυτό υποβαθμίζει κατ΄ουσίαν κάθετα τις ωδειακές σπουδές και κατ΄επέκταση, θα υποβαθμίσει σύντομα και τις πανεπιστημιακές μουσικές σπουδές στην Ελλάδα. Αυτό, διότι με την εφαρμογή του εξεταστικού πλαισίου όπως περιγράφεται, το επίπεδο των εξεταζομένων και εν δυνάμει φοιτητών στα μουσικά τμήματα, θα είναι χαμηλό και γνωσιακά ανεπαρκές.
Είναι αυτό το ζητούμενο; Προφανώς όχι.
Είναι γνωστό σε όλους πως τα ωδεία της Ελλάδας που τελούν υπό την εποπτεία του ΥΠΠΟΑ δεν παρέχουν φυσικά όλα το ίδιο επίπεδο σπουδών, ούτε ένα παρόμοιο εύρος γνωστικών αντικειμένων. (Το ίδιο άλλωστε συμβαίνει και στα μουσικά τμήματα των Πανεπιστημίων).
Κατ΄επέκταση, η ισοπέδωση όλων των μουσικών στο επίπεδο 5 μέσω του Κρατικού Πιστοποιητικού Μουσικών Γνώσεων είναι άδικη, άκαιρη και άκυρη.
Παρ΄όλα αυτά φαίνεται πως δημιουργείται ένα γόνιμο έδαφος συζήτησης για ένα νομοσχέδιο το οποίο δε θα αφήνει κενά ερμηνείας, θα είναι δυναμικό και θα παράσχει τη δυνατότητα σε κάθε ενδιαφερόμενο να αξιολογείται σωστά βάσει της προσπάθειάς του, των γνώσεων και του ταλέντου του.
Αφήνοντας στην άκρη την αρχική περί απώλειας δικαίου αίσθησή μας, επιθυμούμε να συνεισφέρουμε σε αυτό το γόνιμο έδαφος με κάποιες προτάσεις βελτίωσης, έτσι ώστε να διασφαλίσουμε πως το νέο νομοσχέδιο θα λειτουργεί σωστά και σε βάθος χρόνου.
Συγκεκριμένα:
Στο άρθρο 208, παρ 4:
Αναφέρεται ρητά ότι “Απαλλάσσονται των γραπτών εξετάσεων οι κάτοχοι των πτυχίων, μεταπτυχιακών ή διδακτορικών διπλωμάτων των Τμημάτων Μουσικών Σπουδών των Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων (Α.Ε.Ι.) της ημεδαπής ή αντίστοιχου και ισότιμου πτυχίου Α.Ε.Ι. της αλλοδαπής”.
Το αυτό θα πρέπει να συμβαίνει
• αφενός και στις προφορικές εξετάσεις συναφούς αντικειμένου (πχ. πανεπιστημιακός τίτλος με ειδικότητα στο πιάνο) όταν ο κάτοχος επιθυμεί να λάβει αντίστοιχη ειδικότητα στις εξετάσεις Κρατικού Πιστοποιητικού Μουσικών Γνώσεων (συντ/φία ως ΚΠΜΓ).
• αφετέρου και στις προφορικές εξετάσεις συναφούς αντικειμένου όταν ο ενδιαφερόμενος είναι κάτοχος διπλώματος σολίστ οργάνου από το Κρατικό Ωδείο και κατά συνέπεια από όλα τα αναγνωρισμένα από το κράτος εκπαιδευτικά ιδρύματα που ακολουθούν το αντίστοιχο με το Κρατικό Ωδείο πρόγραμμα σπουδών και τα οποία διενεργούν μέχρι τώρα εξετάσεις παρουσία κρατικού υπαλλήλου.
Οι λόγοι για τις παραπάνω διευκρινίσεις προκύπτουν καθαρά από το γεγονός πως όλοι οι αναφερόμενοι, στο εν λόγω άρθρο, τίτλοι πανεπιστημίου είναι ανώτεροι από το επίπεδο 5 του Εθνικού κι Ευρωπαϊκού Πλαισίου Προσόντων (για την ακρίβεια είναι επιπέδου 6,7 και 8) ως πτυχιακοί, μεταπτυχιακοί και διδακτορικοί. Αντιστοίχως οι τίτλοι διπλώματος σολίστ με βάση το πρόγραμμα σπουδών του Κρατικού Ωδείου και κατά συνέπεια των αναγνωρισμένων ωδείων που ακολουθούν το ίδιο πρόγραμμα, προϋποθέτουν πλαίσιο σπουδών που περιλαμβάνει πληθώρα μαθημάτων που δε ζητούνται φυσικά για το επίπεδο 5 (μουσική δωματίου, συμμετοχή σε χορωδία / ορχήστρα, μορφολογία, ιστορία κι αισθητική, πρακτικό διδασκαλείο, εκμάθηση δεύτερου οργάνου ως υποχρεωτικό στα μονοφωνικά όργανα κλπ).
Τα παραπάνω καταδεικνύουν ένα κενό το οποίο πιστεύουμε πως σταδιακά θα αρχίσει να έχει αρνητικές επιπτώσεις στη μουσική παιδεία της χώρας και στη σχετική με αυτήν αγορά εργασίας, καθώς φαίνεται πως θα πληγεί μεγάλος αριθμός διδασκόντων που είναι διακεκριμένοι παιδαγωγοί με πολυετή διδακτική εμπειρία. Πολλοί δε απ΄αυτούς ασκούν μία ιδιαίτερα ευδόκιμη καλλιτεχνική δραστηριότητα εντός και εκτός Ελλάδας που περιλαμβάνει διδασκαλία σε σεμινάρια, συναυλίες, δισκογραφία και συγγραφή εκπαιδευτικών έργων μεταξύ άλλων. Διότι το κενό αυτό, ηθελημένο ή αθέλητο, χτυπά το εκπαιδευτικό πλαίσιο της μουσικής στα Ωδεία στις υψηλότερες βαθμίδες της εκπαίδευσης, στην Ανωτέρα Σχολή, εκεί δηλαδή που απαιτείται από το διδάσκοντα υψηλή γνώση κι εμπειρία σε συνδυασμό με δημιουργική στόφα. Ο ρόλος, ο σκοπός και οι στόχοι της Ωδειακής Παιδείας υποβιβάζονται χωρίς φανερό λόγο αλλά και χωρίς φανερό όφελος, ούτε προς τους καθηγητές των ωδείων , ούτε προς τους μαθητές τους, αλλά ούτε τελικά και προς τα πανεπιστημιακά ιδρύματα.
Για να αποφευχθούν οι παραπάνω αρνητικές συνέπειες θα πρέπει:
• Το ανώτατο επίπεδο του ΚΠΜΓ να είναι το 6ο και αυτό φυσικά να πιστοποιείται μέσα από τη διενέργεια εξετάσεων όπως σωστά περιγράφεται στο άρθρο 209. Το οποίο σημαίνει πως σε αυτές τις εξετάσεις θα λαμβάνουν μέρος όσοι σπουδαστές των ωδείων επιθυμούν αλλά με κριτήρια σπουδών βάση προγράμματος του Κρατικού Ωδείου.
• Να μην αποκλείεται η ύπαρξη και άλλων επιπέδων για εξεταζόμενους που δεν έχουν λάβει εκπαίδευση βάση του προγράμματος του Κρατικού ωδείου, αλλά αυτή να είναι κατώτερη από το επίπεδο 6. Έτσι δε θα αποκλείονται οι εμπειροτέχνες ή οι μουσικοί που επιθυμούν να διευρύνουν τις γνώσεις τους σε άλλη ειδικότητα.
• Οι μουσικοί που ήδη εργάζονται έχοντας τίτλους από πανεπιστήμια της ημεδαπής, αναγνωρισμένα της αλλοδαπής και διπλώματα ωδείων της ημεδαπής, καθώς και μεταπτυχιακούς / διδακτορικούς τίτλους θα πρέπει να απαλλαγούν από τις εξετάσεις. Ουσιαστικά θα κριθούν μέσα από το έργο τους όταν μαθητές τους θα επιτυγχάνουν ή όχι στις εξετάσεις που θα διενεργούνται για την απόκτηση Κρατικών Πιστοποιητικών Μουσικών Γνώσεων.
• Να διευθετηθεί το σοβαρό θέμα της διαβάθμισης των Ανώτερων Θεωρητικών για τα οποία δε γίνεται κανένας λόγος στο παρόν νομοσχέδιο. Συγκεκριμένα προτείνουμε τη θέσπιση ενιαίου τίτλου Ανώτερων Θεωρητικών με αντικείμενα αρμονία, αντίστιξη και φούγκα, τεραετούς διάρκειας κι επιπέδου 6.
Τί επιτυγχάνεται με τα παραπάνω:
1. Τα πανεπιστήμια θα συνεχίσουν να βρίσκονται στην κορυφή της εκπαιδευτικής πυραμίδας παρέχοντας σπουδές επιπέδου 6, 7 και 8, εκεί που τα ωδεία θα παρέχουν μέχρι 6.
2. Τα ωδεία, έχοντας ως στόχο την παροχή σπουδών επιπέδου 6, θα αναγκαστούν εκ των πραγμάτων να εγχσυχρονιστούν και να αναβαθμιστούν. Αν δεν τα καταφέρουν θα αναγκαστούν να παρέχουν εκπαίδευση σε χαμηλότερο επίπεδο.
3. Τα παραπάνω θα διασφαλίζονται μέσα από τη διενέργεια εξετάσεων σε κεντρικό επίπεδο, όπως πολύ σωστά προβλέπεται από το άρθρο 209.
4. Εκπαιδευτικά και καλλιτεχνικά αντικείμενα που αυτή τη στιγμή δεν έχουν πλαίσιο σπουδών θα αποκτήσουν γιατί θα υπάρχουν εκπαιδευτικά ιδρύματα με ευελιξία.
5. Το ουσιαστικό εκπαιδευτικό κομμάτι των ωδείων, αυτό που παρέχει γνώση σε υψηλό επίπεδο θα παραμένει ενεργό γιατί θα συνδέεται με την παραγωγή.
6. Δε θα υπάρξει αναστάτωση στο “καλό” κομμάτι εργασιακής ροής γιατί δε θα αναγκαστούν οι κάτοχοι τίτλων από πανεπιστήμια της ημεδαπής, αναγνωρισμένα της αλλοδαπής και διπλώματα ωδείων της ημεδαπής, καθώς και μεταπτυχιακών/διδακτορικών τίτλων να αποδείξουν τον εαυτό τους ξαφνικά, εξεταζόμενοι σε επίπεδο που ήδη κατέχουν. Π.χ,: Θα ελέγξει κάτοχος πτυχίου μουσικών σπουδών με έμφαση στην εκπαίδευση, διορισμένος στην εκπαίδευση, κάτοχο πτυχιακού/μεταπτυχιακού/διδακτορικού τίτλου ειδίκευσης; Με ποιά γνώση και ιδιότητα; Διατηρούμε τις επιφυλάξεις μας κατά πόσο μια τριμελής επιτροπή όπως περιγράφεται στο νομοσχέδιο μπορεί να υποκαταστήσει το μικτό σχήμα της πενταμελούς επιτροπής που υφίσταται υπό το παρόν καθεστώς και η οποία περιλαμβάνει τρεις εξεταστές της ίδιας ειδικότητας, τον υπεύθυνο καθηγητή του εξεταζόμενου και τον διευθυντή του κάθε ιδρύματος. Ταυτόχρονα, υπάρχει όπου ο νόμος προβλέπει παρατηρητής του Υπουργείου. Αυτά θα προκαλέσουν κατά τη γνώμη μας αναστάτωση άνευ λόγου.
7. Ως εκ τούτου, αλλά και όχι μόνο για τους παραπάνω λόγους, κρίνουμε άστοχη τη σύσταση μιας μόνο επιτροπής για την απόκτηση του ΚΠΜΓ και αντιπροτείνουμε τη σύσταση επιτροπών ανά Περιφέρεια. Οι επιτροπές αυτές θα πρέπει να στελεχωθούν με μουσικούς ίδιας ειδικότητας με αυτήν του εξεταζόμενου και να έχουν ως μέλη τους οπωσδήποτε και καθηγητές του ωδειακού χώρου.
Κλείνοντας κύριε Υπουργέ, θέλουμε να σας διαβεβαιώσουμε πως θεωρούμε de facto την ύπαρξη ενός νομοθετικού πλαισίου ευτύχημα και πράξη θάρρους και πως όλοι επιθυμούμε να εργαζόμαστε και να διδάσκουμε σε ένα δυναμικό, σύγχρονο και ταυτόχρονα εγχσυχρονιστικό πλαίσιο, με άξονα την πνευματική και προσωπική καλλιέργεια όλων. Αρκεί να ισχύσουν οι κανόνες της κοινής λογικής και η δικαιοσύνη.
Είμαστε ως εκ τούτων στη διάθεσή σας, για να συνεισφέρουμε δημιουργικά στα παραπάνω.
Με εκτίμηση,
Λόλα Τότσιου
Απόφοιτος Κρατικού Ωδείου Θεσσαλονίκης
Απόφοιτος της Staatliche Hochschule fyr Musik Heidelberg-Mannheim
Μεταπτυχιακές σπουδές στην Ακδημία Franz Liszt της Βουδαπέστης
Κώστας Μακρυγιαννάκης
Απόφοιτος Μακεδονικού Ωδείου Θεσσαλονίκης
Απόφοιτος Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΝΟΕ)
Μεταπτυχιακές σπουδές: MAmus Trinity College of Music / University of Sussex - UK
PGdip Trinity College of Music - UK
Τεχνική επιμέλεια σελίδας Κώστας Γρηγορέας
(Η επιμέλεια του κειμένου είναι ευθύνη του αρθρογράφου)
