"μουσικός στο ντιβάνι"
H "Αποψίλωση" του Τρίτου Προγράμματος
και η "Αναδάσωση" της πολιτιστικής θολούρας μας
Εξαιρετικά ενδιαφέρον το ενημερωτικό άρθρο του Δημήτρη Κανελλόπουλου Αποψιλώνεται το Τρίτο Πρόγραμμα (ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 25/04/2007). Διαβάστε το!
Σωστά τα λέει ο Δ.Κ. θα ήθελα όμως να σχολιάσω μία παράγραφο η οποία νομίζω ότι είναι και ενδεικτική της θολούρας μέσα στην οποία πλέον κινείται το πάλαι ποτέ ένδοξο (όσον αφορά το περιεχόμενο του φυσικά κι όχι τις αμφιλεγόμενες μετρήσεις ακροαματικότητας) πολιτιστικό μας ραδιόφωνο.
Γράφει λοιπόν ο Δ.Κ.:
“Μοιάζει αντιφατική η στάση του κ. Παπαδημητρίου τα τελευταία χρόνια σε ό,τι αφορά τον καλλιτεχνικό χαρακτήρα του σταθμού που (συνεχίζει να) διευθύνει. Από τη μία εγκλώβισε το Τρίτο Πρόγραμμα στο αμιγώς ραδιοφωνικό του πρόγραμμα, παύοντας τις εξωτερικές εκδηλώσεις (συναυλίες κ.ά.) που το έφερναν κοντά σε ένα ευρύτερο κοινό, από την άλλη όμως άνοιξε τους μουσικούς ορίζοντές του απαγκιστρώνοντάς το από τα στενά πλαίσια της κλασικής μουσικής.”
Έχει δίκιο ο καλός δημοσιογράφος. Ο Χατζιδάκις και οι επίγονοί του ζωντάνεψαν το Τρίτο κάνοντας το ένα χώρο δημιουργίας με παραγωγές, συναυλίες, ηχογραφήσεις κλπ. Αυτό ήταν που έκανε το Τρίτο σημαντικό παράγοντα στα πολιτιστικά μας κι όχι φυσικά η ακροαματικότητά του η οποία, λόγω του χαρακτήρα του, ούτε μπορεί αλλά ούτε υπάρχει και λόγος να «χτυπήσει νούμερα». (Άσε που οι ακροατές του Τρίτου αμφιβάλλω αν συμμετέχουν σε χαζοχαρούμενες δημοσκοπήσεις ώστε να ξέρουμε πραγματικά τι γίνεται). Σωστά λέει λοιπόν ο Δ.Κ. ότι είναι ατύχημα που ο κ. Παπαδημητρίου «εγκλώβισε το Τρίτο Πρόγραμμα στο αμιγώς ραδιοφωνικό του πρόγραμμα».
Όμως, μετά τον επαινεί διότι «άνοιξε τους μουσικούς ορίζοντές του Τρίτου, απαγκιστρώνοντάς το από τα στενά πλαίσια της κλασικής μουσικής» (!!!!!).
Τα στενά πλαίσια της κλασικής μουσικής! Υποθέτω (και ελπίζω) ότι ο Δ.Κ. δεν κυριολεκτεί. Αλλά και πάλι εμένα αυτή η φράση μου χτυπάει άσχημα. Χρειάζεται λίγη προσοχή όταν μιλάμε για τόσο (αντικειμενικά) σημαντικά πράγματα! Δεν θα αναλύσω λοιπόν το αν θεωρώ ότι τα πλαίσια της κλασικής μουσικής είναι στενά (κι αν θα κερδίσουμε φαρδαίνοντάς τα), απλά θα υπενθυμίσω ότι το Τρίτο είναι ένα ραδιόφωνο με συγκεκριμένο ρόλο (και σαν τέτοιο άνθησε επί Χατζιδάκι όπως ο καλός δημοσιογράφος αναφέρει), φτιαγμένο στα πρότυπα αντίστοιχων ξένων ραδιοφωνικών σταθμών (π.χ. BBC3) που ο κύριος λόγος ύπαρξης τους είναι η προβολή της «λόγιας» δημιουργίας (και σκέψης), κι όχι ότι η κάθε μόδα (ή το "Johnny Walker") βαφτίζει ποιοτικό.
Παρεμπιπτόντως, εδώ θα ήθελα να εκφράσω την άποψη, ότι στις σημερινές συνθήκες ο ρόλος του Τρίτου θα πρέπει να τείνει περισσότερο προς το "μουσικό ραδιόφωνο", κι αυτό γιατί πρέπει να λάβουμε υπ’ όψη μας ότι τέχνες όπως το θέατρο, ο κινηματογράφος, κλπ. έχουν σημαντικότατη παρουσία και σε πολλούς άλλους ραδιοφωνικούς σταθμούς, και στην τηλεόραση (η οποία και σαν μέσο βοηθάει την πιο ολοκληρωμένη προβολή τους). Η λογοτεχνία, οι επιστήμες, η φιλοσοφία επίσης.
Όμως, η «λόγια» μουσική δημιουργία (και ειδικά η σύγχρονη) έχει αντίστοιχη παρουσία; Δεν πρέπει κι αυτή να έχει το χώρο της στα ηλεκτρονικά μέσα; Κι αν αυτός δεν είναι το Τρίτο ποιός θα είναι; Ο "Φλού-αρτιστίκ FM";
Και σαν υστερόγραφο, σχετικά με τον πιο "λάιτ" ρόλο του Τρίτου που (εμφανέστατα) ονειρεύονται οι σύγχρονοι διοικούντες, παραθέτω αυτούσια τα λόγια του ιδρυτή του Τρίτου Προγράμματος Διονυσίου Ρώμα, έτσι όπως παρατίθενται στην ιστοσελίδα της ΕΡΤ. Έγραφε λοιπόν ο Ρώμας, μεταξύ άλλων, στο "Ραδιοπρόγραμμα" (10-17 Ιουλίου 1954) σε ένα άρθρο με τίτλο "Ραδιοφωνία":
"Ξέρουμε πως, οι περισσότεροι ακροαταί προτιμούν τις ελαφρές μουσικές εκπομπές και βαριούνται με την κλασική μουσική και τις ομιλίες. Θα είναι λοιπόν ικανοποιημένοι όταν με το Τρίτο Πρόγραμμα, θα αποσυμφορηθούν τα άλλα δύο προγράμματα από τις αρκετά βαριές εκπομπές και θα δώσουν περισσότερο χρόνο στις ελαφρές και διασκεδαστικές εκτελέσεις.
Ξέρουμε επίσης, πως στον τόπο μας υπάρχει ένα αρκετά μεγάλο κοινό μορφωμένων και καλλιεργημένων ανθρώπων, που δε μπορούν να υποφέρουν τις ελαφρότητες και διψούν για κλασική, για άφθονη κλασική μουσική, (σημείωση: η υπογράμμιση δική μου) για σοβαρές θεατρικές εκπομπές, για λογοτεχνία, φιλοσοφία και επιστήμη. (σημείωση: μην ξεχνάμε, είμαστε στην προ τηλεόρασης εποχή)
Οταν υπάρξει ραδιοφωνικός χώρος για όλα αυτά, όταν καταλυφθεί η σημερινή προγραμματική στενότης, τότε το γούστο του ενός δεν θα ενοχλεί το γούστο του άλλου, τότε θα μπορεί κανείς να ακούει όποτε θέλει αυτό που θέλει και τότε -ίσως μόνο τότε- το γούστο του ενός θα μπορέσει να γίνει και γούστο του άλλου."
Απορία: Οι σημερινοί διοικούντες, έκαναν ποτέ τον κόπο να διαβάσουν τα λόγια του φωτισμένου προκατόχου τους;
Κώστας Γρηγορέας
grigoreas@tar.gr
http://www.grigoreas.gr/
(27/4/07)
_1.jpg)
