ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
Αφορμή γι' αυτό το, δεύτερο στη σειρά, άρθρο είναι η τοποθέτηση, και ομόφωνη μάλιστα, της Συνέλευσης του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου για τη διάρθρωση της Μουσικής Εκπαίδευσης.
Είναι εύκολα αναγνωρίσιμη η συνήθης επιχειρηματολογία των ΑΕΙ: Εστιάζει στο μέρος της νομοθεσίας που διασφαλίζει τα συμφέροντά τους, δηλαδή την απόλυτη πρωτοκαθεδρία τους: Αφού το νομικό καθεστώς των Ωδείων είναι αόριστο και επί το πλείστον ιδιωτικό, αντί να ψάχνουμε τρόπο να διορθώσουμε την ανορθογραφία και αδικία προς όφελος της μουσικής παιδείας, αρκούμαστε να τα κρατάμε εκτός νυμφώνος. Ενώ ταυτόχρονα θεωρούμε πως ο ρόλος των ΑΕΙ συμπεριλαμβάνει το "να διαµορφώνουν, να ορίζουν και να πιστοποιούν τα επίπεδα των ειδικεύσεων και τα απαιτούµενα για αυτά προσόντα". Και πού ήταν ο ρόλος τους αυτός τα τελευταία 30 χρόνια;!
Αυτό που αρνούνται να κατανοήσουν απόφοιτοι, διδάσκοντες και διοικούντες των ΑΕΙ είναι ότι ειδικά στον τομέα της Μουσικής ...δεν είναι το κέντρο του κόσμου. Ότι τα Ωδεία δεν έχουν απλώς "σηµαντικότατο ρόλο στην πυραµίδα" (και μάλιστα στον πάτο), αλλά είναι ο πυρήνας της Μουσικής Εκπαίδευσης! Χωρίς αυτά δεν θα είχαν ούτε λόγο, ούτε και τρόπο ύπαρξης τα Τμήματα Μουσικών Σπουδών. Επαναλαμβάνουμε δυστυχώς τα αυτονόητα: Η μουσική είναι τέχνη εφαρμοσμένη, και δη εφαρμοστέα από την παιδική ηλικία. Η ανώτατη εκπαίδευση έρχεται ως -καλοδεχούμενο φυσικά- επιστέγασμα της κατάρτισης, αλλά τα θεμέλια και το κυρίως κτίσμα είναι αλλού.
Την απλή αυτή πραγματικότητα την έχει αποδεχτεί de facto το υπουργείο Παιδείας: Προκειμένου να στελεχώσει τα Μουσικά Σχολεία αλλά και τα ίδια τα ΑΕΙ (!) με καθηγητές οργάνων, εμμέσως πλην σαφώς αναγνωρίζει τους Ωδειακούς τίτλους σπουδών. Και το πρόγραμμα σπουδών τους το επικαλείται ως ενδεικτικό του πραγματικού επιπέδου γνώσεων ακόμα και σε διαγωνισμούς του ΑΣΕΠ. Και τούτο επειδή το πρόγραμμα αυτό, όσο απαρχαιωμένο ή ξεπερασμένο κι αν θεωρηθεί, εξακολουθεί να είναι το μόνο ολοκληρωμένο και νομοθετικά κατοχυρωμένο στη χώρα αυτή! Ποιά ακριβώς είναι η συμβολή των ΑΕΙ στον εκσυγχρονισμό του; Πού είναι τα δικά τους προγράμματα να θέσουν ψηλά τον πήχυ των απαιτήσεων για όλους μας;
Με τον ίδιο τρόπο αναγνωρίζουν τις Ωδειακές σπουδές οι μεγαλύτερες Μουσικές Ακαδημίες στον κόσμο. Για τις οποίες το λιγώτερο που θα πω είναι ότι σε τίποτα δεν υστερούν από τα ημεδαπά ΑΕΙ - για να μην πω ότι είναι κλάσεις ανώτερες. Τις αναγνωρίζουν έμμεσα, υπό την έννοια ότι εφόσον οιοσδήποτε υποψήφιος σπουδαστής τους ανταποκριθεί στο απαιτητικό επίπεδο των εξετάσεών τους, ποτέ δεν επικαλούνται ως εμπόδιο για την εισαγωγή του, ακόμη και στο μεταπτυχιακό επίπεδο, την "απουσία πρώτου πτυχίου". Ενώ το επικαλούνται εμμονικά τα ημεδαπά ΑΕΙ συνεπικουρούμενα από την Πολιτεία, με αποτέλεσμα αντί τελικά να προστατεύουν το επίπεδο των μουσικών σπουδών από τίτλους χωρίς αντίκρυσμα, να αρνούνται την αναγνώριση τίτλων από τις καλύτερες σχολές του κόσμου. Υποκρισία...
Παρά ταύτα, μόνο θετική μπορώ να θεωρήσω την άποψη του Ιονίου περί συνεργασίας με τα Ωδεία για τον εκσυγχρονισμό και την αναβάθμισή τους. Μακάρι να προχωρήσει. Καλό θα ήταν όμως, πρωτίστως τα ΑΕΙ να εργαστούν για την δική τους αναβάθμιση: Να ενσωματώσουν με πλήρη και σύγχρονα προγράμματα σπουδών τη διδασκαλία όλων των μουσικών οργάνων, να εξοπλίσουν τις εγκαταστάσεις τους με όλα τα απαιτούμενα, να αναπτύξουν τις βιβλιοθήκες τους ώστε να ξεφύγουν από την παιδεία "του ενός συγγράμματος" (που κι αυτό πολλές φορές είναι ...σημειώσεις), να κάνουν τέλος πάντων όλες τις ενέργειες που έχουν ήδη ολοκληρωθεί σε πλείστες χώρες και δεν είναι ανάγκη να τις ανακαλύψουμε από την αρχή, αυτές που θα τα μετατρέψουν σε αυτό που ο μουσικός κόσμος έχει απόλυτη ανάγκη: Σε Μουσικές Ακαδημίες.
Μουσικές Ακαδημίες, εφάμιλλες με κείνες που γνώρισαν κάποιοι από μας (τους ...παρακατιανούς, που για το κράτος είμαστε απλώς ...απόφοιτοι Λυκείου). Που να θέσουν ψηλά των πήχυ των προδιαγραφών για όλους μας, και για όποια Ωδεία θα μπορούσαν ενδεχομένως να τις ακολουθήσουν. Που να πάψουν επιτέλους να δίνουν "πιστοποιητικά ειδίκευσης" (και να τα ονομάζουν Πανεπιστημιακού επιπέδου) αλλά να χορηγούν κανονικούς, κατοχυρωμένους τίτλους σπουδών, σε όλα τα όργανα επαναλαμβάνω, με προκαθορισμένα και νομικά κατοχυρωμένα προγράμματα σπουδών και εξετάσεων. Και μάλιστα τίτλους με το μεγαλύτερο βάρος εκεί που το δίνουν οι Ακαδημίες των προηγμένων χωρών, στο Δίπλωμα Καθηγητή που είναι σαφώς υψηλότερων και ευρύτερων απαιτήσεων από εκείνο του σολίστ, αντίθετα με ό,τι συμβαίνει στη δική μας χώρα όπου το Δίπλωμα είναι απλώς ένα κάπως δυσκολότερο πρόγραμμα εκτέλεσης από το Πτυχίο.
Και τότε, θα είναι απολύτως λογικό να ζητήσουν από την Πολιτεία να αφαιρέσει από τα Ωδεία το δικαίωμα χορήγησης τίτλων σπουδών και δη "αναγνωρισμένων από το κράτος". Να υπαχθούν επιτέλους στο υπουργείο Παιδείας, ώστε να ελέγχεται σε όλα τα επίπεδα η ορθή λειτουργία τους. Να ενταχθούν πλέον σε βαθμίδα προπαρασκευαστική της Ανώτατης ώστε να είναι ο ρόλος τους ξεκάθαρος. Και φυσικά να αφοσιωθούν με επιστημονικά τεκμηριωμένο τρόπο στη διαπαιδαγώγηση των μικρών παιδιών που είναι άλλωστε η πλειοψηφία των σπουδαστών τους και η βάση του αυριανού ακροατηρίου της μουσικής, στοιχείου τόσο απαραίτητου αν θέλουμε κάποτε να ξεφύγουμε από την λαίλαπα των εμπορικών υποπροϊόντων.
Όσο για τα επαγγελματικά δικαιώματα των χιλιάδων εργαζομένων στην εκπαίδευση μουσικών, είναι αυτονόητο ότι πρέπει να κατοχυρωθούν. Δεν εννοώ φυσικά να μετατραπούν τα Ωδεία συλλήβδην και εν μιά νυκτί σε ΤΕΙ. Αλλά να βρεθεί νομική φόρμουλα κάποιας ισοτιμίας με πτυχίο ΤΕΙ ώστε αφενός να τους αναγνωριστούν οι τίτλοι του εξωτερικού και αφετέρου να έχουν δικαίωμα συμμετοχής τόσο στους διαγωνισμούς του ΑΣΕΠ (...αν και όποτε γίνουν) όσο και στις εξετάσεις για μεταπτυχιακά προγράμματα. Και, εφόσον είναι άξιοι, να προχωρούν. Ας πάψουν τα ΑΕΙ να αντιδρούν με στενόμυαλη συντεχνιακή νοοτροπία σε μιά τέτοια ρύθμιση που μόνο όφελος μπορεί να έχει για την παιδεία.
Υ.Γ. Αδυνατώ να κατανοήσω την προσκόλληση του Ιονίου στη διαδικασία των Πανελληνίων, έστω και με ποσόστωση. Τόσο ωφέλιμη την κρίνουν αυτή τη διαδικασία; Βρίσκουν να έχει συνεισφέρει στο επίπεδο των πρωτοετών τους οποίους υποδέχονται; Νομίζω είναι καιρός να διεκδικήσουν την κατάργησή της. Να βγούν μπροστά και να αξιώσουν αυτό που όχι μόνο οι Μουσικές Ακαδημίες, αλλά τα ΑΕΙ γενικώς έχουν σε Ευρώπη και Αμερική προ πολλού εφαρμόσει: Να επιλέγουν τα ίδια, με τα δικά τους κριτήρια, τη δική τους διαδικασία και σε προσωπικό επίπεδο, ένα προς ένα, τους φοιτητές τους. Να δείξουν, σε τελική ανάλυση, σε όλη την κοινωνία το πώς αντιλαμβάνονται τις δυστυχώς φθαρμένες πια έννοιες της προόδου, της αναβάθμισης και του εκσυγχρονισμού.
Νίκος Παναγιωτίδης
http://panagiotidistar.wordpress.com/
Απρίλιος 2016
Τεχνική επιμέλεια σελίδας Κώστας Γρηγορέας
(Η επιμέλεια του κειμένου είναι ευθύνη του αρθρογράφου)
