[TaR-TaR-uga Musicalis] Η Διακήρυξη της Μπολώνια και η Ανώτατη Μουσική Εκπαίδευση (2ο μέρος)
(της Όλγας Καλογρηάδου)

«TaR-TaR-uga Musicalis»

Ευρωπαϊκός Χώρος Ανώτατης Εκπαίδευσης
Η Διακήρυξη της Μπολώνια και η Ανώτατη Μουσική Εκπαίδευση
(μέρος β’)

Σε συνέχεια του 1^ου μέρους του προηγούμενου άρθρου, θα ήθελα σε αυτό το 2^ο μέρος να επικεντρωθούμε και να αναρωτηθούμε για το τι συμβαίνει ακριβώς στον χώρο της Ανώτατης Μουσικής εκπαίδευσης τόσο σε Ευρωπαϊκό επίπεδο όσο και στη χώρα μας επ’ αφορμή της Διακήρυξης της Μπολώνια που υπογράφτηκε το 1999 θέτοντας ως ορίζοντα ολοκλήρωσης των στόχων της το 2010.
Το AEC (European Association of Conservatoires http://www.aecinfo.org/) είναι ένας ευρωπαϊκό δίκτυο που αριθμεί 238 ιδρύματα επαγγελματικής μουσικής εκπαίδευσης σε 55 χώρες. Από την Ελλάδα συμμετέχουν μόνο το Σύγχρονο Ωδείο, το Τμήμα Μουσικών Σπουδών στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο, το Τμήμα Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, το Κρατικό Ωδείο Βορείου Ελλάδας και το Δημοτικό Ωδείο της Θέρμης.
Το AEC έχει εκπονήσει διάφορες μελέτες που αφορούν στην μουσική ενώ πολλές βρίσκονται σε εξέλιξη. Μία από αυτές - που ήδη ολοκληρώθηκε (2001-2004) - είχε τον τίτλο «Οι επιπτώσεις της Διακήρυξης της Μπολώνια στην επαγγελματική μουσική εκπαίδευση» (The Effects of the Bologna Declaration professional music training in Europe) η οποία υπάρχει στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://www.bologna-and-music.org/. Μία άλλη σημαντική μελέτη που εμπλέκει πολλές ομάδες εργασίας από πολλές Ευρωπαϊκές χώρες και θα ολοκληρωθεί τον Οκτώβριο του 2007 είναι η “Polifonia” και ο κάθε ενδιαφερόμενος μπορεί να βρει χρήσιμες πληροφορίες στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://www.polifonia-tn.org/.
Θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο να μεταφέρω στις σελίδες του TaR τα όσα αναφέρονται στις παραπάνω τρεις ηλεκτρονικές διευθύνσεις.  Θέλω να επισημάνω όμως, ότι στην ιστοσελίδα του AEC αναφέρεται ότι, από τα πέντε ελληνικά μέλη, μόνο δύο (το τμήμα μουσικών σπουδών στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο και το Τμήμα Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας) πληρούν τις προϋποθέσεις που θέτει η Διακήρυξη της Μπολώνια για την περίφημη σύγκλιση των μουσικών σπουδών σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Δηλαδή, δύο Πανεπιστήμια που υπάγονται στο Υπουργείο Παιδείας και ακολουθούν αναγκαστικά το σύστημα εισαγωγής Πανελληνίων εξετάσεων τουλάχιστον για τα τμήματα θεωρητικής κατεύθυνσης, είναι σε θέση να ενταχθούν στον Ευρωπαϊκό Χώρο Ανώτατης Εκπαίδευσης ο οποίος θα βρίσκεται σε ισχύ το 2010.

Το σημαντικό θέμα είναι ότι τα δύο συγκεκριμένα Πανεπιστήμια έχουν πλέον και τμήματα εκμάθησης μουσικών οργάνων, οι σπουδαστές των οποίων δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω με ποιόν τρόπο εισάγονται σε αυτά και σε ποιο ακριβώς επίπεδο δεξιοτήτων. Με πανελλήνιες;
Το πιο περίεργο είναι ότι όλοι όσοι διδάσκουν και διδάσκονται μουσική στα ελληνικά ωδεία γνωρίζουν ότι ο «φυσικός τους προϊστάμενος» είναι το Υπουργείο Πολιτισμού το οποίο εγκρίνει την ύλη σπουδών και αναγνωρίζει τόσο τα προσόντα των διδασκόντων όσο και τα διπλώματα/ πτυχία των διδασκομένων. Κατά τα λεγόμενα όμως του AEC κανένα από τα ελληνικά ωδεία δεν πληροί τις προϋποθέσεις που έχουν τεθεί από την Διακήρυξη της Μπολώνια, κάτι που μας οδηγεί στο λογικό ερώτημα: Θα μπορεί ένας απόφοιτος του 2010 από ένα ελληνικό ωδείο να συνεχίσει τις σπουδές του π.χ. στην Royal Academy of Music δίνοντας εισαγωγικές εξετάσεις (όπως συνέβαινε και συμβαίνει επί του παρόντος) συνεχίζοντας τις μεταπτυχιακές του σπουδές από το σημείο που βρίσκεται (διπλωματούχος) ή – εξ αιτίας των όσων θα ισχύουν τότε στον Ευρωπαϊκό Χώρο Ανώτατης Εκπαίδευσης - θα μπορεί να εισαχθεί μόνο στο 1^ο έτος του τριετούς προπτυχιακού κύκλου (bachelor) που είναι χονδρικά το 1^ο Ανωτέρας; Ομοίως, ο απόφοιτος του τριετούς (bachelor) ή τεταρτοετούς κύκλου (master) - ενός εκ των δύο ΑΕΙ που πληρούν τις προϋποθέσεις κατά το AEC - θα γίνεται αποδεκτός π.χ. από την Royal Academy of Music για το αμέσως επόμενο στάδιο από αυτό που βρίσκεται έστω και κατόπιν εξετάσεων; Θα έχουμε Έλληνες υποψηφίους (είτε θεωρητικής κατεύθυνσης είτε οργάνων) στα Ανώτατα Ευρωπαϊκά Μουσικά Ιδρύματα δύο ταχυτήτων; Δηλ. άλλοι από ΑΕΙ και άλλοι από Ωδεία και μάλιστα οι των ΑΕΙ θα είναι συμβατοί με τους κύκλους σπουδών των Ευρωπαϊκών ΑΕΙ αλλά όχι αυτοί των Ωδείων;

Επόμενο θέμα είναι το εργασιακό τους μέλλον! Οι απόφοιτοι οργάνων από τα ΑΕΙ θα έχουν προφανώς δικαίωμα να διδάξουν στα τμήματα των ελληνικών ΑΕΙ, οι των Ωδείων μάλλον όχι.... Κάτι παρόμοιο έγινε και στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Οι απόφοιτοι Ωδείων έχουν πλέον βρεθεί στο στόχαστρο των αποφοίτων ΑΕΙ και έχει ξεσπάσει μεγάλη κόντρα. Διαβάστε: http://www.edra.gr/modules1.php?name=News&file=article&sid=29764

Και εν πάση περιπτώσει, πώς ορίζεται και από ποιους στο Υπουργείο Παιδείας η ύλη και το επίπεδο διδασκαλίας μουσικών οργάνων σε αυτά τα δύο ΑΕΙ; Ποιοι διδάσκουν και πώς επελέγησαν; Από ποιόν φορέα αναγνωρίστηκαν τα τυπικά προσόντα των καθηγητών που διδάσκουν μουσικά όργανα (έχουν πτυχία και διπλώματα προφανώς του εξωτερικού) για να είναι καθηγητές σε ΑΕΙ όταν είναι σίγουρο ότι δεν έχουν αποφοιτήσει από τμήματα μουσικών οργάνων ελληνικών ΑΕΙ αφού προηγούμενα δεν υπήρχαν; Μπορούν και άλλοι κάτοχοι ξένων μουσικών πτυχίων να τα αναγνωρίσουν στο ΔΟΑΤΑΠ (που αντικατέστησε το ΔΙΚΑΤΣΑ); http://www.doatap.gr/

Υποτίθεται ότι στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ισχύει πλέον ο ενιαίος φορέας αναγνώρισης πτυχίων NARIC http://www.enic-naric.net/ και http://ec.europa.eu/education/programmes/socrates/agenar_en.html

Ένα επόμενο σοβαρό ερώτημα είναι τί κάνουν τα Ωδεία; Είναι βέβαιο ότι γνωρίζουν το μέλλον. Δυστυχώς χάθηκε η ευκαιρία να λύσουν με το ΥΠΠΟ το πρόβλημα της ουσιαστικής αναβάθμισης των μουσικών σπουδών πριν από χρόνια. Τώρα το θέμα πάει να λυθεί με τυπικό τρόπο – επειδή επιβάλλεται πλέον από την ΕΕ - μέσω Υπουργείου Παιδείας. Οπότε τί θα έχουμε; Μουσικούς με τυπικά προσόντα από ΑΕΙ και μουσικούς με ουσιαστικά προσόντα από τα Ωδεία; Το μέλλον είναι πολύπλοκο!

Θα παρακαλούσα όποιον γνωρίζει περισσότερες πληροφορίες να τις καταθέσει στο TaR για να ενημερωθούν όλοι οι ενδιαφερόμενοι. Ελπίζω με τα όσα λίγα αναφέρω στο παρόν άρθρο και με τα όσα αναλυτικά υπάρχουν στο διαδίκτυο, να ξεκινήσει μία ουσιαστική ενημέρωση και συζήτηση. Αφορά όλους τους Έλληνες μουσικούς.

Τα Ανώτατα Ελληνικά Εκπαιδευτικά Μουσικά Ιδρύματα είναι τα ακόλουθα.

Ø      Τμήμα Μουσικών Σπουδών, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης:  http://web.auth.gr/mus/

Ø      Tμήμα Μουσικών Σπουδών, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών: http://www.music.uoa.gr/

Ø      Τμήμα Μουσικών Σπουδών, Ιόνιο Πανεπιστήμιο, Κέρκυρα: http://www.ionio.gr/depts/music/

Ø      Τμήμα Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, Θεσσαλονίκη: www.uom.gr/index.php?tmima=9&categorymenu=2

Ø      Τμήμα Λαϊκής και Παραδοσιακής Μουσικής, ΤΕΙ Ηπείρου, Άρτα: http://tlpm.teiep.gr/

Ø      Τμήμα Τεχνολογίας Ήχου και Μουσικών Οργάνων, ΤΕΙ Ιονίων Νήσων, Ληξούρι Κεφαλονιάς: http://www.teiion.gr/

Ø      Τμήμα Μουσικής Τεχνολογίας και Ακουστικής, ΤΕΙ Κρήτης, Ρέθυμνο: www.teiher.gr/mta

Επίσης, η ιστοσελίδα του συλλόγου αποφοίτων των ανωτέρω ΑΕΙ βρίσκεται στην διεύθυνση: http://www.musgradthes.gr/

 Και δύο ενδιαφέροντα άρθρα:

Του Πέτρου Ανδριώτη http://www.peemde.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=391&Itemid=69

 και του Θόδωρου Αντωνίου http://www.peemde.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=489&Itemid=69