ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΑΓΡΑΦΙΩΤΗΣ ΚΑΙ ΚΟΑ: Αποχαιρετιστήριο πόντιουμ αλλά και υπόσχεση για συνθετική συνέχεια (του Αλέξιου Σαββίδη)

Αποχαιρετιστήριο πόντιουμ αλλά και υπόσχεση για συνθετική συνέχεια …

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΑΓΡΑΦΙΩΤΗΣ ΚΑΙ ΚΟΑ

Με τη συμπλήρωση των ογδόντα χρόνων του ο μαέστρος και συνθέτης Δημήτρης Αγραφιώτης (Αθήνα 1932-) ανεβαίνει στο πόντιουμ την ερχόμενη Παρασκευή 26 Οκτωβρίου, σε συναυλία με την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών (ΚΟΑ), όπου εκτός από το δικό του «Τρίπτυχο», θα διευθύνει το 2^ο πιανιστικό Κονσέρτο του Σοπέν, συνοδεύοντας τον ταλαντούχο Απόστολο Παληό, και τη 2^η Συμφωνία του Σούμανν.

Ανάμικτα συναισθήματα προξενεί στον μουσικό κόσμο αλλά και στον φιλόμουσο ακροατή το «αποχαιρετιστήριο» της εκδήλωσης, αφού η ηλικία-καμπή των 80 ετών δεν είναι απαγορευτική για έναν έμπειρο αρχιμουσικό. Προφανώς ο Αγραφιώτης, καλλιτέχνης υπεύθυνος, σεμνός και προσγειωμένος, προτίθεται να αφιερωθεί στη σύνθεση, όπου ιδιαίτερα κατά τα τελευταία χρόνια έχει δώσει σημαντικά στοιχεία γραφής. Αλλά βέβαια, ο αποχωρισμός από την μπαγκέτα και το πόντιουμ είναι δύσκολος: το πιο πρόσφατο «τρανταχτό» παράδειγμα είναι ο μεγάλος Πιερ Μπουλέζ (Μοντμπρισόν 1925-), που το 2007 ανακοίνωσε -όχι για πρώτη φορά- την πρόθεσή του να αποσυρθεί από τη διεύθυνση ορχήστρας για να αφιερωθεί στη σύνθεση, για να... επανέλθει το 2008 στο πόντιουμ της Φιλαρμονικής της Βιέννης εγκαινιάζοντας μάλιστα το Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ! Και φυσικά, είδαμε, έχουν έκτοτε ακολουθήσει και άλλες συναυλίες με κορυφαίες ορχήστρες του κόσμου! Ας ελπίσουμε, λοιπόν, ότι ο Αγραφιώτης θα συνεχίσει να «θεραπεύει» και τα δύο «τεμένη» της αγαπημένης του Τέχνης …

Λίγοι ΄Ελληνες αρχιμουσικοί έχουν τη μουσική κατάρτιση του Αγραφιώτη, που μετά τις βασικές του σπουδές στην Ελλάδα (μαθητής, μεταξύ άλλων, του Γιάννη Ανδρέου Παπαϊωάννου στη σύνθεση), πραγματοποίησε ανώτατες σπουδές στη Γερμανία (Μουσική Ακαδημία Μονάχου) και στην Αυστρία (Σχολή «Μοτσαρτέουμ» του Ζάλτσμπουργκ). Πήρε μαθήματα και σεμινάρια, μεταξύ άλλων, από τους τιτάνες του πόντιουμ Χέρμανν Σέρχεν (1891-1966) και Χέρμπερτ φον Κάραγιαν (1908-1989) και διετέλεσε βοηθός αρχιμουσικός του Μπέρνχαρντ Παουμγκάρτνερ (1887-1971) στην Ορχήστρα «Καμεράτα Ακαντέμικα» του Ζάλτσμπουργκ την περίοδο 1964-1968. Από το 1968 ως το 1978 έγινε διευθυντής της γερμανικής - σουηβικής Συμφωνικής Ορχήστρας της Βυρττεμβέργης-Στουττγάρδης, ενώ μεταξύ 1978-1981 υπήρξε επισκέπτης (προσκεκλημένος) μαέστρος της ονομαστής παρισινής Ορχήστρας των Συναυλιών «Λαμουρέ».

Ο Αγραφιώτης έχει τιμηθεί με το Χρυσό Μετάλλιο «Λιστ» (Ρώυτλινγκεν-Στουττγάρδη) και με το Α΄ βραβείο σύνθεσης της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης (ΚΟΘ). ΄Εχει κατ’ επανάληψη διευθύνει σε διάφορα φεστιβάλ της Ευρώπης και του Καναδά και το καλοκαίρι του 1967 εμφανίστηκε στο Φεστιβάλ Αθηνών, στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού, στο πόντιουμ της αυστριακής Ορχήστρας «Μοτσαρτέουμ» του Ζάλτσμπουργκ.

Ο γράφων θυμάται με συγκίνηση τις συναυλίες εκείνες μεταξύ άλλων και την εξαιρετική ερμηνεία της 35^ης Συμφωνίας («Χάφφνερ») του Μότσαρτ. Με μεγαλύτερη όμως συγκίνηση θυμάμαι την ηχογράφηση (οι συναυλίες εκείνες αναμεταδόθηκαν από το ραδιόφωνο) και την ακρόασή τους σε «μπομπίνες» μαγνητοφώνου Grundig από τον αείμνηστο καθηγητή μου στο Κολλέγιο Αθηνών, τον ζωγράφο και χαράκτη Κώστα Πλακωτάρη (1902-1969), που στα μαθήματά του (τεχνικά), συνήθιζε να «μας βάζει» συνεχώς μουσική για να ακούνε οι μικροί του μαθητές! ΄Αλλοι καιροί, πολύ ωραιότεροι από τους σημερινούς κι ας μην υπήρχαν τότε Μέγαρα Μουσικής …

Ο Αγραφιώτης έχει διευθύνει όλες τις κυριότερες ελληνικές ορχήστρες (ΚΟΑ, Εθνική Συμφωνική της ΕΡΤ - πρώην ΕΙΡ, καθώς και της Εθνικής Λυρικής Σκηνής). Από το 1991 και εξής έχει να επιδείξει και σημαντικότατο μουσικοπαιδαγωγικό - διδακτικό έργο στα Τμήματα Μουσικών Σπουδών των Πανεπιστημίων Αθηνών και Θεσσαλονίκης. Αξίζει εδώ να διαβαστεί η συνέντευξη που είχε παραχωρήσει στους Κωνσταντίνο Α. Λυγνό και την Μαρία-Χριστίνα Κριθαρά στο περιοδικό της ΄Ενωσης Ελλήνων Μουσουργών, το «ΠΟΛΥΤΟΝΟν» (τεύχος 18, Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2006, σ. 32-37).

Τελευταία του συναυλία με την ΚΟΑ, είναι θυμόμαστε εκείνη των αρχών του 2009 στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, με εξαιρετικές ερμηνείες της «Μουσικής Κονσερτάντε» του Μπορίς Μπλάχερ (1903-1975), του βιολινιστικού Κονσέρτου του Μπετόβεν (με σολίστα την πολύ αξιόλογη Ελληνίδα Αριάδνη Δασκαλάκη) και της 2^ης Συμφωνίας του Μπραμς – κατά τη γνώμη μου μιας από τις καλύτερες ερμηνείες έργου του Μπραμς που έχουμε ακούσει από την ΚΟΑ μέσα στις τελευταίες δεκαετίες. Θα τον ξανακούσουμε με αδημονία την Παρασκευή 26-10-2012, ελπίζοντας ότι η αναγγελία περί «αποχαιρετιστήριας» συναυλίας θα μιμηθεί σύντομα … τον Μπουλέζ!

Έτη πολλά, μαέστρο!

Αλέξιος Σαββίδης
Οκτώβριος 2012